More on norm violation as the criterion for objective attribution. Should the assumptions of increased risk theory be rejected?
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2020/114/2Keywords:
objective attribution of effect, causality, perpetration, causal link in norm violation (illegality link), increased risk theoryAbstract
Background: This research centres on one of the underlying criteria of the objective attribution of effect, referred to in the German criminal law science as the causal link in norm violation (sometimes also called the illegality link or the risk link). Despite the fact that the theory of the objective attribution of effect is still considered to be “novel” in Polish jurisprudence and judicature, it is gaining ever greater recognition with regard to the decisions of courts, especially those of the Supreme Court. This means the rejection of the old concepts according to which establishing a causal link between conduct and effect was sufficient to attribute blame to the alleged perpetrator. Currently, it is assumed that in order to establish perpetration it is also necessary to apply normative criteria (apart from the ontological link). The basic formula for objective attribution of effect refers the arbiter who is examining whether an act meets the statutory features of a prohibited act to two types of criteria which are related to the assessment of the faultiness of conduct (norm violation), as well as to its link with the effect. The way in which this link is established is considered debatable in the legal doctrine. The assumptions of the increased risk theory best correspond to political-criminal requirements. However in the literature on the subject, various objections are raised against this theory, which are connected with both the theory of law as well as the dogma of law.
Research purpose: The analysis carried out by the Author aims at verifying whether the objections raised against the increased risk theory (Risikoerhöhungslehre) are sufficiently serious, and justified to such an extent, as to necessitate the rejection of the assumptions of the theory. In particular, whether it is necessary to lend support, in this scientific dispute, to the competing theory of avoidability (Vermeidbarkeitstheorie) which prevails in the jurisprudence and the decisions of courts, even though its consequences in political-criminal and social intuition terms seem hard to accept.
Methods: The research relies on the analysis of the literature on the subject in both Polish and German, with particular emphasis put on the most recent German textbooks. The survey of German textbooks, in which the issues being the subject of research are discussed far more thoroughly than in Polish course books of a similar character, enables the Author to present diverse views on the analysed problems set forth therein in an essential and clear manner.
Conclusions: The analysis carried out by the Author indicates that the most serious objections raised by the opponents of the increased risk theory are not convincingly and sufficiently justified. This particularly concerns the argument regarding the violation of the in dubio pro reo principle, as well as the objection with regard to converting the offences constituted by violation of legal interests (Verletzungsdelikte) into offences consisting in concrete endangerment of legal interests (konkrete Gefährdungsdelikte). Nevertheless, the increased risk theory obviously requires further study and a more detailed specification of the criteria formulated by its supporters.
Downloads
References
Baumann J., Weber U., Mitsch W., Eisele J., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag Ernst und Werner Gieseking, Bielefeld 2016.
Bock D., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Springer-Verlag, Berlin 2018.
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984.
Dębski R., Kilka uwag o kryminalizacji i o ustawowej określoności czynów zabronionych, w: A. Błachnio-Parzych, J. Jakubowska-Hara, J. Kosonoga, H. Kuczyńska (red.), Problemy wymiaru sprawiedliwości karnej. Księga jubileuszowa Profesora Jana Skupińskiego, Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2013, s. 31–48.
Dębski R., O potrzebie kodeksowych przepisów o obiektywnym przypisaniu skutku, w: J. Kacprzak, W. Cieślak, I. Nowicka (red.), Meandry prawa karnego i kryminalistyki. Księga jubileuszowa prof. zw. dra hab. S. Pikulskiego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2015, s. 61–76.
Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa. O ustawowym charakterze norm prawa karnego i znamionach typu czynu zabronionego nie określonych w ustawie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1995.
Ebert U., Strafrecht. Allgemeiner Teil, R. v. Decker & C.F. Müller, Heidelberg 1985.
Eisele J., Heinrich B., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 2017.
Engisch K., Untersuchungen über Vorsatz und Fahrlässigkeit im Strafrecht, Verlag von Otto Liebmann, Berlin 1930.
Eser A. (red.), Strafgesetzbuch. Schönke/Schröder Kommentar, C.H. Beck, München 2010.
Frister H., Strafrecht. Allgemeiner Teil, C.H. Beck, München 2018.
Fuchs H., Zerbes I., Strafrecht. Allgemeiner Teil I. Grundlagen und Lehre von der Straftat, Verlag Österreich, Wien 2018.
Giezek J., Przyczynowość hipotetyczna a prawnokarne przypisanie skutku, Przegląd Prawa Karnego 1992/7.
Giezek J., Przyczynowość oraz przypisanie skutku w prawie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994.
Giezek J., Teorie związku przyczynowego oraz koncepcje obiektywnego przypisania, w: R. Dębski (red.), System Prawa Karnego. Tom 3. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, C.H. Beck, Warszawa 2017, s. 444–554.
Giezek J., Zgodne z prawem zachowanie alternatywne jako kryterium przypisania skutku, Kwartalnik Prawa Publicznego 2004/4, Warszawa–Toruń, Wydawnictwo „Dom Organizatora”.
