Cykl polityczny a polityka podatkowa gmin

Abstrakt

Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest realizowana polityka podatkowa gmin i czynniki ją kształtujące. Jedną z popularnych koncepcji wyjaśniających zmiany w polityce podatkowej jest teoria cyklu politycznego (wyborczego), według której decyzje wyborcze są silnie uzależnione od percepcji sytuacji gospodarczej. Zwykle w latach wyborczych władze samorządowe próbują zmniejszać lub unikać podnoszenia podatków lokalnych. Stąd też uwaga autorki koncentruje się głównie na rozpoznaniu motywów „wyborczych” przyjętej polityki podatkowej na przykładzie gmin województwa małopolskiego.

Cel badawczy: Celem artykułu jest analiza i ocena polityki podatkowej gmin w kontekście wpły­wu cyklu wyborczego na poziom podatków lokalnych oraz nadwyżki operacyjnej na przykładzie gmin województwa małopolskiego. Autorka stawia tezę, według której można dostrzec zjawisko wpływu cyklu politycznego na politykę podatkową polskich samorządów gminnych.

Metoda badawcza: W artykule zastosowano metody o charakterze ilościowo-jakościowym. Do­konano przeglądu literatury w zakresie lokalnej polityki podatkowej i czynników ją różnicują­cych. Zastosowano metody statystyki opisowej (wskaźniki struktury), służące analizie danych po­chodzących ze sprawozdań budżetowych JST oraz z zestawień Państwowej Komisji Wyborczej. Istotne źródło informacji w zakresie badań jakościowych stanowiły wyniki badania ankietowego przeprowadzonego przez autorkę wśród skarbników gmin województwa małopolskiego. Umoż­liwiły one konfrontację formułowanych prawidłowości ekonomicznych z opiniami podmiotów najlepiej zorientowanych w problematyce gospodarki finansowej samorządu gminnego.

Wyniki: Analiza danych potwierdziła, iż rola podatków lokalnych w budowaniu kapitału poli­tycznego przed wyborami samorządowymi jest praktycznie niezauważalna. Dokonane badania nie wskazują na występowanie związku pomiędzy wysokością stawek podatków lokalnych i cy­klem wyborczym. Polityka podatkowa postrzegana jest przez wyborców jako stosunkowo mało istotny fragment polityki lokalnej. W latach wyborczych niższe wyniki budżetowe większości gmin oznaczają, że cykl polityczny odbija się bardziej na wydatkach inwestycyjnych, a nie do­chodach podatkowych.