Obligatio naturalis in tax law? A few remarks on the regulation of the taxpayer’s liability in face of understating (not reporting) the tax base by the paying agent

Authors

DOI:

https://doi.org/10.26485/SPE/2021/118/4

Keywords:

taxpayer’s liability, limitation of the tax liability, paying agent’s liability, third person’s liability, unjust enrichment

Abstract

Background: The article refers to the consequences of introducing limitation of the taxpayer’s liability to general tax law in cases of understating or not reporting the tax base by the paying agent.

Research purpose: The aim of the article is to define the structure of the taxpayer’s liability in connection with limiting their liability to the amount of advances not collected by the paying agent, as well as to define the legal nature of this limitation. The author also assesses the impact of limiting the taxpayer’s liability on the liability of the entity that maybe held liable for tax arrears as a third person, and also analyzes the relations between taxpayers and paying agents in the light of the provisions on unjust enrichment.

Methods: The research in the article was carried out on the basis of dogmatic and theoretical methods.

Conclusions: The limit on the taxpayer’s liability in the case of understating (not reporting) of the tax base by the paying agent does not lead to the formation of the tax liability as a natural obligation. In the structure of the taxpayer’s liability the debt stays unlimited, which means that the tax payment is fully due and effective, and does not result in a tax overpayment. It also means that the tax author­ity cannot issue a decision about the third person’s liability within limits wider than the limit of the taxpayer’s liability. The decision issued in a broader scope would be unenforceable. The paying agent who covers a part of tax that the taxpayer is indebted for does not acquire a claim under the provisions on unjust enrichment.

References

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740).

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tj. Dz.U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.).

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań (Dz.U. z 1933 r., nr 82, poz. 598).

Babiarz S., w: S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka- -Medek, Ordynacja podatkowa. Komentarz, LexisNexis Polska, Warszawa 2015.

Budziarek M., Charakter prawny i funkcja poboru podatku przez płatnika w szczególności w świetle art. 84 i 31 ust. 3 Konstytucji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2018.

Budziarek M., Zobowiązanie płatnicze – charakter, konstrukcja oraz relacje pomiędzy zobowiązaniem płatniczym a zobowiązaniem podatkowym, Studia Prawno-Ekonomiczne 2017/CIII, s. 25–44.

Budziarek M., w: H. Dzwonkowski (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020.

Brzeziński B., Kalinowski M., Olesińska A., Ordynacja podatkowa. Komentarz praktyczny, ODDK Spółka z o.o. Sp.k., Gdańsk 2017.

Dębowska-Romanowska T., Pojęcie podatków i innych danin publicznych w świetle konstytucji, w: W. Miemiec (red.), Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego. Księga Jubileuszowa Profesora Ryszarda Mastalskiego, Wrocław 2009, s. 110–123.

Etel L., w: C. Kosikowski, L. Etel (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.

Księżak P., Bezpodstawne wzbogacenie. Art. 405–414 KC. Komentarz, C.H. Beck, Legalis 2007, nb. 36.

Kuryłowicz M., Wiliński A., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.

Machnikowski P., Struktura zobowiązania, w: K. Osajda (red.), System Prawa Prywatnego. Tom 5. Prawo zobowiązań – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2020, s. 131–192.

Mastalski R., w: B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Oficyna Wydawnicza UNIMEX, Wrocław 2011.

Mostowik P., Bezpodstawne wzbogacenie, w: A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2018, s. 217–358.

Olesiak J., Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych za ich zaległości podatkowe jako ciężar publiczny w świetle zasady proporcjonalności z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, Poltext, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa–Łódź 2020.

Olesiak J., Pajor Ł., Odpowiedzialność osób trzecich za odsetki od zaległości podatkowych a ogłoszenie upadłości podatnika. Glosa do wyroku NSA z dnia 15 kwietnia 2009 r., II FSK 60/08, Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 2011/1, s. 85–93.

Olesińska A., Uchylenie odpowiedzialności podatnika za zaliczki niepobrane przez płatnika, Prawo i Podatki 2007/6, s. 20–24.

Olszowy W., Niektóre zagadnienia prawne odpowiedzialności podatkowej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 1992/54, s. 85–100.

Pajor Ł., Sytuacja prawna wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej jako dłużnika podatkowego, Wolters Kluwer, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa–Łódź 2020.

Pietrzykowski K., w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I, Warszawa 2002.

Radwański Z., Prawo zobowiązań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.

Ziembiński Z., Przepis prawny a norma prawna, Ruch Prawniczy i Ekonomiczny 1960/1, s. 105–122.

Wyrok NSA z dnia 28 maja 2013 r., II FSK 2075/11, LEX nr 1328451.

Wyrok TK z dnia 10 grudnia 2002 r., P 6/02, LEX nr 57100.

Wyrok TK z dnia 10 listopada 2004 r., Kp 1/04, LEX nr 148482

Wyrok TK z dnia 9 listopada 2010 r., SK 10/08, LEX nr 612154.

Wyrok TK z dnia 19 czerwca 2012 r., P 41/10, LEX nr 1166849.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 16 czerwca 2009 r., I SA/Bd 236/09, LEX nr 563337.

Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 października 2017 r., III SA/Gl 638/17, LEX nr 2399067.

Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 29 sierpnia 2017 r., I SA/Rz 298/17, LEX nr 2376612.

Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 414 Sejmu IV kadencji.

Uzasadnienie projektu ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, druk nr 731 Sejmu V kadencji.

Downloads

Published

2021-05-13

How to Cite

Olesiak, J. (2021). Obligatio naturalis in tax law? A few remarks on the regulation of the taxpayer’s liability in face of understating (not reporting) the tax base by the paying agent. Studia Prawno-Ekonomiczne, 118, 59–74. https://doi.org/10.26485/SPE/2021/118/4

Issue

Section

ARTICLES - THE LAW