POLYPHONIE IM STADTTEXT VON LEMBERG IN DER FRÜHEN NEUZEIT / POLIFONIA TEKSTÓW O LWOWIE WE WCZESNEJ NOWOŻYTNOŚC

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/PP/2021/76/17

Słowa kluczowe:

Lwów; wczesna nowożytność; wielonarodowość; ludność żydowska; polifonia; Michaił Bachtin

Abstrakt

The article analyses texts that describe the city of today’s L’viv at the turn of the 17th century, written by Ukrainian, Polish, and German authors in Church Slavonic, Prosta mova, Latin, and German. The names of some of these authors are known (e.g. the Polish Renaissance poet, Sebastian Fabian Klonowic, or the German merchant and traveller, Martin Gruneweg), while others remain anonymous (e.g. the author of a Ukrainian heraldic poem, a “lamentatio” addressed to the Polish king). These texts have some common aspects – they underline the multinationality of the city population as well as different religious denominations of every ethnic group (special attention is given to the Jewish population of the city) – and they represent conflicting points of view regarding privileges of various groups. Thus, the texts serve as an example of polyphony as defined by Mikhail Bakhtin. They combine different voices representing various national ideologies in one complex work, a text of the city of L᾿viv.

Biogram autora

Alois Woldan - Institut für Slawistik, Universität Wien, Niemcy

Emerytowany profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego. Zajmuje się literaturą polską, ukraińską i rosyjską. Jego zainteresowania badawcze obejmują: procesy literackie w austriackiej Galicji (wzajemne relacje pomiędzy tekstami polskimi, ukraińskimi i niemieckimi), wspólne wątki i motywy we wschodnioi zachodniosłowiańskich tekstach oraz zagadnienie kontaktów polsko-austriackich w literaturze i kulturze.

Bibliografia

Axer Jerzy. 1974. Drobiazgi poetyczne Jana z Turobina. „Meander“, nr 1. S. 40–43.

Bałaban Majer. 1906. Żydzi Lwowscy na przełomie XVI-go i XVII-go wieku. Lwów: Nakła¬dem funduszu konkursowego im. H. Wawelberga główny skład w księgarni H. Altenberga.

Barycz Henryk. 1937. Cervus Jan ( ok. 1557). In: Polski słownik biograficzny. 1937. T. III. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności. S. 235–236.

Bibliografia Literatury Polskiej Nowy Korbut. 1964. T. 2. Piśmiennictwo staropolskie. Hasła osobowe A–M. Warszawa: PIW.

Bogucka Maria. 2010. Die Aufzeichnungen des Dominikanermönchs Martin Gruneweg… „Kwartalnik Historyczny“, R. 117, nr 2. ISSN: 0023-5903. S. 162–166.

Bues Almut (Hg.). 2008a. Die Aufzeichnungen des Dominikaners Martin Gruneweg (1562 – ca. 1618) über seine Familie in Danzig, seine Handelsreisen in Osteuropa und sein Kloster¬leben in Polen. Bd. 2: Edition des Manuskripts fol. 726-1453. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN: 978-34-4705-269-6.

Bues Almut. 2008b. Der Lebenslauf des Martin Gruneweg. In: Die Aufzeichnungen des Do¬minikaners Martin Gruneweg (1562 – ca. 1618) über seine Familie in Danzig, seine Han¬delsreisen in Osteuropa und sein Klosterleben in Polen. Hg. Almut Bues. Bd. 4: Einleitung, Beilagen, Register. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN: 978-34-4705-269-6. S. 1512–1533.

Buszewicz Elwira. 2004. Metropolia Sarmatów. Dawni poeci i pisarze o Krakowie. Wybrała, opracowała i wstępem opatrzyła Elwira Buszewicz. Kraków: Księgarnia Akademicka. ISBN: 83-7188-571-7.

Charewiczowa Łucja. 1935. Alembek (także Alnpeck, Alnpech, Alnpecht, Almpek, Alempech, Alempeck, Allembege, Allembeck) Jan, um. w r. 1636. In: Polski słownik biograficzny. T. I. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności. S. 74–75.

Classen C. J. 1980. Die Stadt im Spiegel der Descriptiones und Laudes urbium in der antiken und mittelalterlichen Literatur bis zum Ende des zwölften Jahrhunderts. Hildesheim–New York: Olms. ISBN: 34-8707-060-X.

Czaja Roman. 2008. Die Aufzeichnungen des Dominikanermönchs Martin Gruneweg… „Roczniki Historyczne“. ISSN: 0324-8585. S. 276–278.

