Dlaczego wierzymy w fake newsy? Techniki wpływu społecznego i dezinformacja w dobie pandemii COVID-19

Authors

  • Zuzanna Schneider Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Poland

DOI:

https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.1/11

References

Alvi Irum, Saraswat Niraja (2020), Information Processing — Heuristic vs Semantic and Susceptibility of Sharing COVID-19-Related Fake News on Social Media, „Journal of Content, Community & Communication”, nr 12, s. 42–56.

Antos Gerd (2019), Fake news. Dlaczego im ulegamy. Albo: „Urządzę wam świat tak, jak mi się podoba”, „Tekst i dyskurs — Text und Dyskurs”, nr 12, s. 191–213.

Aronson Elliot, Wilson Timothy D., Akert Robin M. (1995), Psychologia społeczna. Serce i umysł, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.

van Bavel Jay J., Baicker Kathrine, Boggio Paulo S., Capraro Valerio, Cichocka Aleksandra, Cikara Mina, Crockett Molly J., Crum Alia J., Douglas Karen M., Druckman James N., Drury John, Dube Oeindrila, Ellemers Naomi, Finkel Eli J., Fowler James H., Gelfand Michele, Han Shihui, Haslam S. Alexander, Jetten Jolanda, Kitayama Shinobu, Mobbs Dean, Napper Lucy E., Packer Dominic J., Pennycook Gordon, Schnall Simone, Shariff Azim, Skitka Linda J., Smith Sandra Susan, Sunstein Cass R., Tabri Nassim, Tucker Joshua A., van der Linden Sander, van Lange Paul, Weeden Kim A., Wohl Michael J. A., Zaki Jamil, Zion Sean R., Willer Robb (2020), Using Social and Behavioural Science to Support COVID-19 Pandemic Response, „Nature Human Behavior”, nr 4(5), s. 460–471.

Banerjee Debanjan, Rao Sathyanarayana T.S. (2020), Psychology of Misinformation and the Media: Insights from the COVID-19 Pandemic, „Indian Journal of Social Psychiatry”, nr 36(5), s. 131–137

Bąkowicz Katarzyna (2019), Wprowadzenie do definicji i klasyfikacji zjawiska fake newsa, „Studia Medioznawcze”, nr 20, nr 3(78), s. 280–289.

Bieniek Barbara (2020), Między prawdą a fake news’em. Dezinformacja w czasie pandemii koronawirusa [w:] Państwo i prawo w czasach COVID-19, red. Stępniak K., Wydawnictwo Think&Make, Warszawa, s. 433–456.

CBOS (2021), Wzrost zainteresowania szczepieniami przeciwko COVID-19, Warszawa.

CDC (2021), COVID Data Tracker, https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker/#datatracker-home [dostęp: 27.04.2021].

Cheng Kang, Cheng Vivien, Zou Changhua (2020), Hemodynamics of Maintaining Transportation of All Nutrients in Blood Flowing: Drinking (Boiled) Warm Water and Complete Nutrition Fluids for Primary and Secondary Prevention of Coronavirus Disease 2019 in Clinic, „Clinical Research in Hematology”, nr 3(2), s. 1–5.

Cialdini Robert (2003), Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, GWP, Gdańsk.

Cohen Marc (2020), Turning up the Heat on COVID-19: Heat as a Therapeutic Intervention, „F1000Research”, nr 9, s. 292.

Cuan-Baltazar Jose Yunam, Munoz-Perez Maria José, Robledo-Vega Carolina, Pérez-Zepeda Maria Fernanda, Soto-Vega Elena (2020), Misinformation of COVID-19 on the Internet: Infodemiology Study, „JMIR Public Health and Surveillance”, nr 6(2).

Doliński Dariusz (2005), Techniki wpływu społecznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Gover Angela R., Harper Shannon B., Langton Lynn (2020), Anti-Asian Hate Crime During the COVID-19 Pandemic: Exploring the Reproduction of Inequality, „American Journal of Criminal Justice”, nr 45(4), s. 647–667.

Greene Ciara, Murphy Gillian (2020), Individual Differences in Susceptibility to False Memories for COVID-19 Fake News, „Cognitive Research: Principles and Implications”, nr 5(1), s. 1–8.

Grovett Zaria (2020), No, Drinking Water Doesn’t Kill Coronavirus, www.bbc.com/future/article/20200319-covid-19-will-drinking-water-keep-you-safe-from-coronavirus [dostęp: 27.04.2021].

Iwasiński Łukasz (2018), Fake news i post-prawda. Krotka charakterystyka, „Przegląd edukacyjny”, nr 2, s. 2–4.

Jarczok Artur (2021), Marsz niewolnikow i pogrzeb „zaszczepionych” w Cieszynie — wideo i zdjęcia, https://beskidzka24.pl/marsz-niewolnikow-i-pogrzeb-zaszczepionych-w-cieszyniezdjecia/ [dostęp: 27.04.2021].

Jaśkowiec Michał (2020) Fake news w dobie pandemii COVID-19 [w:] Państwo i prawo w czasach COVID-19, red. Stępniak K., Wydawnictwo Think&Make, Warszawa, s. 456–477.

