Users obligation to report tax schemes versus the freedom from self-incrimination in the context of the judgment of the European Court of Human Rights J.B. v. Switzerland
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/119/6Keywords:
Privilege against self-incrimination, presumption of innocence, Mandatory Disclosure Rules, Right to remain silent, Criminal Tax ProceedingsAbstract
Background: The presented study concerns the J.B v. Switzerland ruling by the ECtHR as one of the benchmarks for the standard protecting freedom from self-incrimination. According to the ruling, an individual should be protected from being compelled to submit documents that would provide information that could constitute evidence against them. The MDR (Mandatory Disclosure Rules) contained in chapter 11a of the Polish Tax Ordinance impose an obligation on users (relevant tax payers) to report to the Head of the National Tax Information any legal activity that has tax law consequences.
Research purpose: The purpose of this article is to conduct a comparative legal analysis of the MDR regulation with the judgment in J.B. v. Switzerland and to show possible analogies with the MDR regulation that may help to identify possible violations of the freedom against self-incrimination derived from Article 6 of the European Convention on Human Rights. The article also aims to examine to what extent the MDR constitutes a duty of self-denunciation.
Methods: The article uses a comparative analysis of the judgments of the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union. The analysis is also supported by the dogmatic-legal analysis of the obligation to report tax schemes. The main principle of the ECHR, J.B. v. Switzerland, concerning the right to remain silent was used. The standard of protecting freedom from self-incrimination reproduced in the example of J.B. was also compared with MDR standards.
Conclusions: The MDR laws may constitute tacit collection of evidence for other proceedings and are inconsistent with the right to remain silent, especially in the case of individuals, when tax proceedings may be criminal in nature. Moreover, the formal separation of proceedings is irrelevant. In this respect, the view of the ECtHR is also shared by the CJEU.
References
Dekret Rady Federalnej Szwajbarii z 9 grudnia 1940 r. w sprawie nałożenia bezpośredniego podatku federalnego [Bundesratsbeschluss über die Erhebung einer direkten Bundessteuer (BdBSt)].
Dyrektywa Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r., Dz.U. UE, L139/1.
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Dz.U. UE C 326/391.
Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Dz.U. z 1993 r., nr 61.
Traktat o Unii Europejskiej (Dz.U. UE C 202 z 7.06.2016).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U. z 2020 r., poz. 1325.
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks Karny Skarbowy, Dz.U. z 2021 r., poz. 408.
Filipczyk H., Tax Non-avoidace as a Missing Piece of the Puzzle in the CSR Agenda in Poland, Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym 2015 (grudzień)/18/4, s. 111–125.
Górski M., Karta Praw Podstawowych UE jako living instrument, w: J. Barcik, M. Półtorak, Unia Europejska w przededniu Brexitu, C.H. Beck, Warszawa 2018, s. 91–99.
Hofmański P., Wróbel A., Art. 6 Prawo do rzetelnego procesu sądowego, w: L. Garlicki, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Komentarz do artykułów 1–18, t. 1, C.H. Beck, Warszawa 2011, s. 241–460.
Jamroży M., Domaszczyńska P., XI Debata Podatkowa: Raportowanie schematów podatkowych (MDR), Przegląd Podatkowy 2019/7, s. 6–8.
Kowalik-Bańczyk K., Prawo do obrony w unijnych postępowaniach antymonopolowych. W kierunku unifikacji standardów proceduralnych w Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Malinowski D.M., Dyrektywa 2018/822 – zasady przekazywania informacji o uzgodnieniach transgranicznych i ich skutkach podatkowych, Przegląd Podatkowy 2018/8, s. 3–5.
Mariański A., Michalak A., Wprowadzenie obowiązku raportowania schematów podatkowych. Analiza prawno-konstytucyjna, Przegląd Podatkowy 2020/8, s. 30–39.
Rudowski J., Rozdział 11A. Informacje o schematach podatkowych, w: S. Babiarz, B. Dauter, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, J. Rudowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2019, s. 608–662.
Szelenbaum P.M., Wajda P., Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 4 marca 2014 r. w sprawie Grande Stevens i in. v. Włochy a odpowiedzialność administracyjna osób fizycznych za naruszenie obowiązków informacyjnych na rynku kapitałowym, w: A. Bodnar, A. Ploszka, Wpływ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka na funkcjonowanie biznesu, Wolters Kluwer, Warszawa 2016, s. 95–112.
Turno B., Prawo odmowy przekazania informacji służącej wykryciu naruszenia reguł konkurencji w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2009/LXXI/3, s. 31–48.
Objaśnienia Podatkowe: Informacje o schematach podatkowych (MDR), http://www.podatki.gov.pl/ media/4417/obja%C5%9Bnienia-podatkowe-mdr-z-dnia-31-01-2019.pdf; stan na 15.02.2021 r.
Wyrok ETPCz z dnia 25.02.1993 r., skarga nr 10828/84, Funke przeciwko Francji.
Wyrok ETPCz z dnia 3.08.2001 r., skarga nr 31827/96 J.B. przeciwko Szwajcarii.
Wyrok ETPCz z dnia 11.07.2006 r., skarga nr 54810/00 Jalloh przeciwko Niemcom.
Wyrok ETPCz z dnia 29.06.2007 r., skargi nr 15809/02 i 25624/02 O’Halloran i Francis przeciwko Wielkiej Brytanii.
Wyrok ETPCz z dnia 10.04.2008 r., skargi nr 58452/00 i 61920/00 Lückhof i Spanner przeciwko Austrii.
Wyrok ETPCz z dnia 5.07.2012 r., skarga nr 11663/04 Chambaz przeciwko Szwajcarii.
Wyrok Komitetu Sądowniczego Tajnej Rady Wielkiej Brytanii z dnia 5.12.2000 r. w sprawie Brown przeciwko Stott (Procurator Fiscal, Dunfermline), nr 2001 SCCR 62, [2000] UKPC J1205-1.
Wyrok TSUE z dnia 18.10.1989 r., C-374/87 Orkem, poz. 30. ECLI:EU:C:1989:387.
Wyrok TSUE z dnia 26.02.2013 r. w sprawie C-617/10 Åklagaren przeciwko Hansowi Åkerbergowi Franssonowi, ECLI:EU:C:2013:105.
Wyrok TSUE z dnia 2.02.2021 r., C-481/19 DB przeciwko Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (Consob), ECLI:EU:C:2021:84.
Wyrok TK z dnia 12.11.2002 r., SK 40/01, OTK-A 2002/6/81.
Wyrok TK z dnia 17.06.2008 r., K 8/04, OTK-A 2008/5/81.
Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29.04.2020 r. III SA/WA 2402/19.
