Od Redakcji

Abstrakt

Siedemdziesiąty czwarty rocznik „Prac Polonistycznych” stanowi realizację międzynarodowego projektu skupionego wokół hasła: Literatura polska XX wieku w świetle mitoanalizy.

Celem projektu jest włączenie się w światowy nurt badań współczesnej humanistyki poprzez rozwijanie polskich badań antropologicznych nad tekstem literackim w zakresie mitoanalizy. Termin ten wprowadził do dyskursu humanistycznego Gilbert Durand, francuski antropolog wyobraźni, założyciel słynnego Ośrodka Badań nad Wyobraźnią Twórczą (Centre de Recherche sur l’Imaginaire) na Uniwersytecie w Grenoble. Mitoanaliza to wyjątkowo rzadko stosowana w obrębie badań polonistycznych metoda hermeneutyki tekstu. Rewitalizując mit w badaniach humanistycznych, usiłuje ona „rozpoznać wielkie, przewodnie siły, właściwe dziejowym momentom” (G. Durand) poprzez badanie obecności i sensu symbolicznego figur mitycznych właściwych dla danej epoki, często jednak w społeczeństwie utajonych lub rozproszonych w tekstach kultury.

Przedmiot zainteresowania uczestników projektu stanowi zagadnienie repartycji mitemów w dwudziestowiecznej literaturze polskiej, a sama literatura odczytywana jest jako obszar palingenezy mitu.

Chcieliśmy, w gronie polonistów, slawistów i komparatystów, poddać mitoanalizie polską literaturę współczesną, wydobyć te mitemy, które ciągle – pomimo upływu czasu – ożywiają wyobraźnię twórców. Istotne wydawało się też pytanie: czy współczesna palingeneza określonych mitów to jedynie świadectwo, zauważonej przez Duranda, antropologicznej ponadkulturowej jedności wyobraźni twórczej, czy też sens symboliczny uniwersalnych figur mitycznych, odradzających się w literaturze polskiej, należy odczytywać raczej jako specyficznie polską narrację tożsamościową – a może jako próbę tworzenia nowych mitów narodowych?

W tomie opublikowane zostały rozprawy naukowe z dziedziny mitoanalizy poświęcone dwudziestowiecznej, głównie współczesnej, literaturze polskiej oraz teksty podejmujące zagadnienia nowoczesnych teorii mitu.

Marzena Karwowska