Nierówności w nauce i ich uwarunkowania: polskie (sub)pole filozofii prawa

Abstrakt

Wbrew potocznym wyobrażeniom tworzenie treści kulturowych, także naukowych (teorii, metod, paradygmatów etc.), osadzone jest w określonych strukturach społecznych. Działania naukowe nie odbywają się w sposób wolny, między egalitarnymi podmiotami, ale podlegają, tak jak inne fenomeny społeczne, mechanizmom monopolizacji oraz społecznej i symbolicznej hierarchizacji. Nie oznacza to jednak, że hierarchie świata naukowego są prostym odbiciem generalnych nierówności społecznych (systemu klas społecznych). W rzeczywistości świat naukowy stanowi relatywnie odrębne uniwersum z własnymi podziałami i specyficznymi zasobami, o które toczy się społeczna gra. Celem artykułu jest odkrycie i wyjaśnienia owych specyficznych nierówności na przykładzie wewnętrznego funkcjonowania polskiego pola filozofii prawa. Pole to, osadzone na przecięciu linii wpływu kilku dyscyplin (prawo, filozofia, socjologia) oraz sił zewnętrznych (rynek usług prawniczych), daje wgląd w szersze procesy, w jakie uwikłana jest nauka, oraz, co za tym idzie, w sposób, w jaki jest ona produkowana. Badanie, oparte na danych prosopograficznych, obejmuje wszystkich naukowców zatrudnionych w katedrach filozofii i/lub teorii prawa polskich uniwersytetów (n = 148). Metodą badawczą jest geometryczna analiza danych. Oprócz wskazania ukrytych strukturalnych nierówności społecznych i symbolicznych między jednostkami analiza ujawnia także rysującą się nieoczywistą hierarchię uniwersytetów oraz jej sens w badanym uniwersum.