Zjawiska peryglacjalne na Półwyspie Varanger (Norwegia)
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1982/29/4Słowa kluczowe:
pola bloków skalnych i rumowiskowe, poligony i kręgi sortowane, poligony niesortowane, soliflukcja mrozowa, wiek zjawisk peryglacjalnych, aktywne i nieaktywne procesy peryglacjalneAbstrakt
Najbardziej na północ wysunięta część Skandynawii, czyli Półwysep Varanger, należy do strefy subarktycznej. Można tam zaobserwować występowanie zarówno aktywnych, jak i nieaktywnych zjawisk peryglacjalnych na tej samej wysokości nad poziomem morza. Obszar ten wyróżnia się jako strefa przejściowa między aktywną strefą peryglacjalną Arktyki a subfosylną strefą peryglacjalną Europy Środkowej. W porównaniu ze Spitsbergenem, na Półwyspie Varanger występuje zaledwie połowa aktywnych, typowych dla wysokiej Arktyki procesów peryglacjalnych.
Bibliografia
Åhman, R., 1977 - Palsar i Nordnorge. Medd. f. Lunds. Univ., Geogr. Inst., 78; 165 p.
Bout, P., Godard, A., 1973 - Aspects du modelé périglaciaire en Scandinavie du Nord. Biul. Peryglacjalny, 22; p. 51-79.
Benedict, J. B., 1976 - Frost creep and gelifluction features. A review. Quatern. Research, 6; p. 55-76.
Collinson, J. D., 1970 - Bedforms of the Tana River, Norway. Geogr. Annaler, 52 A; p. 31-56.
Dahl, R., 1966 – Block fields, weathering pits and torlike forms in the Narvik Mountains, Norland, Norway. Geogr. Annaler, 48 A.; p. 55-85.
Dylik, J., 1956 - Coup d'oeil sur la Pologne périglaciaire. Biul. Peryglacjalny. 8; p. 31-41.
Friedman, I. D., Johansson, C. E., Svensson, H., Thorarinsson, S., Williams, Ir. R. S., 1971 - Observations on Icelandic polygon surfaces and palsa areas. Photo interpretation and field studies. Geogr. Annaler, 53, A; p. 115-145.
Grigoriev, A. A., 1925 - Die Typen des Tundramikrorelief von Polareurasien, ihre geographische Verbreitung und Genesis. Geogr. Ztschr., 31.
Grigoriev, A. A., 1946 - Subarctica. Akad. Nauk SSSR.
Hamelin, L. E., Cailleux, A., 1969 - Le palsas dans le bassin de la Grande-Rivière de la Baleine. Rev. Géogr. Montr., 23; p. 329-337.
Hustich, J., 1960 - Plant geographical regions. In: A geography of Norden. Ed. A. Sømme. J. W. Cappelens Forlag, Oslo; p. 54-62.
Jahn, A., 1963 - Origin and development of patterned ground in Spitsbergen. Permafrost Intern. Confer. 1963, Lafayette, Ind., Proc. Nat. Acad. Sci. Nat. Research Council, Pub. 1287; p, 140-145.
Jahn, A., 1975 - Problems of the periglacial zone. PWN, Warszawa 223 p.
Jahn, A., 1976a - Contemporaneous geomorphological processes in Longyerdalen, Vest Spitsbergen (Svalbard). Biul. Peryglacjalny, 26; p. 253-268.
Jahn, A., 1976b - Pagórki mrozowe typu palsa (Palsa-type frost mounds). Studia Soc. Sci. Torunensis vol. 3, sec. C, nr 4-6; p. 123-139.
Kaiser, K., 1960 - Klimazeugen des periglazialen Dauerfrostbodens in Mittel- und Westeuropa. Eiszeitaler u. Gegenwart, 11; p. 121-141.
Karlén, W., 1976 - Lacustrine sediments and tree-limit variations as indicators of Holocene climatic fluctuations in Lappland, Northern Sweden. Geogr. Annaler, 58 A; p. 1-34.
Liestøl, O., 1960 - Glaciers of the present day. In: O. Holtedahl - Geology of Norway. Norg. Geol. Unders., 208; 540 p.
Lundqvist, J., 1962 - Patterned ground and related frost phenomena in Sweden. Sver. Geol. Unders., ser. C, 583; 101 p.
Maarleveld, G. C., 1976 - Periglacial phenomena and the mean annual temperature during the last glacial time in the Netherlands. Biul. Peryglacjalny, 26; p. 57-78.
Marthinussen, M., 1960 - Coast- and fjord area of Finnmark with remarks on some other districts. In: O. Holtedahl - Geology of Norway, Norg. Geol. Unders., 208; p. 416-432.
