Znaczenie dorobku nowej ekonomii instytucjonalnej dla rozwoju idei powszechnego samorządu gospodarczego w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/119/13Słowa kluczowe:
samorząd gospodarczy, izby gospodarcze, ekonomia instytucjonalnaAbstrakt
Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest samorząd gospodarczy i celowość jego powołania w Polsce na tle wybranych aspektów nowej ekonomii instytucjonalnej. Analiza obejmuje okres po 1989 r., kiedy to w wyniku reformy ustrojowej wprowadzono instytucję samorządu terytorialnego oraz rozwinęły się samorządy zawodowe i organizacje przedsiębiorców, nie doszło jednak do powołania powszechnego samorządu gospodarczego.
Cel badawczy: Celem badań jest zweryfikowanie założeń utworzenia obowiązkowego i powszechnego samorządu gospodarczego w Polsce w projektach ustaw opracowanych po 1989 r. oraz ocena potencjalnych korzyści jego utworzenia z wykorzystaniem definicji „instytucji” funkcjonującej w ramach nowej ekonomii instytucjonalnej. Zamierzeniem autorów jest również weryfikacja tezy badawczej mówiącej, iż w warunkach małej świadomości przedsiębiorców, niskiego poziomu kultury samorządności i samodecydowania, rozwiązaniem mogłoby być stworzenie odpowiednich ram legislacyjnych tworzących model powszechnego samorządu gospodarczego odpowiadającego na wyzwania XXI w.
Metoda badawcza: W opracowaniu dokonano przeglądu literatury ekonomicznej i prawniczej, wykorzystano metodę dedukcji oraz krytyczną analizę projektów aktów prawnych opracowanych po 1989 r.
Wyniki: Wyniki badań projektów ustaw i rozważań w świetle nowej ekonomii instytucjonalnej wskazują na możliwości obniżenia kosztów transakcyjnych, czyli kosztów społecznej koordynacji i kosztów funkcjonowania systemu prawno-ekonomicznego, w wyniku powołania powszechnego samorządu gospodarczego w Polsce.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Ustawa z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych (Dz.U. z 1989 r., nr 35, poz. 195 z późn. zm.).
Bandarzewski K., Samorząd gospodarczy w prawie polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
Bentkowska K., Przemiany instytucjonalne w Polsce – proces zakończony czy nieustające wyzwanie?, rozdz. 3, w: Trzydziestolecie restytucji kapitalizmu w Polsce, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, Warszawa 2019, s. 39–63.
Bentkowska K., Wpływ instytucji formalnych na działalność przedsiębiorstw, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa 2018/3, Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle, Warszawa, s. 33–43.
Chodkowski J., Instytucje rynkowe i koszty transakcyjne – kluczowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej, Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 2010/97/2, s. 100–109.
Coase R.H., The Nature of the Firm, Economica 1937/4/16, s. 386–405.
Dąbrowski K., Izba Przemysłowo-Handlowa w Lublinie w latach 1944–1950, Fundacja Obywatelskiego Rozwoju – Ryki 2016.
Fedotov V.I., Organizational and Legal Models of Chambers, Business Associations Study, Business Associations Study, Center for International Private Enterprise, Washington 2007.
Godłów-Legiędź J., Nowa ekonomia instytucjonalna. Nowe spojrzenie na istotę gospodarowania i rozwój, Współczesne Problemy Gospodarki Światowej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica 169, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2003.
Kmieciak R., Samorząd gospodarczy a system decentralizacji administracji publicznej w Polsce, Polityka i Społeczeństwo 2016/3 (14), Muzeum Historii Polski, s. 33–50.
Kmieciak R., Samorząd gospodarczy w państwach Unii Europejskiej, Rocznik Integracji Europejskiej 2013/7, Poznań, s. 63–74.
Kmieciak R., Antkowiak P., Jaskulski A., Pożądany kierunek zmian modelu samorządu gospodarczego w Polsce. Rozważania na podstawie projektu ustawy o izbach przemysłowo-handlowych, Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, Warszawa–Poznań 2016.
Kowalska K., Kontraktowanie i koszty transakcyjne w nowej ekonomii instytucjonalnej, Gospodarka Narodowa 2005/7–8, SGH, Warszawa, s. 45–64.
Materna G., Pojęcie przedsiębiorcy w świetle polskiego i europejskiego prawa ochrony konkurencji, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
North D.C., Economic Performance through Time, American Economic Review 1994/84/3, s. 359–368.
Pilgrim M., Meier R., National Chambers of Commerce – A Primer on the Organization and Role of Chamber System, Center for International Private Enterprise, Washington 1995.
Poniatowicz M., Relacje państwo – samorząd terytorialny – przedsiębiorca na tle nowej ekonomii instytucjonalnej, Relacje fiskalne państwo – samorząd terytorialny, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2017/485, Wrocław, s. 389–406.
Rehker H., Chambers of Commerce under Public and Private Law, International Trade Centre, Geneva 1982.
Samuelson W.F., Marks S.G., Ekonomia menedżerska, PWE, Warszawa 1998.
Strzyczkowski K., Prawo gospodarcze publiczne, LexisNexis, Warszawa 2011.
Tylec T., Koncepcja uwarunkowań instytucjonalnych w nowej ekonomii instytucjonalnej, Zeszyty Naukowe UEK 2016/5 (953), https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0953.0502, Katowice, s. 21–32.
Wiliamson O.E., [1985, 1998], The Economic Institutions of Capitalism: Firms, Markets, Relational Contracting, New York, Free Press, wyd. pol. Ekonomiczne instytucje kapitalizmu (tłum. J. Kropiwnicki), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
Willamson O.E., The New Institutional Economics: Taking Stock, Looking Ahead, Journal of Economic September 2000/XXXVIII, s. 595–613.
Winiarski B. (red.), Polityka gospodarcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
Wykrętowicz S., Obywatelski projekt ustawy o izbach przemysłowo-handlowych, Warszawa2016, https://politykapolska.eu/wp-content/uploads/2016/06/Projekt-ustawy-o-samorzadzie-gospodarczym.pdf; stan na 31.01.2021 r.
Zamącińska B., Kształt samorządu gospodarczego w Polsce (uwagi prawne na tle inicjatywy zmierzającej do powołania powszechnego samorządu gospodarczego), Administracja publiczna. Studia krajowe i międzynarodowe 2012/2 (20), Białystok, s. 87–97.
http://orka.sejm.gov.pl/proc2.nsf/projekty/132_p.htm; stan na 31.01.2021 r.
http://zpp.poznan.pl/wp-content/uploads/2020/02/pozadany-kierunek-zmian-samorzaduprzedsiebiorcow.pdf; stan na 31.01.2021 r.
https://iphgz.pl/pl/iphgz-menu/statut.html; stan na 31.01.2021 r.
https://politykapolska.eu/wp-content/uploads/2016/06/Projekt-ustawy-o-samorzadziegospodarczym. pdf; stan na 31.01.2021 r.
https://www.bcc.org.pl/uploads/media/sam_ZAL._5_projekt_ustawy_o_samorzadzie_ gospodarczym.pdf; stan na 31.01.2021 r.
https://www.chamber.sa/en/Home/AboutUs/Pages/Rules.aspx; stan na 1.11.2020 r.
https://www.gov.pl/attachment/e7ef6501-d2c8-4cfa-a3e9-0942e5cb32ce; stan na 31.01.2021 r.
https://www.izba.lodz.pl/wp-content/uploads/2020/06/Statut-LIPH.pdf; stan na 31.01.2021 r.
https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/ROSS-2020_30_06.pdf; stan na 31.01.2021 r.
