The transformation of the figure of Wizimir in Renaissance chronicles (the lost chronicle of Wapowski, the chronicles of the Bielski)
DOI:
https://doi.org/10.26485/me.2022.1-02Keywords:
Marcin Bielski, Joachim Bielski, Bernard Wapowski, Polish Early Modern chronicles, Wizimir (legendary figure)Abstract
In the mid-16th century, within the already crystallized set of legendary rulers of Poland preceding Mieszko I, a new figure emerges – Wizimir, the son of Lech, victorious in the war against Denmark. He first appears in the now lost chronicle of Bernard Wapowski, of which we have partial knowledge from accounts by Marcin Bielski and Marcin Kromer. The source is the chronicle of Saxo Grammaticus, as evidenced by both Kromer’s marginal notes and direct quotes from the Danish chronicler. The story of Wizimir easily took root in the early modern chronicle tradition because the progressive elimination of mythical ahistorical ele- ments from history deprived them, particularly, of glorious victories. Wizimir’s wars against the Danes fill this gap, additionally reflecting in the realm of mythical history the dream of dominance over the Baltic.
References
Bielski, J. (1597). Kronika Polska, Marcina Bielskiego, Nowo przez Ioach. Bielskiego syna Jego wydana. Kraków: Jakub Siebeneycher.
Bielski, M. (1551). Kronika wszytkiego świata… Kraków: Helena Unglerowa.
Bielski, M. (1554). Kronika to jest Historyja Świata... Kraków: Hieronim Schaffenberg.
Bielski, M. (1564). Kronika to jest Historyja Świata… Kraków: Hieronim Schaffenberg.
Bielski, M. (2019). Kronika, to jest historyja świata. Oprac. D. Śnieżko, D. Kozaryn, E. Karczewska. T. 1–3. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Chronica Poloniae Maioris (Kronika wielkopolska) (1970). Wyd. B. Kürbis. MPH, n.s. T. 8. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Długosz, J. (1962). Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego. Ksiega pierwsza, księga druga, do 1038. Przeł. S. Gawęda et al., oprac. J. Dąbrowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Długosz, J. (1964). Annales seu Cronicae Incliti Regni Poloniae, liber primus, liber secundus. Oprac. J. Dąbrowski et al. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kranz, A. (1546). Chronica Regnorum Aquilonarium Dania, Suecia, Norvagia. Strasburg: Johannes Schott.
Kromer, M. (1555). De origine et rebus gestis Polonorum. Libri XXX. Bazylea: per Ioannis Oporini.
Kronika wielkopolska (1965). Przeł. K. Abgarowicz, oprac. B. Kürbis. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Maciej z Miechowa (1519). Chronica Polonorum. Kraków: Hieronim Wietor.
Magister Vincentius dicti Kadłubek (1994). Chronica Polonorum (Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Kronika Polska). MPH, n.s. T. 11. Wyd. M. Plezia. Kraków: „Secesja”.
Saxo Grammaticus (1514). Danorum Regum heroumque Historiae. Paryż: Badius Ascensius.
Saxo Grammaticus (1534). Saxonis Grammatici Danorum Historiae Libri XVI. Bazylea: apud Ioannem Bebelium.
Banaszkiewicz, J. (1998). Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Barycz, H. (1981). Szlakami dziejopisarstwa staropolskiego. Studia nad historiografią w. XVI–XVIII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bömelburg, H.-J. (2011). Polska myśl historyczna a humanistyczna historia narodowa (1500–1700). Przeł. Z. Owczarek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Castritius, H. (2007). Visimar. Historisch. W: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (s. 460–461). Wyd. 2. T. 35: Nachträge und Ergänzungen: Speckstein – Zwiebel. Berlin–New York: De Gruyter.
Cieślikowa, A. (red.) (2000). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Cz. 1: Odeapelatywne nazwy osobowe. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Dziuba, A. (2000). Wczesnorenesansowa historiografia polsko-łacińska. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL. Grabski, A.F. (2006). Dzieje historiografii. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Grünzweig, F.E. (2007). Visimar. Namendkundlich. W: Reallexikon der Germanischen Altertumskunde (s. 459–460). Wyd. 2. T. 35: Nachträge und Ergänzungen: Speckstein – Zwiebel. Berlin–New York: De Gruyter.
Grygiel, S. (1964). Próba rekonstrukcji zaginionej części kroniki Bernarda Wapowskiego. Studia Źródłoznawcze, 9, 105–116.
Jakimowicz, T. (1994). Wizerunki władców Polski w Chronica Polonorum Macieja z Miechowa. Problem kreacji i funkcjonowania źródła obrazowego. W: J. Topolski (red.), Studia nad świadomością historyczną Polaków (s. 67–82). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Krajewska, M. (2011). Etnogeneza Słowian w świetle kronik polskich Marcina Kromera oraz Marcina i Joachima Bielskich. Roczniki Humanistyczne, 59 (2), 99–146.
Kuran, M. (2015). O wypowiedziach zalecających w polskich kronikach z XVI i początku XVII wieku. W: B. Mazurkowa, M Jarczykowa (red.), Wypowiedzi zalecające w książce dawnej i współczesnej (s. 71–114). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kürbis, B. (1959). Dziejopisarstwo wielkopolskie XIII i XIV wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Malicki, J. (1982). Mity narodowe. Lechiada. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Małecki, A. (2013). „Historyków nie zaniechaj czytać...” Studia nad twórczością historyczną Marcina Kromera i jej renesansową recepcją. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Maślanka, J. (1990). Literatura a dzieje bajeczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Mroziewicz, K. (2021). Limitations of the Reception and Consumption of Illustrations Limitations of the Reception and Consumption of Illustrations in Chronica Polonorum by Maciej of Miechów (Cracow, 1521). W: G. Jurkowlaniec, M. Herman (red.), The Reception of the Printed Image in the Fifteenth and Sixteenth Centuries (s. 134–150). New York–London: Routledge.
Paszyński, W. (2016). Sarmaci i uczeni: spór o pochodzenie Polaków w historiografii doby staropolskiej. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Riis, T. (2006). Einführung in die Gesta Danorum des Saxo Grammaticus. University Press of Southern Denmark.
Rzetelska-Feleszko, E. (1976). Wyszomierz. W: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich (s. 657). T. 6. Wrocław: Ossolineum.
Śnieżko, D. (2004). „Kronika wszytkiego świata” Marcina Bielskiego. Pogranicze dyskursów. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Taszycki, W. (red.) (1982). Słownik staropolskich nazw osobowych (1982). T. 6. Z. 2: Wojsław – Zimnowodski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Wojtkowiak, Z. (2014). Aleksander Gwagnin i Maciej Stryjkowski – dwaj autorzy jednego dzieła. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