Czarski Bartłomiej. 2012. Stemmata w staropolskich książkach, czyli rzecz o poezji heral¬dycznej. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie. ISBN: 978-83-6358-007-0.

Die Aufzeichnungen des Dominikaners Martin Gruneweg (1562 – ca. 1618) über seine Familie in Danzig, seine Handelsreisen in Osteuropa und sein Klosterleben in Polen. 2008. 4 Bd. Hg. Almut Bues. Wiesbaden: Harrassowitz. Deutsches Historisches Institut War¬schau Quellen und Studien Bd. 19, 1–4. ISBN: 978-34-4705-269-6.

Genius Loci. Львів-Leopolis-Lwow-Lemberg. 2004. Львів: Незалежний культурологичний часопис «Ї». ISBN: 966-7790-06-1.

Hacquet Balthasar. 1794. Neueste physkalisch-politische Reisen in den Jahren 1791, 1792 und 1793 durch die Dacischen und Sarmatischen oder Nördlichen Karpathen. Dritter Theil. Nürnberg: im Verlag der Raspeschen Buchhandlung.

Heck Korneli (red.). 1899. Józefa Bartłomieja Zimorowicza pisma do dziejów Lwowa odno¬szące się… Lwów: Nakł. Gminy Król. Stoł. Miasta Lwowa.

Janeczek Andrzej. 2014. Urban Communes, Ethnic Communities and Language Use in Late Medieval Red Ruthenian Towns. In: Use of the Written Word in Medieval Towns. Me¬dieval Urban Literacy II. Eds. Marco Mostert, Anna Adamska. Turnhout: Brepols. ISBN: 978-25-0354-960-6. S. 19–35.

Kapral Myron. 2004. Legal Regulation and National (Ethnic) Differentiation in Lviv, 1350–1600. In: On the Frontier of Latin Europe. Integration and Segregation in Red Ruthenia, 1350–1600/An der Grenze des Lateinischen Europa. Integration und Segregation in Rotreußen, 1350–1600. Eds. Thomas Wünsch, Andrzej Janeczek. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences. ISBN: 83-8949-917-7. S. 211–228.

Klonowic Sebastian Fabian. 1996. Roxolania-Roksolania czyli ziemie Czerwonej Rusi. Wy¬dał i przełożył Mieczysław Mejor. Warszawa: „Pro cultura litteraria“. Biblioteka Pisarzy Staropolskich, t. 6. ISBN: 83-8560-580-0.

Kolbus Elżbieta. 1998. Sebastiani Fabiani Sulmircensis Acerni Roxolania. „Humanistica Lovaniensia. Journal of Neo-Latin Studies“, vol. XLVII. ISSN: 0774-2908. S. 170–244.

Louda Jiří. 1969. Europäische Stadtwappen. Balzers: Genesis-Verlagsanstalt.

Neuger Leonard. 2006. Antysemickie wątki w polskim kanonie literackim: próba przekon¬struowania problemu. „Teksty Drugie“, nr 6. ISSN: 0867-0633. S. 34–43.

Oczkowski-Kotowicz Stanisław. 1962–1964. Jan z Turobina (1511–1575). In: Polski słownik biograficzny. T. X. Wrocław et alia: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wy¬dawnictwa PAN. S. 487–490.

On the Frontier of Latin Europe. Integration and Segregation in Red Ruthenia, 1350–1600/An der Grenze des Lateinischen Europa. Integration und Segregation in Rotreußen, 1350–1600. 2004. Eds. Thomas Wünsch, Andrzej Janeczek. Warsaw: Institute of Archaeology and Eth¬nology of the Polish Academy of Sciences. ISBN: 83-8949-917-7.

Pilarczyk Franciszek. 1982. Stemmata w drukach polskich XVI wieku. Zielona Góra: Wyż¬sza Szkoła Pedagogiczna.

Piotrowski Josef. 1916. Lemberg. Handbuch für Kunstliebhaber und Reisende. Leipzig– Wien: F. A. Brockhaus-Moritz Perler.

Polski słownik biograficzny. 1935. T. I. Kraków: Nakładem Polskiej Akademji Umiejętności.

Polski słownik biograficzny. 1937. T. III. Kraków: Nakładem Polskiej Akademji Umiejętności.

Polski słownik biograficzny. 1960–1961. T. IX. Wrocław et alia: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwa PAN.

Polski słownik biograficzny. 1962–1964. T. X. Wrocław et alia: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wydawnictwa PAN.

