Język słoweński i język prekmurski – przykłady języków na styku kultur

_________________________________

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/22

Słowa kluczowe:

historia rozwoju języka, język literacki, język słoweński, język prekmurski

Abstrakt

Literacki język słoweński jest oficjalnym językiem obowiązującym w Słowenii oraz na terenach zamieszkanych przez mniejszość słoweńską. Od początku kształtowania się normy języka słoweńskiego cechują go mniejsze lub większe wpływy z języka niemieckiego. Język prekmurski rozwijał się równolegle z językiem słoweńskim od połowy XVIII wieku na terenie Prekmurja. Jest to najbardziej na wschód wysunięty obszar Republiki Słowenii, oddzielony od reszty terytorium słoweńskiego rzeką Murą i graniczący z trzema spośród czterech sąsiadów: Austrią, Chorwacją i Węgrami. Historia Prekmurców, w odróżnieniu od historii pozostałych Słoweńców, ponad tysiąc lat była związana z Węgrami. O literackim języku prekmurskim mówi się do 1919 roku, kiedy Prekmurje zostało włączone do ziem słoweńskich. Tradycja używania literackiego języka prekmurskiego pozostała żywa na terenie Porabja – obszaru zamieszkiwanego przez Słoweńców, ale znajdującego się obecnie na terenie Węgier. Celem artykułu jest krótkie przedstawienie historii języka prekmurskiego, powstałego na bazie dialektów prekmurskich, i ukazanie jego koegzystencji z literackim językiem słoweńskim, zwanym również w przeszłości centralnosłoweńskim. Aby ogląd ten był możliwy, przedstawiono szersze tło historyczne i odwołano się do procesu kształtowania się języka literackiego na ziemiach słoweńskich.

 

BIBLIOGRAFIA

Fujs Metka, 1995, Prekmurje do Trianona, w: B. Grafenauer, red., Slovenci in država. Razprave ZRC SAZU 1/17, SAZU, Ljubljana, s. 103–112.

Janion Maria, 2007, Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazma literatury, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Jesenšek Marko, 2005, The Slovene language in the Alpine and Pannonian language area: the history of the Slovene language, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Jesenšek Marko, 2018, Prekmurski jezik med knjižno normo in narečjem, Univerzitetna založba, Maribor.

Kowalski Paweł, 2015, Współczesny literacki język prekmurski (casus Porabja),„Poznańskie Studia Slawistyczne”, nr 8, s. 93–105.

Kryzia Władysław, 2008, Słoweński, Słoweńcy, Słowenia. Zarys historii językai kształtowania się świadomości narodowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.

Novak Vilko, 1976, Izbor prekmurskega slovstva, Zadruga katoliških duhovnikov, Ljubljana.

Rigler Jakob, 1986, O jeziku slovenskih reformatorjev, w: F. Jakopin, red., Razprave o slovenskem jeziku, Slovenska Matica, Ljubljana, s. 17–39.

Stefan Anna, 2011, Słoweńcy i ich język – kilka uwag o kształtowaniu się normy literackiej, w: A. Ceglińska-Gajda, red., Naród. Religia. Język, Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź, s. 369–378.

Toporišič Jože, 2004, Slovenska slovnica, Založba Obzorja, Maribor.

https://fran.si/204/sla-slovenski-lingvisticni-atlas/datoteke/SLA_Karta-narecij.pdf3 (dostęp: 10.03.2019).

https://www.rtvslo.si/prekmurje/porabje/porabje-samosvoj-koscek-zemlje-kjerkljub-vsemu-se-zivijo-slovenci/479500 (dostęp: 12.03.2019).

Pobrania

Opublikowane

2020-01-19

Jak cytować

Stefan, A. (2020). Język słoweński i język prekmurski – przykłady języków na styku kultur: _________________________________. Rozprawy Komisji Językowej, 67, 337–349. https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/22

Numer

Dział

Artykuły