Ocena podstawowych zadań publicznych uczelni akademickich w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/118/9Słowa kluczowe:
szkoły wyższe, wskaźnik syntetyczny, podstawowe zadaniaAbstrakt
Przedmiot badań: W ciągu ostatniej dekady w Polsce kilkakrotnie zmieniono system szkolnictwa wyższego w różnych aspektach, jednak główne obszary działalności pozostawały niemalże bez zmian. Jednak dotychczas, po pierwsze, nie przeanalizowano poszczególnych podstawowych zadań uczelni poza trzema głównymi, tj. działalności dydaktycznej, naukowo-badawczej i transferu wiedzy. Po drugie, nie dokonano całościowej oceny stanu ich realizacji w szkolnictwie wyższym.
Cel badawczy: W artykule dokonano próby pomiaru zarówno poszczególnych podstawowych zadań publicznych uczelni akademickich w Polsce, zdefiniowanych w ustawie o szkolnictwie wyższym, jak i sprawdzono łączny stan ich realizacji w badanych jednostkach.
Metoda badawcza: Dokonano rankingu uczelni na podstawie wartości zmiennych przypisanych do poszczególnych zadań szkół wyższych oraz wskaźnika syntetycznego w zakresie łącznego stanu ich realizacji.
Wnioski: Niekwestionowanymi liderami ogólnego rankingu były następujące uczelnie: Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Natomiast najgorszy ogólny wynik w rankingu uzyskała Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej i Politechnika Świętokrzyska w Kielcach. Wyniki uczelni w zakresie poszczególnych zadań są zróżnicowane w zależności od badanego obszaru działalności.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 2005 r., nr 164, poz. 1365).
Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r., nr 84, poz. 455).
Ustawa z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r., poz. 1198).
Ustawa z dnia 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r., poz. 1311).
Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r., poz. 1668).
Barra C., Zotti R., Measuring Efficiency in Higher Education: An Empirical Study Using a Bootstrapped Data Envelopment Analysis, International Advances in Economic Research 2016/22, s. 11–33.
Brzezicki Ł., Efektywność akademickich klubów sportowych funkcjonujących w szkolnictwie wyższym, Ekonomia – Wroclaw Economic Review 2019/25 (2), s. 9–20.
Brzezicki Ł., Efektywność bibliotek naukowych w polskim szkolnictwie wyższym, E-mentor 2020/1 (83), s. 61–70.
Brzezicki Ł., Efficiency of Third Age Universities in Poland: Non-Parametric DEA Approach, Przedsiębiorczość – Edukacja 2020/16 (2), s. 141–151.
Brzezicki Ł., Przegląd badań dotyczących efektywności i produktywności polskiego szkolnictwa wyższego prowadzonych za pomocą metody DEA i indeksu Malmquista, Ekonomia – Wroclaw Economic Review 2020/26 (2), s. 19–40.
Brzezicki Ł., Pietrzak P., Efektywność i skuteczność studiów doktoranckich w publicznym szkolnictwie wyższym w Polsce, Gospodarka Narodowa 2018/2 (294), s. 129–159.
Brzezicki Ł., Pietrzak P., Cieciora M., The Total Efficiency of Teaching Activity of Polish Higher Education Institutions, Foundations of Management 2020/12, s. 19–29.
Chodakowska E., An Example of Network DEA – Assessment of Operating Efficiency of Universities, Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych 2015/1 (16), s. 75–84.
Ćwiąkała-Małys A., Pomiar efektywności procesu kształcenia w publicznym szkolnictwie akademickim, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
De Witte K., López-Torres L., Efficiency in education: a review of literature and a way forward, Journal of the Operational Research Society 2017/68 (4), s. 339–363.
Jędrzejczyk Z., Kukuła K., Skrzypek J., Walkosz A., Badania operacyjne w przykładach i za¬daniach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Johnes J., Operational Research in education, European Journal of Operational Research 2015/243 (3), s. 683–696.
Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 marca 2019 r. o pierwszym konkursie w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”, http://www.bip.nauka. gov.pl/g2/oryginal/2019_03/e43bfd0f654646cbed4d6ff424ed1f0e.pdf; stan na 22.06.2020 r.
Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 29 maja 2019 r. o ustanowieniu programu „Doktorat wdrożeniowy” i naborze wniosków, https://www.bip.nauka.gov.pl/ doktorat-wdrozeniowy/komunikat-ministra-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego-z-dnia-29- maja-2019-r-o-ustanowieniu-programu-doktorat-wdrozeniowy-i-naborze-wnioskow.html; stan na 22.06.2020 r.
Komunikat Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 czerwca 2020 r. o ustanowieniu programu pod nazwą „Inkubator Innowacyjności 4.0”, http://www.bip.nauka.gov.pl/g2/ oryginal/2020_06/a202d1a88a3b26e590233ee8e064f25e.pdf; stan na 22.06.2020 r.
Kukuła K., Metoda unitaryzacji zerowanej na tle wybranych metod normowania cech diagnostycznych, Acta Scientifica Academiae Ostroviensis 1999/4, s. 5–31.
Kukuła K., Propozycja budowy rankingu obiektów z wykorzystaniem cech ilościowych oraz jakościowych, Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych 2012/13, s. 6–13.
MNiSW, Ewaluacja transferu wiedzy i technologii – nowe rozwiązanie w systemie szkolnictwa wyższego i nauki (2020), https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/ewaluacja-transferu -wiedzy-i-technologii--nowe-rozwiazanie-w-systemie-szkolnictwa-wyzszego-i-nauki; stan na 5.01.2021 r.
Napiecek R., Rachunek kosztów w zrównoważonej ocenie dokonań uczelni wyższej, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2013.
Polska Bibliografia Naukowa, Moduł Analityczny 2020, https://pbn.nauka.gov.pl/pbn-report-web/pages/analytics/institution/; stan na 12.01.2020 r.
Rhaiem M., Measurement and determinants of academic research efficiency: a systematic review of the evidence, Scientometrics 2017/110, s. 581–615.
Sułkowski Ł., Doskonalenie organizacyjne polskich uczelni, Przedsiębiorczość i Zarządzanie 2017/18 (2), s. 9–19.
Sułkowski Ł., Górniak J., Strategie i innowacje organizacyjne polskich uczelni, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
Sułkowski Ł., Wach K., Doskonalenie systemów organizacyjnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
Trojak M., Tutko M., Ocena efektywności działalności badawczej i rozwojowej uniwersyteckich podstawowych jednostek organizacyjnych w Polsce z wykorzystaniem metody obwiedni danych, Zarządzanie Publiczne 2015/2 (30), s. 191–205.
Urbanek P., Doskonałość akademicka. Rola rankingów akademickich w pomiarze dokonań uniwersytetów, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2018/514, s. 447–457.
Urbanek P., Doskonałość akademicka – jak mierzyć dokonania uniwersytetu?, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2019/3 (63), s. 91–100.
Visbal-Cadavid D., Martínez-Gómez M., Guijarro F., Assessing the Efficiency of Public Universities through DEA. A Case Study, Sustainability 2017/9, s. 1–19.
Wolszczak-Derlacz J., Efektywność naukowa, dydaktyczna i wdrożeniowa publicznych szkół wyższych w Polsce – analiza nieparametryczna, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2013.
Zarząd Główny Akademickiego Związku Sportowego, Referat sprawozdawczo-programowy. Sprawozdanie z działalności 2016–2018. Przedstawiony na XXVII Zjeździe Akademickiego Związku Sportowego, Warszawa 2018, http://azs.pl/images/dokumenty/dla-dzialacza/ sprawozdania/sprawozdanie-2016-2018.pdf; stan na 7.03.2019 r.
