Geomorfologiczne implikacje osadów krio-eolicznych w zachodniej Belgii

Abstrakt

W północno-zachodniej części Belgii (rys. 1) przeprowadzono badania interakcję pomiędzy osadami krio-eolicznymi a ukształtowaniem terenu. Rzeźba jest złagodzona poprzez pokrywę lessu i piasków eolicznych (rys. 2).  Na obszarach pokrytych lessami występują charakterystyczne wartości nachylenia stoków, które zmieniają się w zależności od zawartości piasku: 5%, 6% lub 7% w miarę wzrostu czystości lessu (rys. 3A). Podobnie, w partiach wypukłych i wklęsłych dominują nachylenia o wartościach 2%, 3% lub 4%. Te dominujące wartości są szczególnie wyraźne w prostoliniowych odcinkach stoków (rys. 3B). Stoki pokryte lessami charakteryzują się typową geometrią profili. Zaprezentowane są stoki za pomocą krzywych nachylenia (rys. 4), które w większym stopniu niż klasyczne profile ułatwiają precyzyjny opis słabo nachylonych powierzchni. Krzywe te są definiowane za pomocą funkcji y' = f(x). Na płaskich powierzchniach pokrywa krio-eoliczna często jest nieobecna tam, gdzie podłoże znajdują się iły. Tłumaczy się to dużą podatnością iłów na ruchy masowe w warunkach klimatu peryglacjalnego: przy braku roślinności nie istniały przeszkody umożliwiające zatrzymywanie osadów krio-eolicznych.

W strefie przejściowej między piaskami eolskimi a lessami, granica między różnymi frakcjami granulometrycznymi jest często uwarunkowana kontekstem geomorfologicznym: zwłaszcza u podnóży stoków o ekspozycji W–NW–N (rys. 5) lub w dolinach o orientacji SW–NE bądź W–E. Związane jest to z odmiennymi mechanizmami transportu: piasek przenoszony był głównie przez saltację, a less – w zawiesinie. Pozycja różnych frakcji granulometrycznych pozwala wnioskować, że pod koniec ostatniego zlodowacenia (würm) dominujące wiatry miały prawdopodobnie kierunek z W–SW.