Nabycie przez occupatio posiadania dzikich zwierząt według teorii Leona Pinińskiego. Część 1
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2023/127/3Słowa kluczowe:
Leon Piniński, polska romanistyka prawnicza, pandektyści, nabycie posiadania, occupatio.Abstrakt
Przedmiot badań: Przedmiotem badań jest nabycie posiadania dzikich zwierząt w drodze occupatio według teorii Leona Pinińskiego. Autor zawarł te rozważania w trzecim paragrafie pierwszego rozdziału swojej monografii pt. Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Stanowią one element konsekwentnie budowanej przez polskiego romanistę oryginalnej teorii possessio i wpisują się w XIX-wieczną dyskusję na ten temat, prowadzoną przez niemieckich pandektystów i innych przedstawicieli niemieckojęzycznej nauki prawa. Artykuł otwiera tryptyk poświęcony nabyciu posiadania następujących ruchomości: dzikich zwierząt (część 1); plastrów miodu i ukrytych w ziemi kosztowności (część 2); pożytków naturalnych gruntu i zwierząt (część 3). Kolejność opracowań odpowiada wewnętrznej strukturze monografii Pinińskiego.
Cel badawczy: Artykuł pozostaje w bezpośrednim związku z opracowaniem pt. Polemika Leona Pinińskiego na temat corpus possessionis z wybranymi przedstawicielami XIX-wiecznej nauki prawa. Podczas gdy Polemika… jest prezentacją teoretyczno-krytycznej dyskusji Pinińskiego na temat corpus possessionis z tuzami ówczesnej nauki prawa, to Nabycie posiadania… stanowi jej kazuistyczną kontynuację w zakresie interpretacji ius Romanum. Podstawowym celem badawczym artykułów z tej serii jest przybliżenie autorskiej teorii possessio oraz charakterystyka naukowej sylwetki Pinińskiego na tle XIX-wiecznej niemieckojęzycznej nauki prawa.
Metoda badawcza: W artykule zastosowana została metoda historyczno-prawna.
Wyniki: Doskonała orientacja Pinińskiego w pandektowej interpretacji rzymskiego materiału źródłowego, wnikliwa i bezkompromisowa ocena merytoryczna i filologiczna jej mankamentów; pozbawiona kompleksów nowatorska propozycja innego spojrzenia na interpretację źródeł antycznych; język niemiecki jako język z wyboru do prowadzenia dyskusji i badań w przedmiocie posiadania stawiają Pinińskiego w czołówce ówczesnej europejskiej, kontynentalnej doktryny prawa.
Liczba pobrań
Bibliografia
Baron J., Zur Lehre vom Erwerb und Verlust des Besitzes, Jahrbücher für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts 1865/7, s. 38–165.
Bekker E.I., Das Recht des Besitzes bei den Römern: Festgabe an Johann Caspar Bluntschli zum Doktorjubiläum, Leipzig 1880.
Benincasa Z., Illud quaesitum est, an fera bestia, quae ita vulnerata sit, utcapi possit, statim nostra esse intellegatur. Zagadnienie ustalenia momentu zawłaszczenia dzikiego zwierzęcia w rozważaniach rzymskich jurystów u schyłku republiki, w: D. Malec, Ł. Marzec, T. Palmirski (red.), Semper Fidelis. Prace dedykowane pamięci Profesora Janusza Sondla legendzie krakowskiego fakultetu prawniczego, Kraków 2017, s. 43–58.
Benincasa Z., Między fructus a delectatio: kilka uwag o rzymskich vivaria u schyłku republiki, w: Ł.J. Korporowicz, D. Skrzywanek-Jaworska (red.), Cui bono? Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Pikulskiej-Radomskiej, Łódź 2020, s. 55–74.
Benincasa Z., Occupatio jako sposób nabycia własności dziko żyjących zwierząt w prawie rzymskim, Studia Iuridica 2014/59, s. 9–40.
Benincasa Z., Polowanie na dzikie zwierzęta jako jeden ze sposobów wykonywania służebności użytkowania w prawie rzymskim, Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej 2016/15, s. 9–29.
Benincasa Z., ‘Si vivariis inclusae ferae’… Status prawny dzikich zwierząt żyjących w ‘vivaria’ i parkach myśliwskich w prawie rzymskim, Zeszyty Prawnicze 2013/13.4, s. 5–41.
Böcking E., Pandekten des römischen Privatrechts aus dem Standpuncte unseres heutigen Rechtssystems oder Institutionen des gemeinen deutschen Civilrechts. Nebst Einleitung in das Studium des römischen Rechts, Bd. 1, Bonn 1853.
Dajczak W., Giaro T., Longschamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego3, Warszawa 2018.
Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie, tekst i przekład T. Palmirski (red.), t. I–VII.2, Kraków 2013–2017.
Jhering R. v, Ueber den Grund des Besitzschutzes: Eine Revision der Lehre vom Besitz, 2. Verbesserte und vermehrte Auflage, Jena 1869.
Kindel W., Die Grundlagen des römischen Besitzrechts, Berlin 1883.
Kindel W., Kritische Bemerkungen zu den Besitztheorien von Randa und Jhering in ihrem Verhältnis und Gegensatz zum Pandektenrecht, Beiträge zur Erläuterung des deutschen Rechts 1879/23, s. 55–98.
Lenz G., Das Recht des Besitzes und seine Grundlagen. Zur Einleitung in die Wissenschaft des Römischen Rechts, Berlin 1860.
Liebe V. v, Der Besitz als Recht in thesi. Civilistische Abhandlung, Braunschweig 1876.
Meischeider E., Besitz und Besitzschutz: Studien über alte Probleme, Berlin 1876.
Pikulska-Radomska A., Skrzywanek-Jaworska D., Leona hr. Pinińskiego Wprowadzenie do teorii posiadania, w: A. Lityński, A. Matan, M. Mikołajczyk, D. Nawrot, G. Nancka (red.), Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka, Katowice 2020, s. 664–676.
Piniński L., Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Bd. 1, Leipzig 1885.
Piniński L., Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Bd. 2: Sukzession in den Besitz, Besitzerwerb animo solo, Besitzwille, Lehre von den juristischen Willenserklärungen, Leipzig 1888.
Randa A., Der Besitz nach österreichischem Rechte, mit Berücksichtigung des gemeinen Rechtes, des preußischen, französischen und italienischen, des sächsischen und züricherischen Gesetzbuches, Zweite, durchgesehene und durch die Besitzklagen vermehrte Auflage, Leipzig 1876.
Savigny F.C. v, Das Recht des Besitzes, 7. aus dem Nachlasse des Verfassers und durch Zusätze des Herausgebers vermehrte Auflage von Adolf Friedrich Rudorff, Wien 1865.
Skrzywanek-Jaworska D., Darowizna remuneratoryjna w rzymskim prawie pandektowym i XIX-wiecznym ustawodawstwie niemieckim, Łódź 2019.
Skrzywanek-Jaworska D., Polemika Leona Pinińskiego na temat corpus possessionis z wybranymi przedstawicielami XIX-wiecznej nauki prawa, Studia Prawno-Ekonomiczne 2021/118, s. 95–118.
Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2015.
Wendt O., Rechtssatz und Dogma. Theorie und Praxis, Jahrbücher für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts 1884/22, s. 299–415.
Windscheid B., Lehrbuch des Pandektenrechts5, Bd. 1, Stuttgart 1879.
