Analiza zróżnicowania rozwoju gospodarczego Regionu Stołecznego Litwy
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2020/117/15Słowa kluczowe:
rozwój gospodarczy, miernik syntetyczny, samorząd, Region Stołeczny, LitwaAbstrakt
Przedmiot badań: Przedmiotem niniejszego opracowania jest rozwój gospodarczy w samorządach Regionu Stołecznego Litwy. Jednym z motywów wyboru na obiekty badawcze ośmiu samorządów Regionu Stołecznego było utworzenie w 2016 r. dwóch nowych regionów na poziomie NUTS2, co miało zapobiec spadkowi środków pozyskiwanych z UE w nowym okresie finansowym, drugim – największą koncentracją w danych jednostkach terytorialnych mniejszości polskiej na Litwie.
Cel badawczy: Celem artykułu jest określenie poziomu rozwoju gospodarczego w ośmiu samorządach Regionu Stołecznego Litwy oraz analiza porównawcza uzyskanych wyników.
Metoda badawcza: W oparciu o przegląd literatury przedmiotu, który umożliwił wyjaśnienie pojęć wzrostu i rozwoju gospodarczego, jak również i danych statystycznych pochodzących z baz danych Departamentu Statystyki Litwy, zostały zbudowane syntetyczne mierniki metodami: Perkala, Topsis i Hellwiga. Pozwoliły one na konstrukcję rankingów ośmiu samorządów Regionu Stołecznego według kryterium rozwoju gospodarczego w latach 2007, 2013 i 2018. Budowa rankingów w trzech latach motywuje się potrzebą zbadania zmian w uporządkowaniu samorządów. Do przeprowadzenia analizy wybrano początkowo 10 cech rozwoju gospodarczego, na których następnie dokonano weryfikacji zmiennościowej i korelacyjnej, stymulacji i normalizacji. W celu sprawdzenia jakości uzyskanych rankingów metodami Perkala, Topsis i Hellwiga obliczono współczynnik Sokołowskiego. W artykule zostały zaprezentowane rankingi w oparciu o miernik Hellwiga, gdyż charakteryzował się on największą zdolnością do grupowania samorządów.1
Wyniki: Zastosowane metody badawcze pozwoliły stwierdzić, że Region Stołeczny charakteryzuje się istotnym zróżnicowaniem rozwoju gospodarczego. Głównym wnioskiem artykułu jest konkluzja, że stworzenie w kraju nowych jednostek na poziomie NUTS2: Regionu Stołecznego i Regionu Litwy Środkowej i Zachodniej oraz możliwe ukierunkowanie większości środków unijnych w okresie 2021–2027 do Regionu Litwy Środkowej i Zachodniej może wywołać pogorszenie sytuacji gospodarczej w najsłabszych samorządach Regionu Stołecznego oraz narastanie dysproporcji rozwojowych wewnątrz regionu.
Liczba pobrań
Bibliografia
Lietuvos Respublikos Vyriasybės Nutarimas Dėl probleminių teritorijų, 2007 m. sausio 31 d. Nr. 112, https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.291746?positionInSearchResults=1 7&searchModelUUID=6da05ec5-6858-4af6-b3d8-0798ef8bdcd6; stan na 27.06.2020 r.
Lietuvos Respublikos Vyriasybės Nutarimas Dėl Sostinės regiono ir Vidurio ir Vakarų Lietuvos regiono sudarymo, 2016 m. Sausio 6 d. Nr. 5, https://www.e-tar.lt/portal/lt/ legalAct/5bb097a0b92011e5a6588fb85a3cc84b; stan na 8.10.2019 r.
Berbeka J., Wpływ konsumpcji na rozwój gospodarczy, w: A. Kusińska (red.), Konsumpcja a roz¬wój gospodarczy, Wydawnictwo Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, War¬szawa 2007.
Buga J., Kassyk-Rokicka H., Podstawy statystyki opisowej, Vizja press & IT, Warszawa 2008.
Chmielak A., Instytucjonalne podstawy trwałości rozwoju gospodarczego, Rozprawy Naukowe, Seria Nr 1, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Biały¬stok 2002.
