Rentowność wybranych przedsiębiorstw branży hotelarskiej w pandemii COVID-19 i latach postpandemicznych

Abstrakt

Przedmiot badań: W artykule, w próbie ustalenia wpływu pandemii COVID-19 na rentowność wybranych przedsiębiorstw branży hotelarskiej ocenie poddano rentowność trzech celowo wybranych podmiotów, funkcjonujących na terenie województwa śląskiego: hotelu Scout, hotelu Alhar i pensjonatu Nad Wodospadem. W procesie doboru uwzględniono różnorodność podmiotów pod względem ich rodzaju (hotel/pensjonat), lokalizacji, oferty, wielkości. Ocenę rentowności poprzedzono krótką prezentacją istoty rentowności, specyfiki branży hotelarskiej, w tym w kontekście przebiegu pandemii COVID-19 w Polsce. Analizie poddano wyniki finansowe wskazanych podmiotów w latach 2019–2023, zestawiając wyniki sprzed pandemii z wynikami z lat kryzysu pandemicznego i postpandemicznego.
Cel badawczy: Celem badawczym artykułu jest dokonanie oceny rentowności trzech celowo wybranych przedsiębiorstw z branży hotelarskiej w próbie ustalenia wpływu kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 na ich zyskowność.
Metoda badawcza: Zaprezentowane w artykule rozważania oparto na analizie literatury przedmiotu i danych finansowych trzech wybranych przedsiębiorstw. Wykorzystano metodę analizy, w tym analizy literatury przedmiotu, analizy finansowej (wstępnej i wskaźnikowej), wnioskowania dedukcyjnego, metody opisowej i metody graficznej prezentacji danych.
Wyniki: Kryzys pandemiczny w branży hotelarskiej przyniósł wiele strat, ale jednocześnie stał się ogromną szansą w uzyskaniu przewagi konkurencyjnej. Bez wątpienia przyspieszył rozwój technologii. Na skutek obostrzeń i konieczności bezkontaktowej obsługi coraz częściej wprowadzano automatyczne zameldowanie, powstawały różnorodne aplikacje do obsługi gości, znacznie częściej angażowano roboty sprzątające. W trakcie lockdownów pojawiły się także nowe modele biznesowe: workation, hotele na kwarantannę, najem długoterminowy czy miejsca zakwaterowania dla pracowników medycznych i służb ratunkowych. Branża odnotowała duże straty, ale dzięki szybkiemu dostosowaniu się do sytuacji, elastyczności i kreatywności wiele hoteli przetrwało pandemię, a po jej zakończeniu odbudowało swoją pozycję. Pomógł w tym również wzrost zainteresowania klientów turystyką lokalną – czas „w” i po pandemii był szczególnym okresem, kiedy znaczna część turystów wybierała urlop w kraju, a nie za granicą. Z przeprowadzonych badań wynika, że na sytuację finansową przedsiębiorstw w trakcie i po pandemii koronawirusa miały wpływ takie czynniki, jak: wielkość badanego podmiotu, wielkość oraz charakter miejscowości, w której funkcjonuje hotel, a także uprzednia stabilna bądź niestabilna sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Każdy z badanych podmiotów w okresie pandemii generował straty i tym samym odznaczał się deficytowością. Po „odbiciu” w pierwszym popandemicznym roku (2022), kiedy badane podmioty odnotowały relatywnie wysokie zyski – wyższe niż przed pandemią, w roku 2023 nastąpiło ich zmniejszenie w stosunku do roku 2022, a w przypadku hotelu Alhar i pensjonatu Nad Wodospadem również w stosunku do roku 2019. Jedynie hotel Scout wypracował w 2023 r. zysk netto wyższy o niemal 400% niż w roku 2019 (który jako jedyny z badanych podmiotów rok 2019 zamknął stratą netto). Pandemia nie pogłębiła zatem finansowych problemów tego hotelu. Wynik finansowy netto znalazł odzwierciedlenie w poziomie wskaźników rentowności: w latach pandemicznych wszystkie badane przedsiębiorstwa były nierentowne. W kolejnych latach sytuacja uległa poprawie, przy czym zyskowność w przypadku hotelu Alhar i pensjonatu Nad Wodospadem w roku 2022 była nieporównywalnie wyższa niż w 2023 r. Jednocześnie rentowność mierzona wskaźnikami ROS, ROA i ROE dla tych dwóch podmiotów była niższa niż w roku 2019, co jednoznacznie pokazuje negatywny wpływ kryzysu pandemicznego. Inaczej sytuacja kształtowała się w przypadku największego hotelu Scout, usytuowanego jednocześnie w większym mieście. Wyniki w zakresie rentowności z roku 2023 nie odbiegały istotnie od wyników z 2022 r., tak jak miało to miejsce dla dwóch innych przedsiębiorstw, a jednocześnie były nieporównywalnie lepsze niż w roku przed wybuchem pandemii. Tym samym można wnioskować, że działania podjęte w trakcie kryzysu pandemicznego, szczególnie umiejętność dostosowywania się do sytuacji i elastyczność oferty, miały istotny wpływ na rentowność hotelu i pozwoliły pokonać istniejące wcześniej trudności finansowe, w latach 2020–2021 pogłębione pandemią.