Postanowienia komisarza wyborczego dotyczące jednostek samorządu terytorialnego
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/119/1Słowa kluczowe:
źródło prawa, forma działania, postanowienie, samodzielność samorządu terytorialnego, komisarz wyborczyAbstrakt
Przedmiot badań: Przedmiotem artykułu jest charakterystyka postanowień komisarza wyborczego odnoszących się do jednostek samorządu terytorialnego. W obowiązującym stanie prawnym występują wątpliwości, czy postanowienia komisarza wyborczego mają charakter aktów stosowania, czy stanowienia prawa, które mogą być traktowane jako źródła prawa. Problematyka ta jest istotna zarówno w kontekście samodzielności samorządu terytorialnego oraz klasyfikacji aktów pochodzących od komisarza wyborczego przez pryzmat prawnych form działania administracji.
Cel badawczy: Celem badawczym jest pytanie o charakter prawny postanowień komisarza wyborczego dotyczących samorządu terytorialnego.
Metoda badawcza: W artykule została zastosowana metoda formalno-dogmatyczna. Artykuł obejmuje analizę regulacji prawnych upoważniających komisarza wyborczego do wydawania postanowień dotyczących jednostek samorządu terytorialnego zawartych w ustawach samorządowych, kodeksie wyborczym oraz ustawie o referendum lokalnym. Artykuł uwzględnia także przegląd stanowisk doktryny oraz orzecznictwa sądów administracyjnych w tej materii.
Wyniki: Na podstawie przeprowadzonych w artykule rozważań zostały sformułowane następujące konkluzje odnoszące się do postanowień komisarza wyborczego dotyczących jednostek samorządu terytorialnego: są to akty publicznoprawne o charakterze obligatoryjnym, które z punktu widzenia ich charakteru prawnego tworzą kategorię niejednolitą. Występują postanowienia komisarza wyborczego będące aktami stosowania prawa o charakterze indywidualnym i konkretnym, które wykazują cechy zbliżone do aktów administracyjnych (np. postanowienie o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu wójta czy radnego). Występują również postanowienia komisarza wyborczego wykazujące cechy właściwe dla aktów stanowienia prawa o charakterze powszechnie obowiązującym (postanowienia w sprawie tworzenia obwodów głosowania oraz okręgów wyborczych). Ta kompetencja komisarza wyborczego wywołuje wątpliwości z punktu widzenia zgodności z Konstytucją, która nie upoważnia tego organu do wykonywania funkcji prawotwórczych.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 713, 1378).
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 920).
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1668).
Ustawa z 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 741).
Ustawa z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1319).
Budnik A., Czubkowska M.J., Rola komisarza wyborczego w podziale gminy na okręgi wyborcze, Białostockie Studia Prawnicze 2016/20A, s. 243–259.
Chmielarz-Grochal A., Sułkowski J., Zmiany w systemie polskiej administracji wyborczej a problem zaufania obywateli do rzetelności i uczciwości procedur wyborczych (kilka refleksji w kontekście świadomości konstytucyjnej wyborców), Roczniki Administracji i Prawa 2020/XX/2, s. 45–59.
Frydrych-Depka A., Instytucja komisarza wyborczego i urzędników wyborczych po nowelizacji kodeksu wyborczego, Studia Iuridica Toruniensia 2018/XXIII, s. 57–63.
Masternak-Kubiak M., Rola sądu administracyjnego w procesie podziału na okręgi wyborcze, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2018/4, s. 71–86.
Michalak B., Sokala A., Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, Warszawa 2010, https://sip- 1lex-1pl-1ym3yi9qi198b.han.uek.krakow.pl/#/monograph/369213213/16?keyword=leksykon%20 prawa%20wyborczego&tocHit=1&cm=SFIRST; stan na 14.02.2021 r.
Rakowska-Trela A., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 kwietnia 2016 r. w sprawie sygn. akt P 5/14, Studia Wyborcze 2016/22, s. 105–113.
Rakowska-Trela A., Składowski K., Kodeks wyborczy. Komentarz do zmian 2018, Warszawa 2018, s. 159.
Rytel-Warzocha A., Przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego gminy (miasta) w świetle przepisów kodeksu wyborczego i orzecznictwa sądów administracyjnych, Gdańskie Studia Prawnicze 2015/XXXIV, s. 153–166.
Sokala A., Kilka uwag do projektu zmian w kodeksie wyborczym z listopada 2017 r., Gdańskie Studia Prawnicze 2018/XL, s. 323–333.
Wlaźlak K., Podział na obwody głosowania i okręgi wyborcze w orzecznictwie sądów administracyjnych, w: S.J. Jaworski, K.W. Czaplicki (red.), Księga pamiątkowa z okazji obchodów 20-lecia demokratycznych wyborów w Polsce, Warszawa 2011, s. 207–220.
Woźnicki M., Rola komisarza wyborczego w procedurze podziału gmin na okręgi wyborcze w wyborach do rad gminy w świetle Kodeksu wyborczego, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2018/4, s. 121–143.
Zbieranek J., w: K.W. Czaplicki, B. Dauter, S.J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, J. Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2018, art. 167, https://sip-1lex- 1pl-1ym3yi9qi198b.han.uek.krakow.pl/#/commentary/587376851/574920/czaplicki-kazimierz-w-i-in-kodeks-wyborczy-komentarz-wyd-ii?cm=URELATIONS; stan na 14.02.2021 r.
Ziemski K.M., Prawne formy działania administracji, w: R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego, t. 5, Warszawa 2013, s. 43–66.
Ziemski K., Trudności z ustaleniem relacji terminów „prawo miejscowe”, „prawo wewnętrznie obowiązujące” oraz „prawo powszechnie obowiązujące”, w: B. Dolnicki (red.), Źródła prawa w samorządzie terytorialnym, Warszawa 2018, s. 815–831.
Postanowienie NSA z 10.12.2013 r., II OSK 2421/13, http://www.orzeczenia.nsa.gov.pl
Postanowienie NSA z 16.08.2018 r., II OSK 2413/18, http://www.nsa.gov.pl
Wyrok NSA z 24.02.2010 r., II OSK 2001/09, http://www.orzeczenia.nsa.gov.pl
Wyrok TK z 6 kwietnia 2016 r., P 5/14, https://ipo.trybunal.gov.pl
