Prawo protestu przeciw wyborowi na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na tle ustawodawstwa Republiki Słowackiej i Czeskiej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/SW/2021/31/3

Słowa kluczowe:

prawo do protestu na wybór Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, niezależność sądu, środki weryfikacji wyborów.

Abstrakt

W artykule poruszona została kwestia składania protestu wyborczego na wybór Prezydenta RP, którego celem jest swoista weryfikacja „nałożenia się” woli wyborców na wynik wyborczy. Tylko w wyniku przeprowadzenia właściwego toku wyborczego, organ otrzymuje legitymację do wykonywania przypisanych mu kompetencji. Ze względu na niewątpliwie podobny status ustrojowy Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Czeskiej i Republiki Słowackiej oraz stosunkowo niewielkiej liczby opracowań na ten temat, postanowiono rozstrzygnąć następujący problem badawczy: czy instytucja protestu wyborczego w RP jest dysfunkcjonalna? Opierając się na zgromadzonych materiałach można wnioskować, że skarga wyborcza na wybór Prezydenta RP nie zagwarantuje efektywności kontroli wyborów dopóty, dopóki nie będzie poddana weryfikacji przez niezależny sąd.

Bibliografia

Banaszak Bogusław. 2007. Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Banaszak Bogusław. 2015. Prawo konstytucyjne. Warszawa: C.H. Beck.

Białas Anna. 2010. „Wokół sporu papieża i cesarza o władze – Marsyliusza z Padwy Defensor pacis”. PEITHO / EXAMINA ANTIQUA 1.

Boć Jan. 2010. „Kontrola prawna administracji”. W Prawo administracyjne. Red. Jan Boć. Wrocław: Kolonia Limited.

Buczkowski Łukasz. 2010. „Stwierdzenie ważności wyborów parlamentarnych i prezydenckich w polskim prawie konstytucyjnym”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 4.

Buczkowski Łukasz. 2011. „Stwierdzenie ważności wyborów parlamentarnych i prezydenckich na gruncie kodeksu wyborczego”. W Kodeks wyborczy. Wstępna ocena. Red. Krzysztof Skotnicki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Chmaj Marek, Skrzydło Wiesław. 2015. System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Chmielewski Grzegorz. 2005. „Geneza państwa i naczelnych instytucji państwowych Republiki Słowackiej”. Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 3.

Czarny Piotr, Naleziński Bogumił (tłum). Konstytucja Austrii. 2004. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Gdulewicz Ewa. 1993. „Prezydent V Republiki Francuskiej w świetle rozwiązań konstytucyjnych i praktyki”. W Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Kancelaria Senatu. Warszawa.

Gebethner Stanisław. 2000. Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do Ustawy o wyborze Prezydenta RP. Stan prawny z dnia 20 września 2000 r., Warszawa: Scholar.

Glajcar Rafał. 2004. Instytucja prezydenta w Polsce, Czechach i Słowacji w latach 1989–2000. Analiza porównawcza. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Glajcar Rafał. 2005. „Instytucja prezydenta w Polsce, Czechach i Słowacji po 1989 roku w świetle tradycyjnych modeli rządów”. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 1.

Gołyński Krzysztof. 1995. Prawa wyborcze w praktyce. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Gulczyński Andrzej. 1998. „Zasada zwierzchnictwa Narodu”. W Zasady podstawowe polskiej konstytucji. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Jurková Marcela. 2013. „Zeman a jeholidé v kampanine postupovalifér, presto volbyplatí, řeklsoud”. Hospodářské nowiny. 19. 2. 2013.

Konarski Marcin, Sawczuk Mieczysław. 2011. „Pojęcie i rola kodyfikacji w systemie prawa. Wybrane zagadnienia”. Teka Komisji Prawniczej. PAN Oddział w Lublinie 4.

Manowska Małgorzata. 2013. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Warszawa: LexisNexis.

Mistygacz Michał. 2011. „Protesty wyborcze i ważność wyborów”. Studia Politologiczne 22.

Mojak Ryszard. 1994. Instytucja prezydenta w okresie przekształceń ustrojowych 1989–1992, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Curie-Marii Skłodowskiej

Mordwiłko Janusz. 2000. „Protesty wyborcze w świetle ordynacji wyborczej z 1993 r. do Sejmu RP oraz praktyka ich rozpoznawania”. Państwo i Prawo 1.

