Charakterystyka pedogeniczna gleb kopalnych w sekwencji lessowej "Červený kopec" koło Brna (Czechosłowacja)

Abstrakt

Artykuł w języku niemieckim.

TYTUŁ ORYGINALNY: Pedogenetische Charakteristik der Fossilböden in der Lößschichtenfolge »Červený kopec« bei Brno (Tschechoslowakei)

W regionie południowych Moraw osady lessowe tworzą grube pokrywy z glebami kopalnymi wykazującymi ślady procesów peryglacjalnych. Przeanalizowano stanowisko „Červený kopec” na południowym obrzeżu Brna.

Całość osadów plejstoceńskich została podzielona na cztery główne serie. Przyjmując, że pierwsza (najmłodsza) seria odpowiada zlodowaceniu  würm, druga seria powinna być przypisana zlodowaceniu riss, trzecia – mindel, a czwarta reprezentuje prawdopodobnie günz wraz z jeszcze starszymi osadami. Poszczególne serie dzielą się dodatkowo na złożone jednostki glebowe, które tymczasowo przypisywane są głównym okresom interglacjalnym.

Każda z wymienionych serii plejstoceńskich składa się z warstw lessu oraz gleb kopalnych, które odpowiadają cyklom sedymentacyjnym. Cykl sedymentacyjno-pedogentyczny reprezentowany jest zawsze przez pokrywę lessową oraz gleby kopalne, umożliwiając wyróżnienie poszczególnych serii. I seria zawiera zazwyczaj gleby brunatne, II seria – czarnoziemy, gleby brunatne i płowe, III seria – gleby brunatne, brunatnoczerwone oraz płowe, a IV seria – głównie gleby brunatnoczerwone.

Seria I obejmuje około cztery główne cykle, II – siedem, III – pięć, a IV – około dwa cykle sedymentacyjno-pedogenetyczne.

Poszczególne serie plejstoceńskie, reprezentujące charakterystyczny rytm sedymentacji lessowej przerywanej epizodami glebotwórczymi, wspierają hipotezę o cyklicznym rozwoju: less – gleba (sedymentacja – pedogeneza).

Procesy glebotwórcze zachodzące w podłożu lessowym doprowadziły do zmian w składzie granulometrycznym. Gleby kopalne charakteryzują się wzrostem zawartości drobnych frakcji ilastych oraz spadkiem udziału frakcji pyłowej (0,01–0,05 mm).

Zawartość frakcji ilastej wzrasta w glebach pochodzących z coraz starszych serii, co wskazuje na intensyfikację procesów pedogenetycznych i rozkładu w dolnym plejstocenie.

Zespół warstw plejstoceńskich w stanowisku Červený kopec umożliwia ocenę litologiczną, a w konsekwencji także paleoklimatyczną. Poszczególne serie tego zespołu stanowią wyraźnie wyodrębnione „kompleksy” litologiczne, odpowiadające „kompleksom” paleoklimatycznym.