Kultura planistyczna jako kryterium klasyfikacji problemów systemu gospodarki przestrzennej w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/118/14Słowa kluczowe:
System gospodarki przestrzennej, kultura planistyczna, narzędzia polityki przestrzennejAbstrakt
Przedmiot badań: Analiza służy szerszemu zdiagnozowaniu problemów występujących w systemie gospodarki przestrzennej. Zweryfikowano problemy dotyczące stosowania narzędzi polityki przestrzennej (na szczeblu lokalnym) z perspektywy kryteriów kultury planistycznej, wychodząc z założenia, że diagnozy odnoszące się wyłącznie do sfery prawnej, bez uwzględnienia kontekstu instytucjonalnego, są niewystarczające.
Cel badań: Celem pracy była próba syntezy, nowego spojrzenia na problemy obciążające polski system planowania przestrzennego. Podjęto próbę wyodrębnienia problemów systemu gospodarki przestrzennej z perspektywy związanej z trzema wymiarami kultury planistycznej.
Metoda badawcza: dokonano przeglądu literatury przedmiotu z zakresu zagadnień urbanistycznych, ekonomicznych, prawnych i związanych ze sferą polityki publicznej. Po ogólnej analizie, na podstawie zaproponowanych kryteriów, zweryfikowano i oceniono zastosowanie trzech kluczowych w tym kontekście regulacji, zawartych w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Wyniki: Z perspektywy kryteriów kultury planistycznej zauważalne jest, jak pierwotne intencje ustawowe zostały zmodyfikowane w trakcie stosowania poszczególnych przepisów. Współzależny z niniejszym zjawiskiem jest zarówno brak realnej ochrony ładu przestrzennego, jak też niski poziom kapitału społecznego w sferze lokalnej.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Biernat T., Między polityką a prawem. Problem „upolitycznienia” tworzenia prawa, Acta Universitatis Wratislaviensis No 3791, Przegląd Prawa i Administracji 2017/CX, s. 115–132.
Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza Społeczna 2015. Warunki i Jakość Życia Polaków, Cały Raport (PL), Contemporary Economics 2015/9 (4).
Daniel P., Udział społeczeństwa w procedurze planistycznej – rzeczywiste uprawnienie czy „przykry” obowiązek organu, Samorząd Terytorialny 2019/(7–8), s. 7–16.
Ernste H., Framing Cultures of Spatial Planning, Planning Practice and Research 2012/7:1, s. 87–101.
Fogel A., Geszprych M., Kosieradzka-Federczyk A., Król M., Zachariasz I., Ograniczenia w zabudowie i zagospodarowaniu terenu a ład przestrzenny, IGPiM, Warszawa 2014, s. 91–104.
Getimis P., Comparing Spatial Planning Systems and Planning Cultures in Europe. The Need for a Multiscalar Approach, Planning Practice and Research 2012/27/1, s. 25–40.
Hall B.J., Theories of Culture and Communication, Communication Theory 1992/2, s. 50–70.
Healey P., Williams R.H., European planning systems: Diversity and convergence, Urban Studies 1993/30 (3/4), s. 701–720.
Izdebski H., Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni, Wolters Kluwer Business, Warszawa 2013, s. 124–135.
Izdebski H., Zachariasz I., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Wolters Kluwer Business, Warszawa 2013, s. 71–76.
Izdebski H., Nelicki A., Zachariasz I., Zagospodarowanie przestrzenne. Polskie prawo na tle standardów demokratycznego państwa prawnego, Ernst & Young Sprawne Państwo, Warszawa 2007.
Izdebski W., Śleszyński P., Malinowski Z., Kursa M., Analiza morfometryczna planów miejscowych w Polsce „Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich” N II/ 2018, Commission of Technical Rural Infrastructure, Kraków 2018, s. 331–347.
Jędraszko A., Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce: drogi i bezdroża regulacji ustawowych, Unia Metropolii Polskich 2005.
Keller D.A., Koch M., Selle K., (red.), Planungskulturen in Europa. Erkundungen in Deutsch-land, Frankreich, Italien und in der Schweiz, DISP 1993/115.
Knieling J., Othengrafen F., En route to a theoretical model for comparative research on planning cultures, w: J. Knieling, F. Othengrafen (red.), Planning Cultures in Europe, Aldershot, Ashgate 2009, s. 39–62,
Knieling J., Othengrafen F., Planning culture – A concept to explain the evolution of planning policies and processes in Europe?, European Planning Studies 2015/23 (11), s. 2133–2147.
