Partycypacja pracownicza w krajach UE – analiza porównawcza
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/120/12Słowa kluczowe:
partycypacja pracownicza, Unia Europejska, poziom uzwiązkowienia, nadzór korporacyjnyAbstrakt
Przedmiot badań: Partycypacja pracownicza obejmuje reprezentację pracowniczą na poziomie przedsiębiorstwa, reprezentację w organach nadzoru korporacyjnego oraz partycypację związkową, tj. poziom uzwiązkowienia i zasięg umów zbiorowych. Autorka prezentuje kraje Unii Europejskiej, które są liderami w poszczególnych obszarach partycypacji oraz definiuje czynniki, które determinują tę sytuację. W artykule podkreślono również zmiany w sile „pracowniczego głosu” spowodowane kryzysem ekonomicznym.
Cel badawczy: Celem artykułu jest porównanie trzech komponentów Europejskiego Indeksu Partycypacji (EPI) w krajach UE i określenie zmian wartości tego wskaźnika w okresie 2009–2019 między poszczególnymi krajami.
Metoda badawcza: Artykuł został oparty w znaczniej mierze na przeglądzie wybranych publikacji, dostępnych danych statystycznych z bazy OECD i ICTWSS oraz wynikach badań przeprowadzonych w 2019 r. przez Europejską Fundację na Rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy i agencję Cedefop oraz badań Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia Pracy. Podstawą analizy są wartości EPI oszacowane przez S. De Spiegelaere i S. Vitolsa z Europejskiego Instytutu Związków Zawodowych.
Wyniki: W ramach przeprowadzonej analizy stwierdzono, że siła „pracowniczego głosu” w krajach UE w okresie 2009–2019 obniżyła się o 8%, przy czym największy spadek odnotowano w obszarze partycypacji związkowej. Największe wahania wartości EPI miały miejsce w Czechach, które w 2013 r. zajmowały 13 miejsce w rankingu i w następnym roku spadły na 20 pozycję, aby w 2017 r. awansować na pozycję 12.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Bernaciak M., Beyond the CEE ‘black box’: crisis and industrial relations in the EU member states, Working Paper 2015.05, ETUI, Brussels.
Blažienė I., Kasiliauskas N., Guobaitė-Kirslienė R., Lithuania: will new legislation increase the role of social dialogue and collective bargaining?, w: T. Müller, K. Vandaele, J. Waddington (red.), Collective bargaining in Europe: towards an endgame, Vol. III, RTUI, Brussels 2019, s. 381–402.
Bohle D., Greskovits B., Capitalist on Europe’s Periphery, Cornell University Pres, New York 2012.
Conchon A., Board-level employee representation rights in Europe. Facts and trends, Report 121, ETUI 2011.
Countouris N., Jagodziński R. (red.), Benchmarking Working Europe 2020. Covid-19 and the world of work: the impact of a pandemic, ETUI, Brussels 2020.
Employee Representatives in an Enlarged Europe, Vol. 1, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg 2008.
Eurofound and Cedefop, European Company Survey 2019: Workplace practices unlocking employee potential, ECS 2019 series, Publications Office of the EU, Luxembourg 2020.
Fulton L., National Industrial Relations, an update. Labour Research Department and ETUI, 2020, http://www.worker-participation.eu/National-Industrial-Relations
Gold M., Employee participation in the EU: The long and winding road to legislation, Economic and Industrial Democracy 2010/31 (4S), s. 9–23.
Gold M., Waddington J., Introduction: Board-level employee representation in Europe: state of play, European Journal of Industrial Relations 2019/25 (3), s. 205–2018.
Janowska Z., Zarządzanie zasobami ludzkimi, PWE, Warszawa 2002.
Jonker-Hoffrén P., Finland: goodbye centralised bargaining? The emergence of a new industrial bargaining regime, w: T. Müller, K. Vandaele, J. Waddington (red.), Collective bargaining in Europe: towards an endgame, Vol. I, RTUI, Brussels 2019, s. 197–216.
Kallaste E., Estonia: simultaneous institutionalisation and waning of collective bargaining, w: T. Müller, K. Vandaele, J. Waddington (red.), Collective bargaining in Europe: towards an endgame, Vol. I, RTUI, Brussels 2019, s. 173–196.
Katsaroumpas I., Koukiadaki A., Greece: ‘contesting’ collective bargaining, w: T. Müller, K. Vandaele, J. Waddington (red.), Collective bargaining in Europe: towards an endgame, Vol. I, RTUI, Brussels 2019, s. 267–294.
Lind J., Denmark: the sacred cow of collective bargaining is still alive, w: T. Müller, K. Vandaele, J. Waddington (red.), Collective bargaining in Europe: towards an endgame, Vol. I, RTUI, Brussels 2019, s. 151–172.
Marchington M., Goodman J., Wilkinson A., Ackers P., New Developments in Employee Involvement, Employment Department Research Series, 1992.
Meisner J., Mitbestimmung w RFN, Wydawnictwo Śląskie, Katowice 1988.
Muda M., The status of non-union employees’ representatives in Estonia, w: R. Blanpain, N. Lyutov (red.), Workers’ Representation in Central and Eastern Europe, Wolters Kluwer 2014, s. 71–84.
Rudolf S., Udział przedstawicieli załogi w nadzorze korporacyjnym. Tendencje zmian, Zarządzanie i Finanse 2018/16/2, s. 171–187.
Turlan F., Luxembourg: Reform of employee representation in companies, Published 1 February 2016, Eurofound, https://www.eurofound.europa.eu
Vitols S., The European Participation Index (EPI): A Tool for Cross-National Quantitative Comparison, Background paper, ETUI, October 2010.
Waddington J., Conchon A., Board-Level Employee Representation in Europe: Priorities, Power and Articulation, Routledge, London 2016.
De Spiegelaere S., Vitols S., A better world with more democracy at work. europeanparticipationindex. eu, ETUI 2020, http://www.europeanparticipationindex.eu/betterworldmoredemocracyatwork; stan na kwiecień i maj 2021 r.
http://uva.aias.net/en/ictwss); stan na kwiecień 2021 r.
https://stats.oecd.org); stan na kwiecień 2021 r.
https://visualisation.osha.europa.eu; stan na maj 2021 r.
https://www.eurofound.europa.eu/data/european-company-survey; stan na maj 2021 r.
Third European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (ESENER 3), European Agency for Safety and Health at Work, 20/11/2019, https://osha.europa.eu; stan na maj 2021 r.
