CZY FAKTYCZNIE POD GRUNWALDEM ŚPIEWANO BOGURODZICĘ?

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/PP/2021/76/16

Słowa kluczowe:

Bogurodzica; Grunwald; zakon krzyżacki; wojna propagandowa

Abstrakt

The answer to the question posed in the title of the article is negative. The two times that Bogurodzica was sung in July 1410 served as a verbal a praise of the Polish army’s piety and thus an important element of the propaganda war against the Teutonic Order; at the same time, these performances counterbalanced the futile siege of Malbork as well as the disproportion between the triumph on the battlefield and the outcomes of the Toruń peace treaty; on the international stage, they mitigated the allegations of the sinful alliance between Poles and the “Saracens” (Tatars) and the schismatics. Polish chroniclers treated the litany Kyrie eleison as pars pro toto: in their accounts, the two words of the chorus were transformed into a native song.

Biogram autora

Krzysztof Obremski - Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Literaturoznawstwa

Profesor w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Główne obszary zainteresowań: to, co wspólne literaturze polskiej i religii (nie tylko staropolskie parafrazy Księgi Psalmów); polszczyzna w jej politycznych kontekstach (szczególnie nowomowa); humanistyczny „wielobój” (książka Ciało – płeć – kultura). Redaktor rocznicowej książeczki Marcin Luter 1517–2017 (2019). Współwydawca toruńskich wierszy weselnych i zagadek przełomu XVII/XVIII stulecia (2020).

Bibliografia

Biskup Marian. 1991. Grunwaldzka bitwa. Geneza – przebieg – znaczenie – tradycje. Warszawa: Wydawnictwo Interpress. ISBN: 83-2232-533-9.

Chojnaccy Jadwiga i Władysław. 1961. Materiały do bibliografii Grunwaldu. „Rocznik Olsztyński”, t. 3. S. 325–354.

Dąbrówka Andrzej. 2005. Średniowiecze. Korzenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN: 83-0114-430-0.

Długosz Jan. 1982. Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Księga dziesiąta i jedenasta 1406–1412. Przeł. Julia Mrukówna. Warszawa: PWN. ISBN: 978-83-0116-074-6.

Długosz Jan. 1997. Joannis Dlugossi Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae. Liber decimus et undecimus 1406–1412. Oprac. tekstu Danuta Turkowska. Komentarze Krzysztof Baczkowski, Franciszek Sikora. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. ISBN: 83-0112-399-0.

Ekdahl Sven. 2010. Grunwald 1410. Studia nad tradycją i źródłami. Przeł. Maciej Dorna. Kraków: AVALON. ISBN: 978-83-6044-813-7.

Flotzinger Rudolf. 2005. Jeszcze o kwestii „Bogurodzicy”. Przeł. Albert Gorzkowski. „Pamiętnik Literacki”, z. 2. ISSN: 0031-0514. S. 7–10.

Hashold Jean-Philippe. 2005. „Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano »Bogurodzicę«?”, czyli duchowa rywalizacja między Krzyżakami a Polakami. „Pamiętnik Literacki”, z. 2. ISSN: 0031-0514. S. 43–45.

Jučas Mečislovas. 2010. Grunwald 1410. Przeł. Jan Jurkiewicz. Kraków: AVALON. ISBN: 978-83-6044-812-0.

Kwiatkowski Stefan. 2006. Śpiewy grunwaldzkie. Dlaczego rycerstwo Władysława Jagiełły miałoby śpiewać „Bogurodzicę” podczas kampanii w Prusach w 1410 roku? „Przegląd Zachodniopomorski”, t. XXI (L), z. 4. ISSN: 0552-4245. S. 107–118.

Lenart Mirosław. 2011. Czy Jagiełło płakał pod Grunwaldem? W: Wojny, bitwy i potyczki w kulturze staropolskiej. Red. Wiesław Pawlak, Magdalena Piskała. Warszawa: IBL Wydawnictwo. ISBN: 978-83-6175-719-1. S. 34–45.

Michałowska Teresa. 1995. Średniowiecze. Warszawa: PWN. ISBN: 83-01-11452-5.

Mikołajczak Witold. 2007. Grunwald 1410. Krok od klęski. Zakrzewo: Replika. ISBN: 978-83-6038-309-4.

Nadolski Andrzej. 2008. Grunwald 1410. Warszawa: Bellona. ISBN: 978-83-1111-153-0.

Piotr z Dusburga. 2004. Kronika Ziemi Pruskiej. Przeł. Sławomir Wyszomirski. Wstęp, komentarze Jarosław Wenta. Toruń: Wydawnictwo UMK. ISBN: 83-2311-744-6.

Ulčinaitė Eugenija. 1984. Teoria retoryczna w Polsce i na Litwie w XVII wieku. Próba rekonstrukcji schematu retorycznego. Wrocław: PAN Komitet Nauk o Literaturze Polskiej. ISBN: 83-04-1665-6.

Wenta Jarosław. 2004. Wstęp. Badania nad dziejopisarstwem państwa Zakonu Krzyżackiego w Prusach. W: Piotr z Dusburga. Kronika Ziemi Pruskiej. Przeł. Sławomir Wyszomirski. Wstęp, komentarze Jarosław Wenta. Toruń: Wydawnictwo UMK. ISBN: 83-2311-744-6. S. VII–XXVIII.

Wojna, pamięć, tożsamość. O bitwach i mitach bitewnych. 2012. Red. Jan M. Piskorski. Warszawa: Bellona. ISBN: 978-83-1112-322-9.

Wydra Wiesław. 2000. Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano „Bogurodzicę”? Trzy rozdziały o najdawniejszych polskich pieśniach religijnych. Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne. ISBN: 83-8817-612-9.

Żmudzki Paweł. 2009. Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii Polski i Rusi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. ISBN: 978-83-2293-002-1.

Pobrania

Opublikowane

2021-10-27

Jak cytować

Obremski, K. (2021). CZY FAKTYCZNIE POD GRUNWALDEM ŚPIEWANO BOGURODZICĘ?. Prace Polonistyczne, 76, 379–393. https://doi.org/10.26485/PP/2021/76/16

Numer

Dział

Artykuły - REWIZJE