On new modes of managing physical difference on screen: autothematism and reflexivity in the context of representation of “abnormal” bodies in film
DOI:
https://doi.org/10.26485/ZRL/2020/63.2/9Keywords:
autothematism, reflexivity, physical difference, abnormal bodyAbstract
The paper discusses particular modes of audiovisual self-consciousness in autothematic and highly (self )reflexive films, equipped with “empowered” devices of narration that question popular conventions of portraying physical otherness. Living in Oblivion (1995), Storytelling (2001), Jeremy the Dud (2017), and Chained for Life (2018) are analysed in contexts of lowering narrative illusion methods of managing “troublesome bodies” on screen, as well as the long tradition of “disabling” portrayals of visible dissimilarities (e.g. little person as oneiric figure, inspiring “supercrip” stereotype).
References
Barnes Colin (1997), Wizerunki niepełnosprawności i media. Badanie sposobów przedstawiania osób niepełnosprawnych w środkach przekazu, tłum. M.D. Dastych, Przedsiębiorstwo Wydawnicze Związku Niewidomych „PRINT 6”, Lublin.
Barnes Colin, Mercer Geof (2008), Niepełnosprawność, tłum. P. Morawski, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Bieganowska-Skora Anna (2017), „And the winner is…” Model niepełnosprawności w oscarowych produkcjach, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Black Rhonda S., Hayes Michael T. (2003), Troubling Signs. Disability, Hollywood Movies and the Construction of a Discourse of Pity, „Disability Studies Quarterly”, vol. 23, nr 2, https://dsq-sds.org/article/view/419/585 [dostęp: 29.01.2020].
Budajczak Marek (2017), Polska edukacja domowa jako „mise en abyme” między kondycją ludzką a społecznymi konstrukcjami oświatowymi, „Studia Paedagogica Ignatiana. Rocznik Wydziału Pedagogicznego Akademii Ignatianum w Krakowie”, nr 3 (20).
Cybulski Adam (2017), „Kłopotliwe” ciała w filmach Harmony’ego Korine’a. „Skrawki” i „Julien Donkey-Boy” wobec przedstawień ułomności fizycznej w kinie amerykańskim, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna”, nr 4.
Davis Lennard J. (1995), Enforcing Normalcy. Disability, Deafness, and the Body, Verso, London– New York.
— (2002), Bending over Backwards. Disability, Dismodernism and Other Difficult Positions, NY University Press, New York.
— (2017), Odkrywanie niepełnosprawności, rozm. przepr. K. Muca, „Fragile. Pismo Kulturalne”, nr 1 (35).
Genette Gerard (1992), Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, tłum. A. Milecki [w:] Współczesna teoria badań literackich za granicą, red. Markiewicz H., t. 4, cz. 2, Wydawnictwo Literackie, Krakow.
Gerber David A. (1996), The “Careers” of People Exhibited in Freak Shows: The Problem of Volition and Valorization [w:] Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body, red. Garland-Thomson R., New York UP, New York–London.
Goffman Erving (2005), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, tłum. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir, wstęp do wyd. pol. J. Tokarska-Bakir, GWP, Gdańsk.
Harnett Alison (2000), Escaping the ‘Evil Avenger’ and the ‘Supercrip’. Images of Disability in Popular Television, „Irish Communications Review”, nr 8.
Helman Alicja (1993), Autotematyzm — „twórcza zdrada” kina [w:] Kino o kinie, czyli o autoświadomości sztuki filmowej, red. Nurczyńska-Fidelska E., Batko Z., Centralny Gabinet Metodyczny Edukacji Filmowej Dzieci i Młodzieży, Łodź.
Hendrykowski Marek (1983), O podmiotowym charakterze wypowiedzi filmowej [w:] Studia z poetyki historycznej filmu, red. Helman A., Lubelski T., Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
— (1998), Autor jako problem poetyki filmu, Wydawnictwo UAM, Poznań.
Kael Pauline (1967), Bonnie and Clyde, „New Yorker”, przedruk: www.newyorker.com/magazine/1967/10/21/bonnie-and-clyde [dostęp: 30.01.2020]. Posługuję się tłumaczeniem autorstwa Olgi Dowgird zrealizowanym na zlecenie HBO.
Kłys Tomasz (1999), Film fikcji i jego dominanty, Semper, Warszawa.
Kubiński Piotr (2015), Zagraj to jeszcze raz, Stanley. Mise en abyme oraz gra konwencją i narracją w The Stanley Parable, „FA-art”, nr 1–2 (99–100).
Longmore Paul K. (2003), Why I Burned My Book and Other Essays on Disability, Temple UP, Philadelphia.
McRuer Robert (2002), Compulsory Able-Bodiedness and Queer/Disabled Existence [w:] Disability Studies. Enabling the Humanities, red. Snyder S.L., Brueggemann B.J., Garland-Thomson R., Modern Language Association of America, New York.
Nelson Jack A. (1994), Broken Images. Portrayals of Those with Disabilities in American Media [w:] The Disabled, the Media, and the Information Age, red. Nelson J.A., Greenwood Press, Westport–London.
Ostrowska Elżbieta (1995), Kino i nierzeczywistość. O praktykach intertekstualnych we współczesnym filmie, „Acta Universitatis Lodzensis Folia Scientiae Artium et Litterarum” z. 5.
Pawlicki Marek (2013), Za kulisami powieści: wybrane przykłady anglojęzycznej prozy autotematycznej [w:] Dziewięć odsłon literatury brytyjskiej. Wiek XX po współczesność, red. Bleinert M., Wyd. UJ, Krakow.
Pointon Ann, Davies Chris (1997), Framed. Interrogating Disability in the Media, British Film Institute, London.
Pritchard Erin (2017), Cultural Representations of Dwarfs and Their Disabling Affects on Dwarfs in Society, „Considering Disability Journal”, vol. 1.
Saxton Marsha (2006), Disability Rights and Selective Abortion [w:] The Disability Studies Reader. Second Edition, red. Davis L.J., Routledge, New York–London.
Schimberg Aaron (2019), From Freaks to Fassbinder: six films that shaped my feature Chained for Life, „BFI”, www.bfi.org.uk/news-opinion/news-bfi/features/lff-62-chained-life-aaron-schimberg [dostęp: 30.01.2020].
Siebers Tobin (2004), Disability as Masquerade, „Literature and Medicine”, nr 23 (1).
Sławiński Janusz (red.) (1998), Słownik terminów literackich, wyd. 4, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Krakow.
Takeda Kiyoshi (1986), Archéologie du discours sur l’auto-reflexivité au cinéma (praca doktorska obroniona w 1986 roku w Ecole des hautes etudes en sciences sociales).
— (1992), Kino autorefleksywne. Kilka problemów metodologicznych [w:] Film: język – rzeczywistość – osoba, red. Helman A., Ostaszewski J., Polskie Towarzystwo Semiotyczne, Warszawa.
Teske Joanna Klara (2014), Myśl Karla R. Poppera a współczesne badania nad sztuką, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, nr 4 (92).
Waugh Patricia (1986), Metafiction: The Theory and Practice of Self-Conscious Fiction, Routledge, New York–London.
Zdrodowska Magdalena (2017), W kostiumie niepełnosprawności, „Fragile”, nr 1 (35).
