Obrywanie kamieni na ośnieżonym rumowisku skalnym. Wkład w badania mechanizmu
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1994/33/3Słowa kluczowe:
obryw skalny, ośnieżone zbocza piargowe, wał gruzowyAbstrakt
Publikacja w języku francuskim.
Tytuł oryginalny: Les chutes de pierres sur les eboulis recouverts de neige. Contribution a l'etude d'un mecanisme
W środowiskach śnieżnych, obrywanie się kamieni występuje zazwyczaj na pokrytych śniegiem zboczach piargowych. Jednak ruch pojedynczych kamieni na piargowym śniegu nie został dokładnie zbadany. Mimo to, uważa się, że mechanizm ten odgrywa istotną rolę w morfologii zboczy piargowych w zimnych środowiskach, szczególnie w formowaniu wału gruzowego. Przeprowadziliśmy eksperymenty w celu wyizolowania parametrów kontrolujących tor cząstek i ich orientację w spoczynku: odporność pokrywy śnieżnej na uderzenia, chropowatość powierzchni, rozmiar i morfologia cząstek, natura uderzenia wydają się być ważniejsze. Ruch tych cząstek nie jest tak prosty, jak pierwotnie sądzono: ślizganie i toczenie zachodzą w różnych proporcjach podczas ruchu, a rosnący opór śniegu przez całą wiosnę nie pozwala blokom na koncentrację w ograniczonym obszarze u stóp zbocza. Te argumenty pozwalają zakwestionować klasyczny model formowania się wału gruzowego. Przedstawiamy nowe sugestie dotyczące pochodzenia tych form.
Bibliografia
Andre, M. F., 1988 - Vitesses d'accumulation des débris rocheux au pied des parois supraglaciaires du N.O. du Spitzberg. Z. Geomorph., N.F., 32, 3, pp. 351-373.
Ballantyne, C. K., 1987 - Some observations on the morphology and sedimentology of two active protalus ramparts, Lyngen, Northern Norway. Artic and Alpine Research, 19, 2, pp. 167-174.
Barsch, D., 1978 - Active rock glaciers as indicators for discontinuous alpine permafrost. 3rd Int. Conf. Permafrost, Proc., Edmonton, Alberta, 1, pp. 349-353.
Blagbrough, J. W., and Breed, W. J., 1967 - Protalus ramparts on Navajo Mountains, Southern Utah. Am. J. of Sc., 256, pp. 759-772.
Boye, M., 1952 - Névés et érosion glaciaire. R.G.Dyn., III, pp. 20-36.
Bryan, K., 1934 - Geomorphic processes at high altitudes. Geogr. Rev., 24, pp. 655-656.
Caine, N., 1969 - A model for alpine talus slope development by slush avalanching. J. Geol., 77, 1, pp. 92-100.
Carniel, P. and Scheidegger, A. E., 1974 - Morphometry of an alpine scree cone. Riv. Ital. Geofis., 23, pp. 95-100.
Daly, R. A., 1912 - Geology of the North American Cordillera at the forty-ninth parallel. Canadian Geological Survey Memoires, 38, 857 p.
Francou, B., 1977 - La "moraine de névé" du Lautaret: nouvelle interprétation. Bull. Assoc. Géogr. Fr., 445-446, pp. 247-253.
Francou, B., 1982 - Chutes de pierres et éboulisation dans les parois de l'étage périglaciaire. R.G.A., LXX, I, pp. 280-300.
Francou, B., 1988 - L'éboulisation en haute montagne. Thèse d'Etat, 2 vol. Editec, Caen, 696 p.
Francou, B., et Hétu, B., 1989 - Éboulis et autres formations de pente hétérometriques: contribution à une terminologie géomorphologique; Notes et comptes rendus du groupe de travail: "Régionalisation du Périglaciaire" (à paraître).
Gardner, J., 1970 - Rockfall: a geomorphic process in high mountain terrain. Albertan Geogr., 6, pp. 15-20.