Grajewski J. (red.), Prawo karne procesowe – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2007.
Gropp W., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2015.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, LexisNexis, Warszawa 2007.
Haft F., Strafrecht. Allgemeiner Teil, C.H. Beck, München 2004.
Heinrich B., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 2016.
Hillenkamp T., Cornelius K., 32 Probleme aus dem Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag Franz Vahlen, München 2017.
Hoffmann-Holland K., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Mohr Siebeck, Tübingen 2015.
Jakobs G., Strafrecht. Allgemeiner Teil. Die Grundlagen und die Zurechnungslehre, Walter de Gruyter, Berlin–New York 1991.
Jescheck H.-H., Weigend T., Lehrbuch des Strafrechts. Allgemeiner Teil, Duncker & Humblot, Berlin 1996.
Jezusek A., Zastosowanie reguły in dubio pro reo przy rozstrzyganiu zagadnień prawnych, Państwo i Prawo 2012/6, s. 63–75.
Kardas P., Nowe ujęcie zasady in dubio pro reo, Palestra 2015/9–10, s. 7–22.
Kaspar J., Strafrecht – Allgemeiner Teil. Einführung, Nomos Verlag, Baden–Baden 2017.
Kindhäuser U., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Nomos Verlag, Baden–Baden 2017.
Köhler M., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg–New York 1997.
Krey V., Esser R., Deutsches Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag W. Kohlhammer, Stuttgart 2016.
Kruszyński P., Reguła in dubio pro reo po noweli kodeksu postępowania karnego z 27 września 2013 roku, w: T. Grzegorczyk (red.), Polski proces karny i materialne prawo karne w świetle nowelizacji z 2013 roku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Tylmanowi z okazji Jego 90. urodzin, LexisNexis, Warszawa 2014, s. 145–154.
Kruszyński P., Zakres obowiązywania reguły in dubio pro reo w procesie karnym, Państwo i Prawo 1979/10, s. 71–80.
Kruszyński P., Pawelec S., Zasada domniemania niewinności, w: P. Wiliński (red.), System Prawa Karnego Procesowego. Zasady procesu karnego, Tom III, cz. 2, LexisNexis, Warszawa 2014, s. 1564–1643.
Kulik M., Czy reguła in dubio pro reo jest dyrektywą wykładni?, w: T. Grzegorczyk, R. Olszewski (red.), Verba volant, scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Profesor Monice Zbrojewskiej, Warszawa 2017, s. 235–254.
Kühl K., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Verlag Franz Vahlen, München 2017.
Maurach R., Gössel K.H., Zipf H., Dölling D., Laune Ch., Renzikowski J., Strafrecht Allgemeiner Teil. Teilband 2. Erscheinungsformen des Verbrechens und Rechtsfolgen der Tat, C.F. Müller, Heidelberg–München–Landsberg–Frechen–Hamburg 2014.
Murmann U., Grundkurs Strafrecht, C.H. Beck, München 2017.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984.
Otto H., Grundkurs Strafrecht. Allgemeine Strafrechtslehre, De Gruyter Recht, Berlin 2004.
Rengier R., Strafrecht. Allgemeiner Teil, C.H. Beck, München 2018.
Roxin C., Strafrecht. Allgemeiner Teil. Band I. Grundlagen. Der Aufbau der Verbrechenslehre, Verlag C.H. Beck, München 2006.
Sakowicz A., Komentarz do art. 5 kpk, w: A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2018.
Skorupka J., Komentarz do art. 5 kpk, w: J. Skorupka (red.), Proces karny, C.H. Beck, Warszawa 2018.
Skorupka J. (red.), Proces karny, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
Spotowski A., Funkcja niebezpieczeństwa w prawie karnym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1990.
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, LexisNexis, Warszawa 2008.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.
Warchoł M., Istota reguły in dubio pro reo w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z dnia 27 września 2013 r., w: M. Rogacka-Rzewnicka, H. Gajewska-Kraczkowska, B.T. Bieńkowska (red.), Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Piotra Kruszyńskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2015, s. 487–506.
Welzel H., Studien zum System des Strafrechts, Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft (ZStW) 1939/58.
Wessels J., Beulke W., Satzger H., Strafrecht. Allgemeiner Teil. Die Straftat und ihr Aufbau, C.F. Müller, Heidelberg 2018.
Zabłocki S., Zagadnienie przypisywalności skutku w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, Kwartalnik Prawa Publicznego 2004/IV4, Wydawnictwo „Dom Organizatora”, Warszawa–Toruń.
Zbrojewska M., Nowe ujęcie zasady in dubio pro reo w postępowaniu karnym, w: M. Rogacka-Rzewnicka, H. Gajewska-Kraczkowska, B.T. Bieńkowska (red.), Wokół gwarancji współczesnego procesu karnego. Księga jubileuszowa Profesora Piotra Kruszyńskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2015, s. 537–550.