Khadka Sitaram, Hashmi Furqan K., Usman Muhammad (2020), Preventing COVID-19 in Low-And Middle-Income Countries, „Drugs & Therapy Perspectives”, nr 36(6), s. 250–252.

Kokoszkiewicz Mateusz (2021), Koronasceptycy i narodowcy protestowali we Wrocławiu przeciwko „plandemii”, policji i szczepieniom, https://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/7,35771,26811747,antycovidowcy-protestowali-przeciwko-plandemii-i-szczepieniom.html [dostęp: 27.04.2021]

Kossowska Małgorzata (2003), Rożnice indywidualne w potrzebie poznawczego domknięcia, „Przegląd Psychologiczny”, t. 46, nr 4, s. 355–373.

Król Mieczysław Jan, Trybuła Joanna (2019), Internet w życiu młodzieży licealnej–statystyczna analiza na podstawie badania ankietowego, „Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy”, nr 58, s. 312–328.

Kunutsor Setor K., Lavie Carl J., Laukkanen Jari A. (2021), Finnish Sauna and COVID-19, „Le Infezioni in Medicina”, t. 29(1), s. 160–162.

Landucci Francesco, Lamperti Massimo (2020), A Pandemic of Cognitive bias, „Intensive Care Medicine”, nr 47(5), s. 636–673.

van der Linden Sander, Roozenbeek Jon, Compton Josh (2020), Inoculating Against Fake News About COVID-19, „Frontiers in psychology”, nr 11, 566790.

Macias Amanda (2020), Trump Urges UN to Hold China Accountable for the Coronavirus Pandemic, www.cnbc.com/2020/09/22/trump-urges-un-to-hold-china-accountable-for-coronavirus-pandemic.html [dostęp: 27.04.2021].

Makarewicz Nicole (2021), Szczepienia poza kolejnością na WUM. Zawiadomienie wpłynęło do prokuratury, www.rmf24.pl/raporty/raport-program-szczepien-przeciw-covid/news-szczepienia-poza-kolejnoscia-na-wum-zawiadomienie-wplynelo-d,nId,4980049 [dostęp: 27.04.2021].

Mehrpour Omid, Sadeghi Mahmood (2020), Toll of Acute Methanol Poisoning for Preventing COVID-19, „Archives of Toxicology”, nr 94(6), s. 2259–2260.

Monmouth University Polling Institute. (2020), US Not Handling Covid As Well As Other Countries, www.monmouth.edu/polling-institute/documents/monmouthpoll_us_081320.pdf/ [dostęp: 29.01.2021].

Moscadelli Andrea, Albora Giuseppe, Biamonte Massimiliano Alberto, Giorgetti Duccio, Innocenzio

Michele, Paoli Sonia, Lorini Chiara, Bonanni Paolo, Bonaccorsi Guglielmo (2020), Fake News and Covid-19 in Italy: Results of a Quantitative Observational Study, „International Journal of environmental Research and Public Health”, t. 17(16).

Naeem Salman Bin, Bhatti Rubina (2020), The Covid‐19 ‘Infodemic’: a New Front for Information Professionals, „Health Information & Libraries Journal”, nr 37(3), s. 233–239.

Nanotkar Leena, Dhanvij Sneha, Joshi Abhishek (2020), COVID-19 and Importance of Social Distancing, „Journal of Critical Reviews”, nr 7 (8), s. 1103–1104

O’Connor Cathal, Murphy Michelle (2020), Going Viral: Doctors Must Tackle Fake News in The COVID-19 Pandemic, „BMJ (Clinical research ed.)”, nr 369, m1587.

Orzeł Karol (2020), Stan wyjątkowy? To fałszywe nagranie z marca 2020, https://fakenews.pl/spoleczenstwo/stan-wyjatkowy-to-falszywe-nagranie-z-marca-2020/ [dostęp: 16.04.2021].

Palczewski Marek (2019), Dyskurs „fake newsa”, „Studia de Cultura”, t. 11, nr 1, s. 15–31.

Penkala-Gawęcka Danuta Maria (2020), COVID-19, niepewność, lęk i nadzieja. W poszukiwaniu skutecznego leku, „Lud”, nr 104.

PolsatNews (2021) Koronawirus. Pfizer tymczasowo zmniejsza dostawy dla Europy, www.polsatnews.pl/wiadomosc/2021-01-15/pfizer-tymczasowo-zmniejsza-dostawy-szczepionek-dlaeuropy/ [dostęp: 26.04.2021].

Qian Meirui, Jiang Jianli (2020), COVID-19 and social distancing, „Zeitschrift fur Gesundheitswissenschaften = Journal of public health”, Advance online publication. s. 1–3, https://doi.org/10.1007/s10389-020-01321-z.

Reny Tyler T., Barreto Matt A. (2020), Xenophobia in the Time of Pandemic: Othering, Anti-Asian Attitudes, and COVID-19, „Politics, Groups, and Identities”, s. 1–24.

Rzymski Piotr (2020), Koronawirus SARS-CoV-2. Fakty, a nie mity, www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1945626,1,koronawirus-sars-cov-2-fakty-a-nie-mity.read [dostęp: 27.04.2021].