Gignoux, M., 1946 - Une moraine de névé particulièrement typique près du col du Lautaret. C.R. Sc. Geol. France, 4, pp. 57-58.
Haeberli, W., 1985 - Creep of mountain permafrost. Internal structure and flow of alpine rock glaciers. Mitteilungen der Versuchsanstalt für Wasserbau, Hydrologie und Glaciologie, Zürich, 142 p.
Hétu, B., 1986 - L'influence du contexte géomorphologique quaternaire sur la dynamique postglaciaire des versants raides de la Gaspesie septentrionale. These de Ph. Doc., Université de Montréal, 568 p. (non publiée).
Jennings, J. N., 1978 - The geomorphic role of stone movement through snow creep. Mount Twynam, Snowy Mountains, Australia. Geografiska Ann., 60A, 1-2, pp. 1-8.
Johnson, P. G., 1980 - Rock glaciers: glacial and non-glacial origins. IAHS-AISH, Puhl. 126, pp. 285-293.
Kirkby, M. J. and Statham, I., 1975 - Surface stone movement and scree formation. J. Geol., 83, 3, pp. 349-362.
Kotarba, A., Kaszowski, L. and Krzemień, K., 1987 - High-mountain denudational system of the Polish Tatra mountains. Geographical Studies, special issue, 3, Polish Acad. Sci. 106 p.
Lliboutry, L., 1965 - Traité de glaciologie, 2 tomes, Masson, Paris, 1040 p.
Luckman, B. H., 1977 - The geomorphic activity of snow avalanches. Geografiska Ann., 59A, 1-2, pp. 31-48.
Malaurie, J., 1968 - Thèmes de recherche géomorphologiques dans le Nord-Ouest du Groënland. Mémoires et Documents, hors série, Paris, 481 p.
Mathews, W. H., and Mackay, J. R., 1963 - Snow creep studies, Mount Seymour, B.C., preliminary field investigations. Geographical Bulletin, 20, pp. 58-75.
Ono, Y. and Watanabe, T., 1986 - A protalus rampart related to alpine debris flows in the Kuranosuke cirque, Northern Japanese Alps. Geografiska Ann., 68A, 3, pp. 213-223.
Rapp, A., 1960a - Recent development of mountain slopes in Kärkevagge and surroundings, Northern Scandinavia, Geografiska Ann., 42, pp. 71-200.
Rapp, A., 1960b - Talus slope and mountain walls at Tempelfjorden, Spitzbergen. Norsk Polarinstituut Skrifter, 119, Oslo, 96 p.
Souchez, R., 1966 - Gélivation et évolution des versants en bordure de l'inlandsis d'Antarctique Oriental. Union Géographique Internationale, Symposium International de Géomorphologie, Liège-Louvain, 8-16 juin 1966, vol. 1, Evolution des versants, 291-298.
Statham, I., 1973 - Scree slope development under conditions of surface particle movement. Transactions of Britisch Geographers, 89, pp. 41-53.
Statham, I., 1976 - A scree slope rockfall model. Earth Surface Processes and Landf, 1, pp. 43-62.
Tricart, J. et Cailleux, A., 1962 - Le modelé glaciaire et nival. SEDES, Paris, 508 p.
Tricart, J. et Cailleux, A., 1967 - Le modelé des régions périglaciaires. SEDES, Paris, 512 p.
Valadas, B., 1984 - Les hautes terres du Massif Central frarnçais. Contribution à l'étude des morphodynamiques récentes sur versants cristallins et volcaniques. Thèse d'Etat, 2 vol., Editec, Caen, 458 p.
Van Steijn, H., de Ruig, J. and Hoozemans, F., 1988. - Morphological and mechanical aspects of debris flows in parts of French Alps. Z. Geomorph. N. F., 32, 2, pp. 143-161.
Washburn, A. L., 1979 - Geocryology. Second Edition, Arnold, London, 406 p.
