Powstanie i podziały administracyjne województwa łódzkiego

Jolanta Jakóbczyk-Gryszkiewicz

doi:10.26485/AGL/2019/109/3

Jolanta Jakóbczyk-Gryszkiewicz Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast i Turyzmu https://orcid.org/0000-0001-6250-6873

DOI: https://doi.org/10.26485/AGL/2019/109/3

Słowa kluczowe: rozwój przestrzenny, województwo, powiat, gmina

Abstrakt

Celem autorki artykułu było przedstawienie genezy i ewolucji województwa łódzkiego, które powstało dopiero w 1919 roku. Założona w XV wieku Łódź była niewielkim, mało znaczącym rolniczym miasteczkiem. Zmieniło się to gwałtownie w XIX w. po powstaniu w mieście potężnego ośrodka przemysłu włókienniczego. Intensywnemu rozwojowi przemysłu i wzrostowi liczby ludności do 315 tys. (1897 r.), nie towarzyszyły ani odpowiedniej rangi usługi, ani funkcja administracyjna. Nowo utworzone w 1919 roku województwo łódzkie wykrojono z sąsiednich województw: warszawskiego, poznańskiego i kieleckiego. W jego skład wchodziło początkowo 13 powiatów, a od 1938 roku jedynie 8. W ciągu stu lat swojego istnienia zmieniało powierzchnię – największą (20,4 tys. km2) miało w roku 1939, najmniejszą (1,5 tys. km2) w latach 1975–1999. Województwo łódzkie obecnie liczy 18,2 tys. km2, podzielone jest na 177 gmin i 21 powiatów oraz 3 powiaty miejskie. Zamieszkuje je 2,5 mln osób. Znajdują się w nim 44 miasta. Wskaźnik urbanizacji osiągnął poziom 64%. W 2017 roku ludność Łodzi zmalała do 690 tys.

Bibliografia

Bandurka M. 1994. Rozwój terytorialny ziem województwa łódzkiego w okresie 1918–1993. Rocznik Łódzki 41: 13-45.

Bandurka M. 1995. Zmiany administracyjne i terytorialne ziem województwa łódzkiego w XIX i XX wieku, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Urząd Wojewódzki w Łodzi, Archiwum Państwowe w Łodzi, Łódź.

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. 2001. Aglomeracja łódzka. W: S. Liszewski (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź: 241-249.

Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., Marcińczak S., Siejkowska A. 2010. Dynamika i skutki procesów urbanizacji w regionach miejskich po 1990 roku na przykładzie regionu miejskiego Łodzi. Wyd. UŁ, Łódź.

Jażdżewska I. 2001. Miejska sieć osadnicza i jej przemiany. W: S. Liszewski (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź: 225-240.

Koter M. 1999. Historyczne uwarunkowania powstania i rozwoju regionu łódzkiego. W: A. Dębska-Adamczyk ( red.) Ziemia łódzka. Regiony. Wyd. Marrow, Łódź: 9-28.

Koter M., Liszewski S., Suliborski A. 1996. Studium wiedzy o regionie łódzkim. Delimitacja potencjalnego obszaru województwa łódzkiego: ŁTN, Łódź.

Liszewski S. 2001a (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź.

Liszewski S. 2001b. Miasta i wsie. Procesy urbanizacji. W: S. Liszewski (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź: 213-224.

Liszewski S. 2001c. Sieć transportowa. W: S. Liszewski (red.) Zarys monografii województwa łódzkiego. ŁTN, Łódź: 310-321.

Sobczyński M. 1984. Niezmienność dawnych granic politycznych na obszarze Polski. Acta Universitatis Lodziensis 3: 119-137.

Sobczyński M. 2000. Historia powstania i przemiany administracyjne województwa łódzkiego. W: Województwo łódzkie na tle przemian administracyjnych Polski. W osiemdziesiątą rocznicę utworzenia województwa. PTG, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Biuro Rozwoju Regionalnego w Łodzi, Łódź: 7-21.