Nałęcz Tomasz. 2014. „Geneza i ewolucja urzędu prezydenta w Polsce”. W Instytucja prezydenta w Polsce i we Włoszech. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Orosz Ladislav. 2011. „Volebné súdnictvo na slovensku”. Roczniki Prawa i Administracji Wyższej Szkołu Humanitas w Sosnowcu.

Orosz Ladislav, Walczuk Konrad. 2013. „Sądowa kontrola wyborów w republice słowackiej i jej legislacyjne perspektywy”. Studia wyborcze 16.

Pieniążek Elżbieta. 2005. „Prejudycjalność orzeczeń w procesie karnym”. Prokuratura i Prawo 12.

Pułło Andrzej. 2002. (tłum. i oprac.). Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe: 31

Skotnicki Krzysztof. (tłum. i oprac.). 2003. Konstytucja Republiki Słowackiej z 1 września 1992. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Sobolewska-Myślik Katarzyna. 2007. „Ewolucja pozycji ustrojowej Prezydenta Słowacji”. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica 3.

Sokala Andrzej. 2010. „Protest wyborczy”. W Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych. Warszawa: Oficyna. Sosnowska Małgorzata. 2015. „Przestępstwa przeciwko wyborom”. W Prawo i administracja dla regionu. Tom 3. Zagadnienia prawnofinansowe, prawnokarne oraz administracji innych państw. Red. Paweł Borszowski, Piotr Szymaniec, Teofil Moskal. Wydawnictwo Uczelniane PWSZ im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu: Wałbrzych. Wintr Jan. 2015. Principy českého ústavního práva. Aleš Čeněk: Plzen.

Witkowski Zbigniew. 1993. „Prezydent Republiki Włoskiej (Wybrane zagadnienia koncepcji ustrojowej i praktyki)”. W Instytucja prezydenta we współczesnym świecie. Materiały na konferencję w Senacie RP 22–23 lutego 1993 r. [b.m.r.w.].

Witkowski Zbigniew. 2014. „Model prezydentury w klasycznym systemie parlamentarnym a rozwiązania polskie i włoskie. W Instytucja prezydenta w Polsce i we Włoszech. Wolters Kluwer Polska: Warszawa.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4.11.1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. 1993, nr 61, poz. 284).

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej przyjęta 7.12.2000 r. w Nicei przez Parlament Europejski, Radę i Komisję Europejską (Dz. Urz. UE. C 83/ 289 z 30 marca 2010 r.).

Traktat o Unii Europejskiej z dnia 7.02.1992 r. (Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r. (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483; Dz. U. 2001, nr 28, poz. 319, Dz. U. 2006, nr 200, poz. 1471, Dz. U. 2009, nr 114, poz. 946).

Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz. U. 1935, nr 30, poz. 227).

Ustawa z dnia 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1575, 1578, 2320, Dz. U. 2021 poz. 11)

Ustawa z dnia 27.09.1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczpospolitej (t.j. Dz. U. 2010, nr 72, poz. 467, nr 201, poz. 1327, nr 212, poz. 1385).

Ustawa z dnia 6.06.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1444, 1517).

Ustawa z dnia 16.11.1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (t.j. Dz. U. 2010, nr 176, poz. 1190).

Ustawa z dnia 12.04.2001 r. Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. 2007, nr 190, poz. 1360, Dz. U. 2008, nr 171, poz. 1056, Dz. U. 2009, nr 119, poz. 999, Dz. U. 2010, nr 212, poz. 1385, Dz. U. 2011, nr 34, poz. 172, nr 94, poz. 550).

Ustawa z dnia 23.01.2004 r. Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U. 2004, nr 25, poz. 219, Dz. U. 2006, nr 218, poz. 1592, Dz. U. 2007, nr 25, poz. 162, nr 112, poz. 766, Dz. U. 2009, nr 119, poz. 999, nr 202, poz. 1547, Dz. U. 2010, nr 212, poz. 1385).

Ustawa z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1845, 2112, 2401, Dz. U. 2021 poz. 159, 180).

Ustawa z dnia 5.01.2011 r. Kodeks wyborczy (t.j. Dz. U. 2020 poz. 1319).

Ustawa z dnia 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. 2021 poz. 154).

Ustawa z dnia 31.07.2019 r. o zmianie ustawy Kodeks wyborczy oraz ustawy o referendum ogólnokrajowym (Dz. U. 2019 poz. 1504).