Koralewicz J., Wnuk-Lipiński E., Wizje społeczeństwa, zróżnicowań i nierówności w świadomości zbiorowej, Studia Socjologiczne 1987/2.
Kotus J., Partycypacja – aktywność – podmiotowość... Krok wstecz czy postęp rozwoju społeczeństwa obywatelskiego?, Studia KPZK 2018/1/83, s. 119–131.
Kowalewski A., Nowak M., Chaos przestrzenny i prawo. Uwarunkowania, procesy, skutki, rekomendacje, Studia KPZK PAN 2018/CLXXXII, Warszawa, s. 54–56.
Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Wolters Kluwer Business, Warszawa 2012, s. 90–94.
Nadin V., Stead D., European spatial planning systems, social models and learning, disp – The Planning Review, 2008/44 (172), s. 35–47.
Naegler D., Planung als soziale Konstruktion. Leitbilder als Steuerungsmedium in Stadtplanungsprozessen [Planning as Social Construction. Planning models as steering instrument in urban planning processes], Sigma, Berlin 2003, s. 23.
Needham B., Hartmann T. (red.), Planning by law and property rights reconsidered, Routledge, London 2016, s. 2 i nast.
Neuman M., How we use planning: Planning cultures and images of future, w: L.D. Hopkins, M. Zapata (red.), Engaging the Future: Forecasts, Scenarios, Plans, and Projects, Lincoln Institute of Land Policy, Cambridge, MA 2007, s. 155–174.
Niedziałkowski K., Beunen R., The risky business of planning reform – the evolution of local spatial planning in Poland, Land Use Policy 2019/85, s. 11–20.
Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Beck, Warszawa 2016, s. 60–75.
North D.C., Structure and Change in economic history, W.W. Norton & Company, New York– London 1990.
Nowak M., Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej, Studia KPZK PAN 2017/CLXXV, Warszawa, s. 77–89
Nowak M., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz do ustawy i przepisów powiązanych, Beck, Warszawa 2020, s. 29–32.
Nowak M., Kreja P., Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu jako instrument polityki przestrzennej w polskich metropoliach, Świat Nieruchomości 2012/2, s. 4–9.
Oakerson R.J., Walker S.T., Analysing policy reform and reforming policy analysis, w: D.W. Brinkerhoff (red.), Policy Studies and developing nations, vol. 5, JAI Press, Greenwitch 1997, s. 21–53.
Othengrafen F., The Concept of Planning Culture: Analysing how Planners Construct Practical Judgements in a Culturised Context, International Journal of E-Planning Research 2014/3 (2), s. 1–17.
Parysek J., Lokalna gospodarka przestrzenna w Polsce – prawo a rzeczywistość, w: W. Ratajczak, M. Szewczyk, J. Weltrowska (red.), Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań 2017, s. 148.
Reimer M., Getimis P., Blotevogel H. (red.), Spatial planning systems and practices in Europe, Routledge 2014.
Sanyal B. (red.), Comparative planning cultures, Routledge, New York 2005.
Szlachetko J., Partycypacja społeczna w lokalnej polityce przestrzennej, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2009.
Śleszyński P., Wydatki związane z infrastrukturą techniczną, Studia KPZK PAN 2018/CLXXXII, Warszawa, s. 196–201.
Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Więckowski M., Stan zaawansowania planowania przestrzennego w gminach, IGiPZ PAN 2007/211.
Śleszyński P., Komornicki T., Solon J., Więckowski M., Planowanie przestrzenne w gminach, Wydawnictwo Sedno, Warszawa 2012, s. 193–198.
Śleszyński P., Kowalewski A., Markowski T., Studia nad chaosem przestrzennym t. III. Synteza. Uwarunkowania, skutki i propozycje naprawy chaosu przestrzennego, Studia KPZK PAN 2018/CLXXXII, Warszawa, s. 183–198.
Wegener M., Urban/regional models and planning cultures: Lessons from crossnational modelling projects, Environment and Planning B: Planning and Design 1994/21 (5), s. 629–641.
Williamson O.E., Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza¬wa 1998.
Woźniak M., Interes publiczny i interes indywidualny w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2018, s. 122–153.
Załęczna M., Public participation in land use planning and the building of a civil society, Real Estate Management and Valuation 2018/26 (2), s. 23–32.
Zamboni M., The Policy of Law. A Legal Theoretical Framework, Oxford 2007, s. 6–8.
