Ekonomiczne uzasadnienie dopuszczalności przełamywania monopolu patentowego

Abstrakt

Ochrona własności intelektualnej jest realizowana głównie poprzez monopole prawne. Istnieją jednak okoliczności, w których prawo dopuszcza ich przełamywanie. W obszarze prawa własności przemysłowej są to przymusowe licencje oraz działalność organizacji standaryzacyjnych. Społeczne uzasadnienie istnienia tych wyjątków jest oczywiste. Konieczne jest jednak postawienie pytania o ich ekonomiczne uzasadnienie, gdyż osłabiają one motywację do prowadzenia działalności wynalazczej. W pewnym sensie przeczą więc głównemu celowi istnienia instytucji patentu. Przedmiotem analizy tego artykułu jest instytucja przymusowych licencji – zarówno jej podstawowa forma, której źródłem istnienia są decyzje organów administracyjnych (co ma miejsce głównie w branży farmaceutycznej), jak i wariant związany z ustanawianiem standardów, gdzie genezą obowiązku udzielenia licencji jest działalność organizacji standaryzacyjnych (czego znaczenie jest szczególnie doniosłe w telekomunikacji i informatyce). Przyjętą konwencją badawczą jest ekonomiczna analiza prawa.