Partycypacja publiczna: Analiza porównawcza regulacji Anty-SLAPP w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych

Abstrakt

Przedmiot badań: Coraz częstsze stosowanie strategii prawnych w celu utrudnienia partycypacji publicznej, to jest Strategic Lawsuits Against Public Participation (SLAPP lub SLAPPs), budzi coraz większe zaniepokojenie. Pozwy, celem których jest stłumienie głosów krytycznych poprzez przytłoczenie aktywistów czy dziennikarzy finansowym i emocjonalnym ciężarem postępowania sądowego dopóki nie zrezygnują ze swojej krytyki, są składane zazwyczaj przez bardziej wpływowe od nich podmioty, w szczególności władze i korporacje.

Cel badawczy: Niniejsza analiza skupia się na niedawno wprowadzonych przez Unię Europejską rozwiązaniach prawnych, zawartych w Dyrektywie przyjętej 11 kwietnia 2024 r., celem której jest ochrona osób działających w interesie publicznym przed bezzasadnymi lub złośliwymi krokami prawnymi.

Metoda badawcza: W artykule zastosowano metodę porównawczą w celu rozłożenia na czynniki pierwsze i porównania mechanizmów ochronnych przed SLAPP w Stanach Zjednoczonych i Unii Europejskiej.

Wyniki: Na obu obszarach zostały wdrożone procedury umożliwiające szybkie oddalenie pozwów strategicznych, co zasadniczo przeniosło ciężar dowodu na powoda. To przeniesienie ciężaru ma kluczowe znaczenie dla ochrony pozwanych przed zastraszeniem. Niemniej jednak dyrektywa UE, która nakazuje powodom wykazanie, że ich roszczenia nie są ewidentnie bezpodstawne, nie zapewnia pełnej odporności na kolejne nadużycia prawa ze strony tych samych podmiotów. Wskazuje to na istnienie luki w ochronie, która powinna zostać usunięta. Poprzez tę analizę porównawczą artykuł jest głosem w dyskusji na temat skuteczności i wystarczalności środków anty-SLAPP. Twierdzi się w nim, że chociaż UE poczyniła znaczne postępy legislacyjne, ochrona pozostaje niekompletna, co zachęca do dalszych badań i udoskonalenia ustawodawstwa w celu zapewnienia bardziej kompleksowej ochrony przed nadużyciami w sporach sądowych. Poprzez analizę różnych ram prawnych badanie to nie tylko wskazuje obecnie istniejące środki ochronne, ale sprzyja szerszej dyskusji na temat wzmocnienia rozwiązań, które mają kluczowe znaczenie dla zachowania wolności słowa i wspierania demokratycznego zaangażowania.