Gruszewska E., Rozwój i czynniki rozwoju gospodarczego, w: K. Meredyk (red.), Ekonomia ogólna, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Ekonomiczny, Białystok 2007.
Hellwig Z., Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę kwalifikowanych kadr, Przegląd Statystyczny 1968/4.
Kalinowska B., Wzrost gospodarczy – znaczenie, źródła, granice, w: W. Jarmołowicz (red.), Ma¬kroekonomia. Zagadnienia wybrane, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2006.
Kogut M., Czynniki i cele lokalnego rozwoju gospodarczego w warunkach gospodarki rynkowej, w: B. Filipiak (red.), Społeczno-gospodarcze aspekty kreowania rozwoju lokalnego, Duo- -Ton, Szczecin 2005.
Kolenda M., Taksonomia numeryczna. Klasyfikacja, porządkowanie i analiza obiektów wielo¬cechowych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2006.
Kwiatkowski E., Wzrost gospodarczy, w: R. Milewski, E. Kwiatkowski (red.), Podstawy ekono¬mii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Malina A., Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw, Zeszyty Naukowe, Seria Specjalna: Monografie 2004/162, Wydawnic¬two Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Młodak A., Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Difin, Warszawa 2006.
Nowak E., Metody taksonomiczne w klasyfikacji obiektów społeczno-gospodarczych, Wydawnic¬two Ekonomiczne, Warszawa 1990.
Obrębski T., Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego, w: S. Marciniak (red.), Makro- i mikro¬ekonomia. Podstawowe problemy współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza¬wa 2013.
Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U., Statystyka – elementy teorii i zadania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Lanego we Wrocławiu, Wrocław 2006.
Perło D., Źródła finansowania rozwoju regionalnego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekono¬micznej w Białymstoku, Białystok 2004.
Roszkowska E., Lašakevič R., Taksonomiczna analiza zróżnicowania rozwoju rynku pracy na Litwie w latach 2004–2014, Optimum. Studia Ekonomiczne 2017/6 (90), Białystok.
Silski Z., Elementy ekonomiki i polityki regionalnej, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Ko¬szalińskiej, Koszalin 2000.
Zalega T., Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne, w: T. Zalega, E. Krakowiń¬ska, A.Z. Nowak, Z. Skrzypczak, Makroekonomia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsię¬biorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa 2001/2002.
Zalesko M., Wzrost gospodarczy w świetle analizy historyczno-instytucjonalnej, w: J.L. Bed¬narczyk, S.I. Bukowski, W. Przybylska-Kapuścińska, Mechanizmy i źródła wzrostu gospo¬darczego. Polityka ekonomiczna a wzrost gospodarczy, Cedetu.pl Wydawnictwa Fachowe, Warszawa 2008.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Average earnings (monthly); stan na 18.03.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Economic entities in operation at the beginning of the year; stan na 20.06.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Turnover in non-financial enterprises by place; stan na 20.06.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, http://statistics.bookdesign.lt/dalis_04.pdf, Ethnicity, mother tongue and religion, s. 160–163; stan na 8.10.2019 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize#/, Area (land) at the beginning of the year; stan na 8.10.2019 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Resident population at the beginning of the year; stan na 8.10.2019 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Value added; stan na 16.03.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Foreign direct investment at the end of the period; stan na 16.03.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?theme=all#/, Foreign direct investment per capita at the end of the period; stan na 10.11.2019 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Investment in tangible fixed assets per capita; stan na 20.06.2020 r.
Departament Statystyki Litwy, https://osp.stat.gov.lt/statistiniu-rodikliu-analize?region=all#/, Employment rate; stan na 20.06.2020 r.
Regions in the European Union Nomenclature of territorial units for statistics – NUTS 2016/ EU-28, Edition 2018, Eurostat, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3859598/9397402/ KS-GQ-18-007-EN-N.pdf/68c4a909-30b0-4a90-8851-eddc400a5faf; stan na 8.10.2019 r.
Strona internetowa samorządu Elektren, https://www.elektrenai.lt/index.php?4270144104; stan na 25.06.2020 r.
Strona internetowa samorządu rej. szyrwinckiego, https://www.sirvintos.lt/lt/apie-rajona/sirvintu-rajono-savivaldybe/2482; stan na 25.06.2020 r.
