Некоторые особенности орфографической адаптации заимствований в XVIII –XIX веках: употребление буквы Ѣ

Niektóre cechy ortograficznej adaptacji zapożyczeń w xvi –xix wieku: użycie litery Ѣ

Autor

  • Валерия Каверина Кафедра русского языка, филологический факультет

Abstrakt

https://doi.org/10.26485/RKJ/2018/66/14

Artykuł w języku rosyjskim

W artykule powstałym na podstawie materiału następujących gazet: “Vedomosti” epoki Piotra I, “Sanktpeterburgskije vedomosti” oraz “Moskovskije vedomosti” z XVIII–XIX w. – prześledzono proces przejmowania zapożyczeń, w którego toku ulega zmianom pisownia określonych słów z literą Ѣ (jat') lub bez niej. Skompletowano korpus wyrazów pochodzenia obcego z rdzeniami, w których regularnie lub sporadycznie jest pisana litera ѣ i odkryto prawidłowości jej użycia. Ukształtowany przed połową XVIII w. zwyczaj porównano z zaleceniami Słownika Akademii Rosyjskiej (Slovar' Akademii Rossijskoj) z lat 1789–1794 i dwóch wydań Słownika języka cerkiewnosłowiańskiego i rosyjskiego (Slovar' cerkovnoslavjanskogo i russkogo jazyka) z lat 1847 i 1867–68 oraz rozpraw o gramatyce z XIX w. Analiza obszernego materiału wykazała, że litera ѣ po pewnym okresie wariantowości nie zachowuje się w zapożyczonych rzeczownikach pospolitych. Użycie tej litery zanikło jeszcze przed pojawieniem się pierwszych publikacji kodyfikujących pisownię. Kto wie, czy nie jedynym rzeczownikiem pospolitym obcego pochodzenia pisanym z literą ѣ jest słowo апрѣль (aprělь), którego ortografia została ustalona jeszcze na początku XVIII w. W rezultacie pisownię z użyciem ѣ zachowują jedynie zapożyczone nazwy własne (Алексѣй–Aleksěj, Сергѣй–Sergěj itp.), co wyjaśnia J.K. Grot w rozprawie naukowej z 1876 r. pt. Sporne zagadnienia pisowni rosyjskiej od Piotra Wielkiego do dziś (Spornyje voprosy russkogo pravopisanija ot Petra Velikogo donyne).

Pobrania

Opublikowane

2019-01-18

Jak cytować

Каверина, В. (2019). Некоторые особенности орфографической адаптации заимствований в XVIII –XIX веках: употребление буквы Ѣ: Niektóre cechy ortograficznej adaptacji zapożyczeń w xvi –xix wieku: użycie litery Ѣ. Rozprawy Komisji Językowej, 66, 227–242. Pobrano z https://czasopisma.ltn.lodz.pl/Rozprawy-Komisji-Jezykowej/article/view/276

Numer

Dział

Artykuły