Typy semantyczne trójek aspektowych. Wstępne rozpoznanie

_________________________________

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/16

Słowa kluczowe:

aspekt słowiański, trójki aspektowe, aktionsart, analiza prefiksalna, typy semantyczne

Abstrakt

Jednym z istotnych etapów rozwoju aspektu słowiańskiego było wyodrębnienie się trójek aspektowych w następującym układzie chronologicznym: czasownik niedokonany (simplicjum) – perfektiwum prefiksalne (pozwalające na skonkretyzowanie rodzaju akcji) – wtórne imperfektiwum sufiksalne, tak jak w przykładzie robić – zrobić – *zrabiać. Następny krok rozwojowy to zanik wtórnego czasownika niedokonanego (*zrabiać), jednak nie w każdej trójce ten człon zanikł. W artykule postawiono pytania o to, dlaczego wtórne imperfektiwum nie uległo całkowitej redukcji i jaką funkcję pełni obecnie, a także czy pod względem znaczeniowym trójki wykazują podobieństwa (a jeśli tak, to jakie). Aby to zbadać, zanalizowano zbiór 664 trójek aspektowych, których trzecie człony (wtórne imperfektiwa) podzielono według prefiksów i określono na tej podstawie typy semantyczne trójek. Wskazano także na możliwe dalsze kroki badawcze.

 

BIBLIOGRAFIA

Agrell Sigurd, 1918, Przedrostki postaciowe czasowników polskich, Akademia Umiejętności, Kraków.

Janda Laura A., Endresen Anna, Kuznetsova Julia, Lyashevskaya Olga, Makarova Anastasia, Ness et Tore, Sokolova Svetlana, 2013, Why Russian Aspectual Prefixes Aren’t Empty: Prefixes as Verb Classifiers, Slavica Publishers, Bloomington.

Laskows ki Roman, 1998, Kategorie werbalne. Aspekt, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, red., Gramatyka współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1–2, s. 157–171.

Łaziński Marek, 2011, Polish aspectual prefixes, their order and functions: A study based on the National Corpus of Polish, „WORD Structure”, t. 4(2), s. 231–243.

Masłow Jurij, 1984, Wozniknowienie kategorii sowierszennowo/niesowierszennowo wida, w: J. Masłow, Oczerki po aspektołogii, Izd-wo Leningradskowo uniwersiteta, Leningrad, s. 102–110.

Piernikarski Cezar, 1969, Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle słowiańskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Przybylska Renata, 2006, Schematy wyobrażeniowe a semantyka polskich prefiksów czasownikowych do-, od-, prze-, roz-, u-, Wydawnictwo Universitas, Kraków.

Śmiech Witold, 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Wróbel Henryk, 1998, Schemat klasyfikacji czasowników odczasownikowych. Derywaty semantyczne. Derywaty aspektowe, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, red., Gramatyka współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1–2, s. 542–568.

 

Pobrania

Opublikowane

2020-01-19

Jak cytować

Osior-Szot, K. (2020). Typy semantyczne trójek aspektowych. Wstępne rozpoznanie: _________________________________. Rozprawy Komisji Językowej, 67, 239–249. https://doi.org/10.26485/RKJ/2019/67/16

Numer

Dział

Artykuły