Marthinussen, M., 1974 - Contributions to the Quaternary geology of Northeasternmost Norway and the closely adjoining foreign territories. Norg. Geol. Unders., 315; 157 p.
Péwé, T. L., 1966 - Paleoclimatic significance of fossil ice wedges. Biul. Peryglacjalny, 15; p. 65-73.
Rapp, A., Annersten, L., 1969 - Permafrost and tundra polygons in Northern Sweden. The periglacial environment, past and present. Ed. T. L. Péwé, Arctic Inst. North America.
Rudberg, S., 1977 - Periglacial zonation in Scandinavia. Symposium: Formen, Formengesellschaften und Untergrenzen in den heutigen periglaziaren Höhenstufen der Hochgebirge Europas und Afrikas zwischen Arktis und Äquator. Abhandl. d. Akad. d. Wiss. in Göttingen Math. Phys. Kl., 3 F., 31; p. 92-104.
Salvigsen, O., 1977 - An observation of palsa-like forms in Nordaustlandet Svalbard. Norsk Polarinstitutt, Årbok 1976; p. 364-367.
Schunke, E., 1977 - Periglazialformen und Formengesellschaften in der europäisch-atlantischen Arktis und Subarktis, Symposium: Formen, Formengesellschaften und Untergrenzen in den heutigen periglazialen Höhenstufen der Hochgebirge Europas und Afrikas zwischen Arktis und Äquator. Abhandl. d. Akad. d. Wiss. in Göttingen, Math.-Phys., Kl., 3 F., 31; p. 39-62.
Siedlecka., A., Siedlecki, S., 1967 - Some new aspects of the geology of Varanger peninsula (Northern Norway). Norg. Geol. Unders., 247; p. 288-306.
Sollid, J. L., Andersen S., Hamre, N., Kjeldsen, O., Salvigsen, O., Sturød, S., Tveita, T., Wilhelmsen, A., 1973 - Deglaciation of Finnmark, North Norway. Norsk Geogr. Tidsskrift, 27; p. 233-325.
Sollid, J. L., Sørbel, L., 1974 - Palsa bogs at Haugtjørnin, Dovrefjell, South Norway. Norsk Geogr. Tidsskrift, 28; p. 53-60.
Strömquist, L., 1973 - Geomorfologiska studier av blockhav och blockfält i Norra Skandinavien. Uppsala Univ., Naturgeogr. Inst., Rapport 22; 161 p.
Svensson, H., 1962 - Ice-wedges in fossil tundra polygons on the Varanger peninsula. Svensk Geogr. Årsbok; p. 185-187.
Svensson, H., 1963 - Tundra polygons, photographic interpretation and field studies in North-Norwegian polygon areas. Norg. Geol. Unders., 223; p. 298-327.
Svensson, H., 1964a - Aerial photographs for tracing and investigating fossil tundra ground in Scandinavia. Biul. Peryglacjalny, 14; p. 321-325.
Svensson, H., 1964b - Structural observations in the minerogenic core of a palsa. Svensk Geogr. Årsbok; p. 138-142.
Svensson, H., 1970 - Frozen-ground morphology of northeasternmost Norway. Ecology of the subarctic regions. Proc. of the Helsinki Symposium; p. 161-168.
Svensson, H., 1977 - Observations on polygonal fissuring in non-permafrost areas of the Norden Countries. Symposium: Formen, Formengesellschaften und Untergrenzen in den heutigen periglazialen Höhenstufen der Hochgebirge Europas und Afrikas zwischen Arktis und Äquator. Abhandl. d. Akad. d. Wiss. in Göttingen, Math.-Phys. Kl., 3 F., 31; p. 63-76.
Svensson, H., Källander, H., Maack, A., Ohrngren, S., 1967 - Polygonal ground and solifluction features. Photographic interpretation and field studies in Northernmost Scandinavia. Lund Studies in Geography, S. A., 40; 67 p.
Veličko, A. A., 1973 - The natural process in Pleistocene. Moskva; 256 p. (in Russian).
Vorren, K. D., 1972 - Stratigraphical investigations of a palsa bog in northern Norway. Astarte 5; p. 39-71.
Washburn, A. L., 1973 - Periglacial processes and environments. E. Arnold, Publ.; 320 p.
Washburn, A. L., Smith, D. D., Goddard, R. H., 1963 - Frost cracking in a middle latitude climate. Biul. Peryglacjalny, 12; p. 175-189.
Worsley, P., 1974 - Absolute dating of the Sub-Boreal climatic deterioration - fossil pine evidence from Strimasund Västerbotten County, Sweden. Geol. Förenin. Stockholm Förhandl. 96; p. 399-403.
