Uwarunkowania i wyzwania kreacji safe assets – szczególna rola długu publicznego

Abstrakt

Przedmiot badań: Aktywa bezpieczne (safe assets) są definiowane na różne sposoby, w zależ­ności od ich atrybutów i funkcji. Najczęściej przyjmuje się, że są to płynne instrumenty finanso­we, głównie dłużne, które gwarantują inwestorom zachowanie wartości w trakcie niekorzystnych zjawisk gospodarczych. Podkreśla się, że dług publiczny ze względu na jego cechy charaktery­styczne, najlepiej może wypełnić tę funkcję. Jednakże, ze względu na oddziaływanie czynników popytowych i podażowych, w gospodarce światowej powstaje problem niedoboru aktywów bez­piecznych. Możliwość uzupełniania podaży jest ograniczona zdolnością głównego globalnego dostawcy aktywów bezpiecznych – USA do zwiększania skali długu publicznego.

Cel badawczy: Celem artykułu jest odpowiedź na kluczowe pytanie, jak dostarczać gospodarce globalnej wymaganą ilość aktywów bezpiecznych, zachowując stabilność zadłużenia publiczne­go emitentów oraz wymagany poziom bezpieczeństwa. 1

Metoda badawcza: Artykuł stanowi syntezę studiów teoretycznych podejmowanych w litera­turze światowej i jednocześnie próbę wprowadzenia do polskiej literatury zakresu pojęciowego związanego z aktywami bezpiecznymi. Rozważania teoretyczne opierają się na założeniu, że dług publiczny jest kluczowym czynnikiem determinującym wielkość ich emisji. W konsekwencji, w artykule wyodrębniono zestaw ekonomicznych i pozaekonomicznych czynników kreacji pu­blicznych aktywów bezpiecznych. Na podstawie analizy opisowej wskaźników makroekonomicznych (fiskalnych) podjęto ocenę zdolności emitentów walut rezerwowych, w tym głównie USA, do dostarczania safe assets.

Wyniki: Wyniki badań pozwalają wyciągnąć trzy kluczowe wnioski. Po pierwsze, w procesach kreacji safe assets, ze względu na ich specyficzne funkcje i atrybuty, dominującą rolę odgrywa sektor publiczny. Z tego powodu głównymi dostawcami safe assets są kraje emitujące waluty rezerwowe, w szczególności USA, ze względu na ich monopolistyczną pozycję w międzynaro­dowym systemie walutowym. Po drugie, potencjał tych krajów do emisji aktywów bezpiecznych jest ograniczony. Świadczą o tym zarówno rozważania teoretyczne (krzywa Laffera dla safe as­sets, dylemat Triffina), jak i rosnące poziomy zadłużenia publicznego. Po trzecie, dla utrzymania globalnej stabilności finansowej, konieczne jest uzupełnienie puli aktywów bezpiecznych. Poten­cjalnie rolę tę mogłyby odgrywać Chiny i UGiW.