Zastosowanie zdjęć lotniczych i technik teledetekcyjnych w badaniach kopalnych struktur peryglacjalnych
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1982/29/9Słowa kluczowe:
fotointerpretacja, obrazy satelitarne, formy peryglacjalne, czynniki środowiskoweAbstrakt
W odpowiedzi na potrzebę lepszego wykorzystania technik teledetekcyjnych w badaniach kopalnych form peryglacjalnych, w 1975 roku przeprowadzono międzynarodową ankietę wśród instytucji i badaczy zajmujących się geomorfologią peryglacjalną. Analiza 37 odpowiedzi wskazała, że chociaż zdjęcia lotnicze, głównie pionowe w skali 1:10 000 – 1:50 000, są szeroko stosowane do rozpoznawania aktywnych form peryglacjalnych, ich potencjał w badaniach form kopalnych pozostaje niewykorzystany. Zidentyfikowane cechy obejmują zarówno makrotopograficzne (np. terasy krioplanacyjne, dawne jeziora termokrasowe), jak i mikrotopograficzne (np. sieci poligonalne), a także wyróżniki roślinne ujawniające obecność struktur podpowierzchniowych. Mimo ograniczeń takich jak niska rozdzielczość czy brak sezonowych zdjęć, techniki teledetekcji, w tym zdjęcia kolorowe i podczerwone, wykazały potencjał w rozpoznawaniu subtelnych śladów dawnych procesów peryglacjalnych. Zalecono intensyfikację wykorzystania zdjęć lotniczych oraz dalsze badania nad zastosowaniem zaawansowanych metod zdalnego obrazowania, takich jak multispektralne obrazowanie satelitarne czy termowizja, w dokumentowaniu kopalnych krajobrazów peryglacjalnych.
Bibliografia
Agache, R., 1962 - Vues aériennes de la Somme et recherche du Passe. Soc. Préhist. du Nord, No. spec., 5. Musée d'Amiens.
Agache, R., 1970 - Détection aérienne de vestiges protohistoriques gallo-romains et mediéval de la Somme. Soc. Préhist. du Nord, No. spec. 7. Musée d'Amiens.
Anderson, D. M., et al., 1973 - An ERTS view of Alaska. CRREL Techn. Rep. 241.
Berthelsen, A., 1971 - Fotogeologiske og feltgeologiske undersøgelser i NV-Sjaelland. Dansk Geol. Foren. År. 1970.
Bik, M. J. J., 1969 - The origin and age of the prairie mounds of southern Alberta, Canada. Biul. Peryglacjalny, 19.
Carr, M. H., Schaber, G. G., 1977 - Martian permafrost features. Scientific results of the Viking Project. Journ. Geophys. Res., 82.
Christensen, L., 1974a - Crop-marks revealing large-scale patterned ground structures in cultivated areas, southwestern Jutland, Denmark. Boreas, 3.
Christensen, L., 1974b - Sporing af fossile permafroststrukturer i danske kornmarker. Geogr. Orient., 4.
Church, R. E., Péwé, T. L., Adresen, M. J., 1965 - Origin and environmental significance of large-scale patterned ground, Donnelly Dome area, Alaska, CRREL Res. Rep. 159.
Donnay, J., Macar, P., Ozer, A., Pissart, A., 1976 - Observations sur photo aériennes de structures périglaciaires en Ardenne Centrale. Biul. Peryglacjalny, 26.
Evans, R., 1976 - Observations on a stripe pattern. Biul. Peryglacjalny, 25.
French, H. M., 1975 - Man-induced thermokarst, Sachs Harbour Airstrip, Banks Island, Northwest Territories. Canadian Journ. Earth Sci., 12.
Friedman, J. D., et al., 1971 - Observations on Icelandic polygon surfaces and palsa areas. Photo interpretation and field studies. Geogr. Ann., 53A.
Gatto, L. W., Anderson, D. M., 1975 - Alaskan thermokarst terrain and possible Martian analog. Science, 188.
Gonzalez, M. A., Corte, A. E., 1976 - Pleistocene geocryogenic structures at 38 ° S.L., 60 ° W. and 200 m above sea level, Gonzalez Chavez Buenos Aires province, Argentina. Biul. Peryglacjalny, 25.
Maack, A., 1967 - Fossil ice-wedge polygons in the Kunes and Båtsfjord areas. Lund Stud. in Geogr., ser. A, 40.
