Oscylacje klimatyczne w zakresie 20 000–11 000 cal BP zapisane w utworach formacji Piaski i Szerokie w odkrywkach Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów: spojrzenie poprzez analizę dat radiowęglowych

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki analizy 25 dat radiowęglowych spośród 31 oznaczeń wieku osadów organicznych pobranych z utworów formacji Piaski i Szerokie w odkrywkach Bełchatów i Szczerców. Wykorzystano w tym celu funkcję Sum w programie kalibracyjnym OxCal v4.4.4 oraz najnowszą wersję krzywej kalibracyjnej IntCal20, co pozwoliło na sporządzenie tzw. krzywych sumarycznych rozkładów gęstości prawdopodobieństwa dat kalibrowanych (ang. PDF od Probability Density Functions) w zakresie 20 000–11 000 cal BP.

Analiza kształtu rozkładów wskazała na zbieżność położenia otrzymanych pików rozkładu gęstości prawdopodobieństwa dat radiowęglowych na osi czasu z przebiegiem krzywej tlenowej w grenlandzkim rdzeniu lodowym NGRIP. Zaobserwowano grupowanie się dat w kilku zakresach czasowych, odpowiadających przede wszystkim przejściu GS–2b/GS–2a (ok. 17 800– –17 300 cal BP, faza kamion) oraz GS–2a/GI–1e (ok. 15 200–14 300 cal BP). Dobrze widoczny jest pik w przedziale 19 500––18 900 cal BP. Wyraźnie zostały zapisane również przejścia pomiędzy chłodniejszymi a cieplejszymi okresami w obrębie GI–1 (14 700–12 900 cal BP), gdzie wyróżniono grupowanie się dat wokół: GI–1d (14 100–13 800 cal BP), GI–1c2 (13 600––13 550 cal BP) i GI–1b (13 250–13 050 cal BP). Najmłodsze analizowane daty związane są z drugą połową GS–1 (młodszego dryasu, 12 500–11 700 cal BP).