Rachwał Stanisław. 1930. Jan Alnpek i jego „Opis miasta Lwowa“ z początku XVII wieku. Lwów: Wschód. Wydawnictwo do dziejów i kultury ziem wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej.

Rothe Hans. 1977. Die älteste ostslawische Kunstdichtung 1575–1647. Zweiter Halbband. Giessen: Schmitz.

Samuely Nathan. 1902. Alt-Lemberg. Wien: Verlag der „Österreichischen Wochenschrift“.

Walczak Ryszard. 1960–1961. Gruneweg (Grüneweg) Marcin (1562 – po 1606). In: Polski słownik biograficzny. T. IX. Wrocław et alia: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich Wy¬dawnictwa PAN. S. 52.

Williams George H. 1987. Protestants in the Ukraine during the Period of the Polish¬-Lithuanian Commonwealth. „Harvard Ukrainian Studies“, vol. II, no. 1. S. 41–72; no. 2. S. 184–210. ISSN: 0363-5570.

Woldan Alois. 2008. Europa Erlesen – Lemberg. Klagenfurt: Wieser. ISBN: 978-38-5129-701-0.

Woldan Alois. 2012. Lemberg als Antemurale christianitatis zur Zeit des Ersten Weltkriegs. „Studi Slavistici“ IX. ISSN: 1824-7601. S. 53–69.

Zimorowic Józef B. 1899. Leopolis triplex, czyli kronika miasta Lwowa. In: Józefa Bartło¬mieja Zimorowicza pisma do dziejów Lwowa odnoszące się… Red. Korneli Heck. Lwów: Nakł. Gminy Król. Stoł. Miasta Lwowa.

Antolohija Ukrajins’koji poeziji v šesty tomach. 1984. T. 1. Ukrajins’ka dožotneva poezija. Tvory poetiv XI-XVIII st. Kyjiv: Dnipro [Антологія Української поезії в шести томах. 1984. Т. 1. Українська дожовтнева поезія. Твори поетів XI–XVIII ст. Київ: Дніпро].

Bilyk Mychajlo. 1950. „Roksolania“ S.F. Kl’onovica. Latyns’ka poema XVI pro Rus’. He¬neziz, pereklad, i literaturno-istoryčnyj komentar poemy. Diss. Kand. Filol. Nauk. L´viv: LDU [Білик Михайлo. 1950. «Роксоланія» С.Ф. Кльоновіца. Латинська поема

XVI ст. про Русь. Генезіз, перекдад, і літературно-історичний коментар поеми. Дисс. Канд. Філол. Наук. Львів: ЛДУ].

Hrečylo Andrij. 1996. Herb mista L’vova: heneza, tradicija, vidrodžennja. V: L’viv – isto¬ryčni narysy. Uporjadnyky: Jaroslav Isajevyč, Feodosij Steblij, Mykola Lytvyn. L’viv: Instytut Ukrajinoznavstva im. I. Kryp’jakevyča NAN Ukrajiny. ISBN: 5-7702-1157-1. S. 61–66 [Гречило Андрій. 1996. Герб міста Львова: генеза, традиція, відродження. B: Львів – історичні нариси. Упорядники: Ярослав Ісаєвич, Феодосій Стеблій, Микола Литвин. Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип᾿якевича НАН Украї¬ни. ISBN: 5-7702-1157-1. C. 61–66].

Hruševs’kyj Mychajlo. 1995. Istorija Ukrajins’koji literatury. T. VI. Reprint Kyjiv: Oberehy ISBN: 5-8104-0052-3 [Грушевський Михайло. 1995. Історія Української літератури. T. VI. Reprint Київ: Обереги ISBN: 5-8104-0052-3].

Isajevyč, Jaroslav. 1996. „Al’tana posered raju“: L’viv u 1582-1602 rr. V: L’viv – istoryč¬ni narysy. Uporjadnyky: Jaroslav Isajevyč, Feodosij Steblij, Mykola Lytvyn. L’viv: Instytut Ukrajinoznavstva im. I. Kryp’jakevyča NAN Ukrajiny. ISBN: 5-7702-1157-1. S. 29–44 [Ісаєвич Ярослав. 1996. „Альтана посеред раю“: Львів у 1582–1602 рр. B: Львів – історичні нариси. Упорядники: Ярослав Ісаєвич, Феодосій Стеблій, Микола Литвин. Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип᾿якевича НАН України. ISBN: 5-7702-1157-1. C. 29–44].

