A few remarks on the issue of how to satisfy the paulian creditor in bankruptcy proceedings
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/121/4Keywords:
bankruptcy proceedings, enforcement proceedings, actio pauliana creditor, priority of paymentAbstract
Background: Bankruptcy law lacks detailed provisions of how to satisfy the actio pauliana creditor from the property of a third party in the event of its bankruptcy. This causes controversy in the doctrine of bankruptcy law. The consequence of this deficiency in statutory regulation as well as the lack of consistency in legal theory is the uncertainty of this creditor’s legal position in the practice of bankruptcy proceedings.
Research purpose: The aim of the article is to establish the possibility of accepting de lege lata as a result of interpreting the provisions of bankruptcy law, the Code of Civil Procedure, and the Civil Code consistent with the axiological assumptions of the law of bankruptcy proceedings and the institution of actio pauliana. In the absence of such a possibility, a further goal of the study is to formulate the de lege ferenda postulate to the Legislator on which the axiological assumptions are based.
Methods: The article uses the method of logical-linguistic analysis of normative material, which was supplemented to the extent necessary with the historical comparative method.
Conclusions: In a situation of a contradiction between the values protected by the substantive legal institution of actio pauliana and the bankruptcy proceedings, it is axiologically justified to assume that the bankruptcy trustee should satisfy the actio pauliana creditor from the property that entered the bankrupt’s property on the basis of an ineffective act with precedence over bankruptcy creditors. Without a legislative change, adopting a result of interpreting the provisions of the Code of Civil Procedure and the Bankruptcy Law corresponding to this axiological assessment does not seem possible to be legally justified. De lege lata, the actio pauliana creditor should therefore participate in a bankruptcy separate distribution of the sum obtained from the disposal of the item covered by the actio pauliana. A solution less favorable to this creditor would excessively interfere with the content of the actio pauliana as defined in Art. 532 of the Civil Code, which would distort its essence regulated in substantive law. De lege lata providing this creditor with the so-called right of separateness, which therefore must be regarded as the minimum level of legal protection granted in bankruptcy proceedings.
References
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 października 1934 r. Prawo upadłościowe, t.j. z 1991 r., nr 118, poz. 512 ze zm.
Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.).
Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1575 ze zm.).
Ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2204 ze zm.).
Ustawa z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1228 ze zm.).
Adamus R., Kilka uwag o zasadzie pierwszeństwa zaspokojenia wierzyciela na podstawie art. 532 KC, Monitor Prawniczy 2013/15, s. 799–804.
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 3, C.H. Beck, Legalis, Warszawa 2021.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, wyd. 13, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.
Cieślak S., Fundusze masy upadłości. Postępowanie podziałowe. Komentarz, C.H. Beck, War¬szawa 2004.
Cieślak S., Podział funduszów masy upadłości, C.H. Beck, Warszawa 2000.
Cieślak S., Postępowanie podziałowe, w: S. Włodyka, A. Szumański (red.), System Prawa Han¬dlowego, t. 6.
Cieślak S. (red.), Założenia aksjologiczne nowelizacji KPC z 4 lipca 2019 r., Wydawnictwo Uni¬wersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.
Gewald W., w: J.A. Witosz (red.), Prawo upadłościowe. Komentarz, Wolters Kluwer Polska 2017.
Gil I., Postępowanie zabezpieczające na etapie poprzedzającym ogłoszenie upadłości, Lexi¬sNexis, Warszawa 2012
Gniewek E., Księgi wieczyste. Art. 1-582 KWU. Komentarz, C.H. Beck, Legalis 2018.
Grzegorczyk P., Sytuacja prawna wierzyciela pauliańskiego w razie wszczęcia przez wierzycieli osoby trzeciej egzekucji z jej majątku, Monitor Prawniczy 2013/15, s. 821–824.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 12, Legalis 2020.
Hrycaj A., Jakubecki A., Witosz A. (red.), Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, C.H. Beck, Warszawa 2016.
Jakubecki A., Glosa do uchwały SN z dnia 10 lutego 2006 r., III CZP 2/06, OSP 2008, nr 6, s. 71–73.
Jakubecki A., Status wierzyciela pauliańskiego w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku dłużnika, w: J. Gudowski, K. Weitz (red.), Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego t. I, LexisNexis, Warszawa 2011, s. 863–886.
Jakubecki A., Zedler F., Prawo upadłościowe i naprawcze, wyd. 3, Warszawa 2010.
Kalicińska K., Wierzytelność w postępowaniu upadłościowym, Warszawa 1998.
Kuglarz P., w: I. Heropolitańska (red.), Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 5, Legalis 2021.
Kunicki I., Podział sumy uzyskanej z egzekucji, Wydawnictwo Currenda, Sopot 1999.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, LexisNexis, Warszawa 2012
Machnikowski P., w: E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, C.H. Beck, Legalis 2019.
Manowska M., Postępowanie w sprawach ze skargi pauliańskiej – wybrane zagadnienia, w: M. Manowska, R. Pawlik (red.), Scientia nobilitat. Rozważania o prawie i jego stoso¬waniu. Księga jubileuszowa z okazji 10-lecia Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, Kraków 2019, s. 233–251.
Mysiak P., Ujawnienie w księdze wieczystej prawa wierzyciela do dochodzenia zaspokojenia z nieruchomości – glosa – V CK 776/04, Monitor Prawniczy 2006/17, s. 948–951.
Ochocińska K., Dochodzenie roszczeń ze skargi pauliańskiej wobec osoby znajdującej się w upa¬dłości – glosa – V CSK 13/18, Monitor Prawniczy 2020, nr 3, s. 164.
Pisuliński J., Zawadzka J. (red.), Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, C.H. Beck, Warszawa 2020.
Pyziak-Szafnicka M., Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Dom Wydawni¬czy ABC, Warszawa 1995.
Strojewska M., Realizacja uprawnienia ze skargi pauliańskiej w przypadku upadłości likwida¬cyjnej osoby trzeciej, Transformacje Prawa Prywatnego 2014/2, s. 53–74.
Wołowski P., Kolizja zasady ochrony interesów masy upadłości z zasadą zaufania w prawie cy¬wilnym, Sopot 2018.
Zedler F., Z problematyki dochodzenia roszczeń pauliańskich w postępowaniu upadłościowym, Polski Proces Cywilny 2019/1, s. 9–23.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Komentarz, wyd. 6, C.H. Beck, Legalis 2020.
Post. SN z 13 kwietnia 2005 r., V CK 598/04, Legalis nr 243400.
Post. SN z 26 października 2005 r., V CK 776/04, Legalis nr 73893.
Post. SN z 12 grudnia 2012 r., III CZP 79/12, OSNC 2013, nr 6, poz. 80.
Uchw. SN z 10 lutego 2006 r., III CZP 2/06, OSNC 2007, nr 1, poz. 3.
Wyr. SN z 9 kwietnia 2010 r., III CSK 273/09, Legalis nr 387321.
Wyr. SN z 26 października 2017 r., II CSK 27/17, Legalis nr 1683866.
Wyr. SN z 27 marca 2019 r., V CSK 13/18, Legalis nr 1899932.