Ustawa z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2020 poz. 568).

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 10.10.2010 r., McFarlane przeciwko Irlandii, skarga nr 31333/06

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25.03.2014 r., Vučković i in. przeciwko Serbii, skarga nr 17153/11 oraz 29 innych spraw, pkt 71 i 74.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17.07.2014 r., sygn. akt C-169/14, Juan Carlos Sánchez Morcillo i María del Carmen Abril García przeciwko Banco Bilbao Vizcaya Argentaria SA.

Wyrok Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19.11.2019 r. (sygn. akt C-585/18, C-624/18, C-625/18).

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3.11.2016 r. (sygn. akt K31/06).

Uchwała Sądu Najwyższego za dnia 19.11.1995 r. (sygn. akt III SW 1102/95)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6.12.2000 r. (sygn. akt. III SW 87/00)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23.11.2005 r. (sygn. akt III SW 195/05)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3.08.2010 r. (sygn. akt III SW 370/10)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12.06.2015 (sygn. akt III SW 66/15)

Uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego w dniu 23.01.2020 r. (sygn. akt BSA I-4110-1/20)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 3.08.2020 r. (sygn. akt I NSW 5890/20)

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16.06.2015 r. (sygn. akt III SW 59/15)

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5.11.2015 r. (sygn. akt III SO 6/15);

Postanowienie składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21.05.2019 r., (sygn. akt III CZP 25/19).

Usnesení Nejvyššího správního soudu z 15.01.2018 r., podpis zakona 18/2018

Ciapała Jerzy. 2018. Opinia prawna nt. zgodności z Konstytucją RP ogłoszenia Prezydenta RP o wolnych stanowiskach sędziego w Sądzie Najwyższym. Ogłoszenie wydano na podstawie art. 31 par. 1 ustawy z 08.12.2017 o Sądzie Najwyższym (Dz.U z 2018, poz. 5, 650, 771847848, 1046-dalej uSN), a opinia dotyczy zarzutów jego niekonstytucyjności, tj. oceny prawnej kompetencji Prezydenta RP, wykonanej z pominięciem kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 października 2018 r. https://archiwumosiatynskiego.pl/images/2018/10/Opinia_J.Ciapa%C5%82y-converted.pdf (dostęp 17.10.2020).

Frąckowiak-Adamska Agnieszka. 2019. Wyzwania wynikające z ograniczonego zakresu zastosowania Karty Praw Podstawowych. https://www.rpo.gov.pl/pl/content/karta-praw-podstawowych-i-jej-znaczenie-dla-polskiego-systemu-prawnego (dostęp 18.10.2020).

Gałązka Marta, Kiedrowicz-Thel Anna. „Wprowadzenie: ordynacja wyborcza, okręgi wyborcze w Republice Czeskiej”. http://politologia.uksw.edu.pl/wp-content/uploads/Anna-Kied rowicz-Thel-Marta-Ga%C5%82%C4%85zka.pdf (dostęp 18.10.2020 r.).

Jachimowicz Marcin. Przestępstwo przeszkadzania wyborom (art. 249 k.k.). https://pk.gov.pl/wp-con tent/uploads/2016/07/81bbdb74c2b4a1f417689abed160ac66.pdf (dostęp 27.10.2020).

Kodeks dobrych praktyk w sprawach wyborczych z 18–19 października 2002 r. https://bis netus.wordpress.com/biblioteka/akty-ustrojowe/kodeks-dobrej-praktyki-komisjiweneckiej/ kodeks-dobrej-praktyki-w-sprawach-wyborczych-calosc/ (dostęp 17.10.2020).

Nitwinko Wojciech. Zmiany systemu wyborczego w Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzone w ramach Kodeksu wyborczego oraz ich konsekwencje. http://www.nitwinko.pl/res/pdf/ ARTYKUL-SZKICE.pdf: 1–3 (dostęp 29.10.2020).

Żaczkiewicz-Zborska Katarzyna. 2019. SN: Czy Izba Kontroli Nadzwyczajnej jest sądem europejskim? https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/pytanie-prejudycjalne-do-tsue-o-sklad-izby-kontrolinadzwyczajnej,418724.html (dostęp 18.10.2020 ).

Pobrania

Opublikowane

2021-08-19

Numer

Dział

Artykuły