Uwagi o charakterze prawnym konsorcjum

Abstrakt

Przedmiot badań: Przedmiotem pracy jest próba określenia charakteru prawnego umowy kon­sorcjum jako formy współpracy przedsiębiorców. Jest to zagadnienie o tyle istotne, że ta for­ma współdziałania, dość często spotykana przy realizacji dużych zadań gospodarczych, nie jest uregulowana prawnie. Brak jest także obszerniejszych wypowiedzi doktryny co do konsorcjum, a zwłaszcza prób określenia charakteru prawnego tej umowy.

Cel badawczy: Ustalenie, czy konsorcjum może być uznane za samodzielną umowę o współpra­cy gospodarczej, czy też jest ono jedynie podtypem spółki cywilnej. Ustalenie samodzielności konstrukcji konsorcjum wymagało z kolei zbadania charakteru prawnego tej umowy.

Metoda badawcza: W badaniach zagadnienia oparto się na analizie dość skąpego piśmiennictwa dotyczącego konsorcjum oraz – znacznie bogatszego – orzecznictwa Sądu Najwyższego. Orzecz­nictwo Sądu Najwyższego dotyczące konsorcjum jest utrwalone i konsekwentne, uwzględniając specyfikę tej konstrukcji prawnej i praktyczne potrzeby podmiotów, które zdecydowały się na wybór takiej właśnie formy prawnej. W pracy konieczne było także odwołanie się do poglądów doktryny dotyczących charakteru prawnego spółek, tak by wskazać na samodzielność i odrębność konstrukcji prawnej konsorcjum.

Wnioski: analiza wykazała, że konsorcjum należy uznać za samodzielną umowę nienazwaną, dość wyraźnie odróżniającą się od spółki cywilnej oraz spółek prawa handlowego. Umowa ta re­alizuje pewne powtarzalne potrzeby ekonomiczne przedsiębiorców, odmienne jednak niż w przy­padku spółek. Konsorcjum posiada w związku z tym własne cechy charakterystyczne, odmienne od spółki cywilnej i spółek prawa handlowego. W przypadku konsorcjum można wskazać na specyficzne, inne niż w spółkach zasady prowadzenia spraw i reprezentacji, z charakterystycz­ną konstrukcją lidera konsorcjum będącego pełnomocnikiem konsorcjantów. Stosunkowo krótka praktyka funkcjonowania konsorcjum w obrocie gospodarczym nie pozwala jednak na wskazanie utrwalonych cech, które pozwoliłyby ustawodawcy na wprowadzenie umowy konsorcjum do ka­talogu umów nazwanych.