A latent disaster of the atomic age

Authors

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.1/3

Keywords:

Nuclear Criticism, Tadeusz Różewicz, Inger Christensen, Nuclear Criticism; Tadeusz Różewicz; Inger Christensen

Abstract

This article puts forward a comparative approach between the works of Tadeusz Różewicz and Inger Christensen in the context of the diagnosis of nuclear criticism. Briefly reconstructed variants of philosophical reflection are included in the conceptual framework created by Hans Ulrich Gumbrecht. The intention here is to capture the latent catastrophe, virtually existing, yet actually experienced. The historic novelty of the threat of collective suicide to the human species has turned into a specter that haunts all areas of our activity. Total nuclear war, according to Jacques Derrida, exists as a textual phenomenon, a “fairy tale.” It is so confused with reality that the pure reality of the atomic age cannot be distilled. Other philosophers write about the organized “system of disintegration” (Elsa Morante), about the system of deterrence, about the hyper-reality and simulacrality ( Jean Baudrillard), about the “supraliminal” phenomenon that shapes perception and thinking (Günther Anders). This nonevent provokes a permanent crisis for all institutions, problematizes notion of temporality, rules of rationality and subjective identity. Spider-Web Shield and Alphabet are seen here as artistic expressions of this experience… Różewicz creates a hybrid work and uses the collage technique. Ingersen, on the other hand, uses a formal rigor (abecedarium or alphabet book, alliteration) and a mathematical formula (Fibonacci sequence). They are both looking for an adequate form for a unique and elusive experience that determined the specific Stimmung (to add Gumbrecht’s terminology) of the post-war era.

References

Atomic Ghost: Poets Respond to the Nuclear Age (1995), red. Bradley J., Coffee House Press, Minneapolis.

Baudrillard Jean (2005a), Spisek sztuki. Iluzje i deziluzje estetyczne, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.

Baudrillard Jean (2005b), Symulakry i symulacja, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.

Beck Ulrich (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do nowoczesności, przeł. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Bukowiecka Marta (2017), Dzieło jako proces. Wokoł spojności tekstow Tadeusza Rożewicza, „Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze”, nr 6.

Carr Angela (2017), On Monotony: Repetition, Invention and Poetics in Christensen and Stevens, „Substance”, nr 3.

Christensen Inger (2018), Alfabet, przeł. B. Sochańska, Wydawnictwo Lokator, Kraków.

Derrida Jacques (2018), O apokalipsie, przeł. I. Boruszkowska, K. Wojtasik, Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, Kraków.

Franczak Jerzy (2018), Deszcz alfabetow, „Znak”, nr 7–8.

Gumbrecht Hans Ulrich (2015), Po roku 1945. Latencja jako źrodło wspołczesności, przeł. A. Paszkowska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.

Hundorowa Tamara (2014), Czarnobyl, nuklearna apokalipsa i postmodernizm, „Teksty Drugie”, nr 6.

Husserl Edmund (1999), Kryzys nauk europejskich, przeł. S. Walczewska, Wydawnictwo Rolewski, Toruń.

Kunz Tomasz (2005), Strategie negatywne w poezji Tadeusza Rożewicza. Od poetyki tekstu do poetyki lektury, TAiWPN Universitas, Kraków.

Kunz Tomasz (2019), Więcej niż słowa. Literatura jako forma istnienia, Wyd. UJ, Kraków.

Livio Mario (2003), The Golden Ratio: The Story of PHI, the World’s Most Astonishing Number, Broadway Books, New York.

Malabou Catherine (2017), Ontologia przypadłości. Esej o plastyczności destrukcyjnej, przeł. P. Skalski, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa.

Momro Jakub (2020), Implozje, „Teksty Drugie”, nr 1.

Morante Elsa (2019), Bomba atomowa: za albo przeciw, przeł. P. Laskowski, Oficyna Bractwa Trojka, Poznań–Warszawa.

Mościcki Paweł (2020), Apokalipsa teraz!, „Teksty Drugie”, nr 1.

Nijakowski Lech (2019), Świat po apokalipsie. Społeczeństwo w świetle postapokaliptycznych tekstow kultury popularnej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Nycz Ryszard (2001), Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, TAiWPN Universitas, Kraków.

Pape Lis Wedell (1998), Oscillations — On Subject and Gender in Late Modernism, „Orbis Litterarum”, nr 53.

Pedersen Esther Oluffa (2020), The Beauty of Mathematical Order. A Study of the Role of Mathematics in Greek Philosophy and the Modern Art Works of Piet Hein and Inger Christensen, „The Journal of Somaesthetics”, nr 1, t. 6.

Różewicz Tadeusz (1990), Tarcza pajęczyny [w:] Różewicz T., Proza, t. 1, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Seed David (2013), Under the Shadow. The Atomic Bomb and Cold War Narratives, The Kent State UP, Kent.

Skalski Piotr (2017), Plastyczność istnienia [w:] Malabou C., Ontologia przypadłości. Esej o plastyczności destrukcyjnej, przeł. P. Skalski, Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, Warszawa.

Szczukowski Dariusz (2015), Twarz poety. O kilku motywach narcystycznych w tworczości Tadeusza Rożewicza [w:] Tadeusz Rożewicz i obrazy, red. Stankowska A., Śniedziewska M.,

Telicki M., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.

Uniłowski Krzysztof (2014), Obrot, wyparcie Realnego i skarb poezji. Od kolażu w stronę „poezji wirtualnej” [w:] Proba rekonstrukcji. Szkice o tworczości Tadeusza Rożewicza, red. Kunz T., Orska J., EMG, Wrocław.

Wojda Dorota (2007), „Tarcza z pajęczyny”. Mimesis Rożewicza jako naśladowanie twarzy [w:] Przekraczanie granic. O tworczości Tadeusza Rożewicza, red. Browarny W., Orska J., Poprawa A., TAiWPN Universitas, Kraków.

Wyka Kazimierz (1975), Problem zamiennika gatunkowego w pisarstwie Rożewicza, „Teksty”, nr 1.

Zabużko Oksana (2017), Planeta Piołun — Dowżenko — Tarkowski — Von Trier albo dyskurs nowej grozy, przeł. K. Kotyńska [w:] Po Czarnobylu. Miejsce katastrofy w dyskursie współczesnej humanistyki, red. Boruszkowska I., Glinianowicz K., Grzemska A., Krupa P., Wyd. UJ, Kraków.

Zawadzki Andrzej (2014), Obraz i ślad, Wyd. UJ, Kraków.

Downloads

Published

2021-09-21

How to Cite

Franczak, J. (2021). A latent disaster of the atomic age. Zagadnienia Rodzajów Literackich The Problems of Literary Genres, 64(1), 39–55. https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.1/3