Sciortino Antonella (2020), Fake news and infodemia at the time of COVID-19, „Direito Público”, t. 17, nr 94, s. 35–49.

Smith Matthew (2020), International COVID-19 tracker, update: 18 May. YouGov, yougov.co.uk/topics/international/articles-reports/2020/05/18/international-covid-19-tracker-update-18-may?fbclid=IwAR2YiVEoSOJLSyV5qTWd6C81nkg1kVsdEsiMbIaKd1xYRIjBmayYHzcf7gM [dostęp: 29.01.2021].

Szulc Marcin (2020), Manipulowanie informacją w sieci za pomocą fake newsow jako zagrożenie dla młodzieży, „Psychologia Wychowawcza”, nr 59(17), s. 140–158.

Świdrak Karolina (2020), Dlaczego Ministerstwo Zdrowia zmieniło zdanie w sprawie maseczek?,

www.medonet.pl/koronawirus-pytania-i-odpowiedzi/jak-sie-chronic,dlaczego-ministerstwozdrowia-

zmienilo-zdanie-w-sprawie-maseczek-,artykul,60854550.html [dostęp: 27.04.2021].

Świerczek Marek (2018), „System matrioszek”, czyli dezinformacja doskonała. Wstęp do zagadnienia, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”, t. 10, nr 19, s. 210–228.

Tessler Hannah, Choi Meera, Kao Grace (2020), The Anxiety of Being Asian American: Hate Crimes and Negative Biases During the COVID-19 Pandemic, „American Journal of Criminal Justice”, nr 45(4), s. 636–646.

Thelwall Mike, Kousha Kayvan, Thelwall Saheeda (2021), Covid-19 Vaccine Hesitancy on English- language Twitter, „Profesional de la Información (EPI)”, nr 30(2).

Troisi Alfonso (2020), Fear of COVID-19: Insights from Evolutionary Behavioral Science, „Clinical Neuropsychiatry”, nr 17 (2), s. 72–75.

Ważna Magda (2021), Kolejność szczepień przeciw COVID-19. Sprawdź, do ktorej grupy należysz. [Wyjaśniamy], www.medonet.pl/porozmawiajmyoszczepionce/szczepionka-na-covid-19,kolejnosc-szczepien-na-covid-19--sprawdz--do-ktorej-grupy-nalezysz--wyjasniamy-

,artykul,33076512.html [dostęp: 27.04.2021].

WHO (2020), Alcohol and COVID-19: What You Need to Know, www.euro.who.int/__data/

assets/pdf_file/0010/437608/Alcohol-and-COVID-19-what-you-need-to-know.pdf [dostęp:

04.2021].

Witkowski Tomasz (2000), Psychomanipulacje. Jak je rozpoznawać i jak sobie z nimi radzić, Unus,

Wałbrzych.

Wojciszke Bogdan (2011), Psychologia społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.

Yadav Navdeep (2021), These are the 10 Most-Affected Countries with the Highest Number of COVID-19 Cases, www.businessinsider.in/politics/india/news/check-out-the-10-mostaffected-countries-with-the-highest-number-of-coronavirus-cases/slidelist/76275918.cms [dostęp: 27.04.2021].

Yip Luke, Bixler Danae, Brooks Daniel E., Clarke Kevin R., Deblina Datta, S., Dudley Steven Jr., Komatsu Kenneth K., Lind Jennifer N., Mayette Annaliese, Melgar, Michael, Pindyck Talia, Schmit, Kristine M., Seifert Steven A., Shirazi Farshad Mazda, Smolinske Susan C., Warrick Brandon J., Chang Arthur (2020), Serious Adverse Health Events, Including Death, Associated with Ingesting Alcohol-Based Hand Sanitizers Containing Methanol — Arizona and New Mexico, May-June 2020, „Morbidity and Mortality Weekly Report”, nr 69(32), s. 1070–1073, https://doi.org/10.15585/MMWR.MM6932E1.

Zarocostas John (2020), How to Fight an Infodemic, „The Lancet”, nr 395(10225), s. 676.

Zieleniewska Monika (2021), Opublikowano skład szczepionek przeciwko COVID-19. Nie ma tam mikrochipow, www.medonet.pl/porozmawiajmyoszczepionce,mikrochipow-nie-ma-wskladzie-szczepionek-na-koronawirusa,artykul,84648903.html [dostęp: 27.04.2021].

Zubik Małgorzata (2021), Burza po szczepieniach na WUM. Ludzie dziwią się, dlaczego szczepionki dostali Janda i Miller, warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26652847,burza-po-szczepieniach-wum-ludzie-dziwia-sie-dlaczego-szczepionki.html [dostęp: 27.04.2021].

Downloads

Published

2021-09-21

How to Cite

Schneider, Z. (2021). Dlaczego wierzymy w fake newsy? Techniki wpływu społecznego i dezinformacja w dobie pandemii COVID-19. Zagadnienia Rodzajów Literackich The Problems of Literary Genres, 64(1), 161–174. https://doi.org/10.26485/ZRL/2021/64.1/11