Istorija L’vova v dokumentach i materialjach. Zbirnyk dokumentiv i materialiv. 1986. Kyjiv: Naukova Dumka [Історія Львова в документах і матеріалях. Збірник документів і матеріалів. 1986. Kиїв: Наукова думка].

Istorija L’vova u tr’och tomach. Tom 1: 1256-1772. 2006. L’viv: „Centr Jevropy“. ISBN: 978-96-6702-258-7 [Історія Львова у трьох томах. Том 1: 1256–1772. 2006. Львів: «Центр Європи». ISBN: 978-96-6702-258-7].

Kapral’ Myron. 1996. Demohrafija L’ vova XV- peršoji polovyny XVI st. V: L’ viv – isto¬ryčni narysy. Uporjadnyky: Jaroslav Isajevyč, Feodosij Steblij, Mykola Lytvyn. L’viv: In¬stytut Ukrajinoznavstva im. I. Kryp’ jakevyča NAN Ukrajiny. ISBN: 5-7702-1157-1. S. 67–81 [Капраль Мирон. 1996. Демографія Львова XV – першої половини XVI ст. B: Львів – історичні нариси. Упорядники: Ярослав Ісаєвич, Феодосій Стеблій, Микола Литвин. Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип᾿якевича НАН Украї¬ни. ISBN: 5-7702-1157-1. C. 67–81].

Kapral’ Myron. 2006a. Nacional’ni hromady. V: Istorija L’vova u tr’och tomach. Тom 1: 1256–1772. 2006. L’viv: „Centr Jevropy“. ISBN: 978-96-6702-258-7. S. 122–129 [Капраль Mирон. 2006a. Національні громади. B: Історія Львова у трьох томах. Т. 1: 1256–1772. Львів: «Центр Європи». ISBN: 978-96-6702-258-7. C. 122–129].

Kapral’ Myron. 2006b. Social’ni i nacional’no-konfesijni konflikty. V: Istorija L’vova u tr’och tomach. Тom 1: 1256–1772. 2006. L’viv: „Centr Jevropy“. ISBN: 978-96-6702-258-7. S. 130-140 [Капраль Мирон. 2006b. Соціальні і національно-конфесійні конфлік¬ти. W: Історія Львова у трьох томах. Т. 1: 1256–1772. Львів: «Центр Європи». ISBN: 978-96-6702-258-7. C. 130–140].

L’viv – istoryčni narysy. 1996. Uporjadnyky: Jaroslav Isajevyč, Feodosij Steblij, Mykola Ly¬tvyn. L’viv: Instytut Ukrajinoznavstva im. I. Kryp’jakevyča NAN Ukrajiny. ISBN: 5-7702- 1157-1 [Львів – історичні нариси. 1996. Упорядники: Ярослав Ісаєвич, Феодосій Стеблій, Микола Литвин. Львів: Інститут українознавства ім. І. Крип᾿якевича НАН України. ISBN: 5-7702-1157-1].

Matkovs’ka Oksana. 1996. L’vivs’ke bratstvo: Kul’tura i tradyciji. Kinec’ XVI – perša po¬lovyna XVII st. L’viv: Kamenjar. ISBN: 5-7745-0701-7 [Матковська Оксана. 1996. Львівське братство: Культура і традиції. Кінець XVI – перша половина XVII ст. Львів: Каменяр. ISBN: 5-7745-0701-7].

Trofymuk Myroslav. 2014. Latynomovna literatura Ukrajiny XVI – XIX st. Žanry, motyvy, ideji. L’viv 2014: LNU im. Ivana Franka [Трофимук Мирослав. 2014. Латиномовна літера¬тура України XVI – XIX ст. Жанри, мотиви, ідеї. Львів 2014: ЛНУ ім. Івана Франка].

Ukrajins’ ka Poezija kinec’ XVI počatok XVII st. 1978. Uporjadnyky Viktorija Kolosova, Volodymyr Krekoten’. Kyjiv: Naukova Dumka [Українська Поезія кінець XVI поча¬ток XVII ст. 1978. Упорядники Вікторія Колосова, Володимир Крекотень. Київ: Наукова думка].

Pobrania

Opublikowane

2021-10-27

Jak cytować

Woldan, A. (2021). POLYPHONIE IM STADTTEXT VON LEMBERG IN DER FRÜHEN NEUZEIT / POLIFONIA TEKSTÓW O LWOWIE WE WCZESNEJ NOWOŻYTNOŚC. Prace Polonistyczne, 76, 397–422. https://doi.org/10.26485/PP/2021/76/17

Numer

Dział

Artykuły - OBRAZY