Wkład w badania morfologii peryglacjalnej Lesotho, południowa Afryka
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1973/22/8Słowa kluczowe:
soliflukcja, lód włóknisty, tufury, gleby poligonalne, wypasAbstrakt
W okresie od kwietnia do maja 1971 roku przeprowadzono badania terenowe w górach Lesotho, na wysokościach od 1800 m do 3485 m n.p.m., obejmujących szczyt Tabana Ntlenyana. Zaobserwowano różnorodne aktywne procesy peryglacjalne, takie jak formowanie się lodowych igieł (pipkrake), eksfoliację darni, tworzenie terasetek oraz występowanie tufurów, głównie powyżej wysokości około 2800 m n.p.m. Powyżej 3100 m n.p.m. odnotowano również zsuwanie się pojedynczych kamieni w dół stoku, sortowanie kamieni, gleby poligonalne oraz przechylanie się płyt kamiennych. Destrukcyjne działanie lodu igłowego wydaje się być potęgowane przez intensywny wypas na stokach górskich, który rozpoczął się na przełomie XIX i XX wieku. Kopalne pokrywy soliflukcyjne sięgają co najmniej do wysokości około 2700 m n.p.m., natomiast formy cyrkowe ukształtowane w wyniku soliflukcji występują na wysokościach rzędu 2900–3100 m n.p.m. Dostępne dane klimatyczne przedstawiono w odniesieniu do zaobserwowanej wysokościowej strefowości zjawisk geomorfologicznych.
Bibliografia
Alexandre, J., 1962 - Phenomenes periglaciaires dans le Basutoland et le Drakensberg du Natal. Biuletyn Peryglacjalny, no. 11 ; p. 11-13.
Corte, A., 1963 - Relationship between four ground patterns, structure of the active layer, and type and distribution of ice in the permafrost. Biuletyn Peryglacjalny, no. 12; p. 7-90.
Corte, A., 1966 - Particle sorting by repeated freezing and thawing. Biuletyn Peryglacjalny, no. 15; p. 175-240.
Directorate of Overseas Surveys, 1961-63 - Basutoland, map 1:50,000, Series Z 782, DOS 421, second edition; sheets 2929 AC, 2929 AD, 2929 CA, 2929 CB, 2928 BB, 2928 DC, 2928 DD. Tolworth, England.
Directorate of Overseas Surveys, 1969 - Lesotho, map 1:250,000, East sheet, Series Z 582, D. O. S. 621 (printed for D. O. S. by the Ordnance Survey, England).
Du Toit, A. L., 1939 - The geology of South Africa. Oliver and Boyd, Edinburgh-London, Second edition, 539 p.
Harper, G., 1969 - Periglacial evidence in Southern Africa during the Pleistocene epoch. p. 71-101 in E. M. Van Zinderen Bakker, ed.: Paleoecology of Africa. vol. 4.
Hastenrath, S., 1960 - Klimatische Voraussetzungen und grossraumige Verteilung der Froststrukturboden. Zeitschrift fur Geomorphologie, Bd. 4; p. 69-73.
Hastenrath, S., 1968 - Certain aspects of the three-dimensional distribution of climate and vegetation belts in the mountains of Central America and Southern Mexico. Colloquium Geographicum, 9; p. 122-130.
Jackson, S. P., 1961 - Climatological atlas of Africa. Government Printer, Pretoria.
South African Weather Bureau, 1958-64 - Monthly weather report, 1958-63. Pretoria.
South African Weather Bureau, 1963-69 - Report on meteorological data, years 1958-62. Pretoria.
Sparrow, G. W. A., 1964 - Pleistocene periglacial landforms in the Southern Hemisphere. South African Jour. Sci., vol. 60; p. 143-147.
Sparrow, G. W. A., 1967 - Pleistocene periglacial topography in Southern Africa. Jour. Glaciol., vol. 6; no. 46, p. 551-559.
Troll, C., 1944 - Strukturboden, Solifluktion und Frostklimate der Erde. Geol. Rundschau, Bd. 34; p. 545-694.
U. S. Weather Bureau, 1958-63 - Monthly climatic data for the World, 1958-62. Asheville, N.C.