Mitchell, G. F., 1973 - Fossil pingos in Camaross Townland, Co. Wexford. Proc. Roy. Irish Acad., 73.
Morgan, A. V., 1971 - Polygonal patterned ground of Late Weichselian age in the area north and west of Wolverhampton, England. Geogr. Ann., 53A.
Morgan, A. V., 1972 - Late Wisconsinan ice-wedge polygons near Kitchener, Ontario, Canada. Canadian Journ. Earth Sci., 9.
Öhrngren, S., 1967 - Polygon fields on the Laksefjord, Finnmark. Lund Stud. in Geogr., ser. A, 40.
Pissart, A., 1963 - Les traces de „pingos" du Pays de Galles (Grand-Bretagne) et du plateau des Hautes Fagnes (Belgique). Ztschr. f. Geomorph., N.F., 7.
Pissart, A., 1965 - Les pingos des Hautes Fagnes. Les problèmes de leur genèse. Ann. Soc. Géol. Belgique, 88.
Pissart, A., Bastin, B., Juvigné, E., 1975 - L'origine des viviers des Hautes Fagnes: trace de pingos ou de palses? Extrait de Hautes Fagnes 1975, no. 1.
Rapp, A., Annersten, L., 1969 - Permafrost and tundra polygons in northern Sweden. In: The Periglacial Environments, de. T. L. Péwé.
Rapp, A., Clark, G. M., 1971 - Large nonsorted polygons in Padjelanta national park, Swedish Lapland. Geogr. Ann., 53A.
Seppälä, M., 1971 - Evolution of eolian relief of the Kaamasjoki-Kiellajoki river basin in Finnish Lapland. Fennia, 104.
Seppälä, M., 1972a - Pingo-like remnants in the Peltojärvi area, Finnish Lapland. Geogr. Ann., 54A.
Seppälä, M., 1972b - Location, morphology and orientation of inland dunes in northern Sweden. Geogr. Ann., 54.
Shotton, F. W., 1960 - Large-scale patterned ground in the valley of the Worcestershire Avon. Geol. Mag., 97.
Shotton, F. W., 1962 - The physical background of Britain in the Pleistocene. Advanc. of Sci., 19.
Svensson, H., 1962 - Note on a type of patterned ground on the Varanger peninsula, Norway. Geogr. Ann., 44.
Svensson, H., 1963a - Some observations in West-Jutland of a polygonal pattern in the ground. Geogr. Tiddskr., 62.
Svensson, H., 1963b - Tundra polygons. Photographic interpretation and field studies in north-Norwegian polygon areas. Norges Geol. Unders. Årb. 1962.
Svensson, H., 1964a - Aerial photographs for tracing and investigating fossil tundra ground in Scandinavia. Biul. Peryglacjalny, 14.
Svensson, H., 1964b - Traces of pingo-like frost mounds. Svensk Geogr. Årb., 40.
Svensson, H., 1967 - Frozen ground morphology of Scandinavia in photointerpretation. Act. du II-e Symp. Internat. de Photointerpret. Paris 1967.
Svensson, H., 1968 - A tetragon patterned block field. Lund. Stud. in Geogr., ser. A, 40.
Svensson, H., 1969 - A type of circular lakes in northernmost Norway. Geogr. Ann., 51A.
Svensson, H., 1972 - The use of stress situations in vegetation for detecting ground conditions on aerial photographs. Photogrammetria, 28.
Svensson, H., 1974 - Distribution and chronology of relict polygon patterns on the Laholm plain, the Swedish west coast. Geogr. Ann., 55A.
Svensson, H., 1976 - Relict ice-wedge polygons revealed on aerial photographs from Kaltenkirchen, northern Germany. Geogr. Tiddskr., 75.
Veličko, A. A., Berdnikov, V. V., 1975 - Vtoraya žizn drevney merzloty (Development of Pleistocene permafrost). Priroda, 11.
Walters, J. C., 1975a - Polygonal patterned ground in central New Jersey: possible ice wedge polygons. Geol. Soc. Amer., Northeast Sect. Ann. Meeting. Abstr.
Walters, J. C., 1975b - Fossil periglacial phenomena in central and northern New Jersey. New Jersey Acad. Sci. Bull., 20.
Watson, E., Watson, S., 1974 - Remains of pingos in the Cletwr Basin, South-west Wales. Geogr. Ann., 56A.
Williams, R. B. G., 1964 - Fossil patterned ground in eastern England. Biul. Peryglacjalny, 14
