Rozmieszczenie i strefowość wieloletniej zmarzliny wzdłuż wschodnich pasm Kordyliery Ameryki Północnej
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1986/31/10Słowa kluczowe:
temperatura gruntu, klasy stabilności zmarzliny, zasięg zmarzlinyAbstrakt
W ostatnim czasie udostępniono znaczną ilość nowych danych dotyczących charakteru i rozmieszczenia wieloletniej zmarzliny wzdłuż wschodnich pasm Kordyliery. Dane te posłużyły do utworzenia przekroju wysokościowego zmarzliny w obszarach położonych na północ od równoleżnika 35°N. Na południu występuje strefa sporadycznej zmarzliny, osiągająca pionowy zasięg do 1000 m, nad którą rozciąga się strefa zmarzliny ciągłej. Z kolei strefa zmarzliny nieciągłej (obejmująca 30–80% powierzchni zmarzliny) cechuje się jedynie około 50-metrowym zasięgiem pionowym. Na północ od równoleżnika 54°N obserwuje się przesunięcie zmarzliny nieciągłej w kierunku strefy zmarzliny sporadycznej.
Granice występowania wieloletniej zmarzliny ustalone na podstawie nowych danych różnią się od tych proponowanych przez Browna (1967), Pewe (1983) i Cheng Guodonga (1983). Ich analizy opierały się na znacznie mniejszej liczbie danych. Obecnie wiadomo, że średnia grubość zimowej pokrywy śnieżnej, lokalne warunki wilgotnościowe i wód gruntowych, rozkład mas powietrza i spływ zimnego powietrza mają istotny wpływ lokalny, prowadząc do nieregularności i gwałtownych zmian w dolnej granicy zasięgu zmarzliny.
Podział wieloletniej zmarzliny na stabilną, metastabilną i niestabilną jest przydatny do określenia jej podatności na zmiany (Cheng Guodong, 1983). Analiza ta wykazuje, że większość zmarzliny występującej na kontynentalnych obszarach Kanady i Alaski należy do kategorii zmarzliny niestabilnej lub metastabilnej.
Bibliografia
Brown, R. J. E., 1967 - Permafrost map of Canada. Nat. Res. Coun. Canada, Div. Build. Res., NRC 9767, and Geol. Surv. of Canada Map 1246a.
Campbell, N. P., 1978 - Caves of Montana. Montana State Bureau of Mines and Geology, Bull. 105; 169 p.
Guodong, Cheng., 1983 - Three-dimensional zonation of high-latitude permafrost. Proc. Fourth Intern. Permafrost Conf., Fairbanks, Alaska, 1.
Harris, S. A., 1979 - Ice caves and permafrost zones in southwest Alberta. Erdkunde, 33; p. 61-70.
Harris, S. A., 1981 - Climate relationships of permafrost zones in areas of low winter snow-cover. Arctic, 34; p. 64 - 70.
Harris, S. A., 1982 - Cold air drainage west of Fort Nelson, British Columbia. Arctic, 35; p. 537-541.
Harris, S. A., 1983 - Comparison of the climatic and geomorphic methods of predicting permafrost distribution in western Yukon Territory. Proc. Fourth Intern. Permafrost Conf., Fairbanks, Alaska, 1; p. 136-141.
Harris, S. A. and Brown, R. J. E., 1978 - Plateau Mountain: A case study of alpine permafrost in the Canadian Rocky Mountains. Proc. Third Intern. Conf. Permafrost, Edmonoton, Alberta. Nat. Res. Coun. Canada, Ottawa, 1; p. 385-391.
Harris, S. A. and Brown, R. J. E., 1982 - Permafrost distribution along the Rocky Mountains in Alberta. in: The Roger J. E. Brown Memorial Volume, H. M. French (ed.). Proc. Fourth Canadian Permafrost Conf., Calgary, Alberta. Nat. Res. Coun. Canada, Ottawa; p. 59-67.
Hill, C., Sutherland, W. and Tierney L., 1976 - Caves of Wyoming. Bull. 59, Geol. Surv. of Wyoming, Laramie, Wyoming; 230 p.
Ives, J. D., 1974 - Permafrost. in: Ives, J. D., Barry R. G. (eds). Arctic and alpine environments. London; p. 999.
Ives, J. D., Fahey, D. D., 1971 - Permafrost occurrence in the Front Range, Colorado Rocky Mountains, U.S.A. Jour. Glaciology, 10; p. 105-111.
Kudryavcev, V. A., Kondrateva, K. A. and Romanovskij, N. N., 1978 - Zonalnye i regionalnye zakonomernosti formirovaniya kriolitozony SSSR (Zonal and regional principles of formation of cryolithozone in USSR). Proc, Third Intern. Conf. Permafrost, Edmond, Alberta. Nat. Res. Coun. Canada, Ottawa, 1; p. 419-426.
Lemke, R. W., Laird, W. M., Tipton, M. J., Lindvall, R. M., 1965 - Quaternary geology of the Northern Great Plains. in: The Quaternary of the United States, Wright, H. E. Jr. and Frey, D. G. (eds). Princeton, New Jersey; p. 15 - 27.
Péwé, T. L., 1983 - Alpine permafrost in the contiguous United States: A review. Arctic and Alpine Research, 15; p. 145-156.
Thompson, P., 1976 - Cave exploration in Canada. Edmonton; 183 p.
Washburn, A. L., 1979 - Geocryology. London; 406 p.
