Tworzenie parków narodowych w Polsce Ludowej na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest proces tworzenia parku narodowego w czasach Polski Ludowej (1944–1989). Opracowanie to ma na celu przybliżenie zagadnień prawnych związanych z utworzeniem parku narodowego i wynikających w praktyce z tego tytułu trudności. Analiza zagadnienia została opracowana na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego znajdującego się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w odległości ok. 16 km na północ od Krakowa. Powstały w roku 1956 Ojcowski Park Narodowy, będący najmniejszym polskim parkiem narodowym, posiada niezwykle barwną historię. Został on utworzony na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody z 1949 r. W procesie tworzenia parku narodowego w Ojcowie pojawił się szereg problemów z zakresu prawa administracyjnego i cywilnego. Największym z nich była kwestia zmieniających się koncepcji zagospodarowania obszaru Ojcowa – kolejno jako uzdrowiska, rezerwatu przyrody oraz parku narodowego. Drugą poważną trudnością była wielkość jego ziemi pozostająca własnością prywatnych właścicieli – około ⅓ pierwotnej powierzchni Ojcowskiego Parku Narodowego. Praca udziela odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: jaka konstrukcja prawna została przewidziana przez ustawodawcę w celu utworzenia parku narodowego w Polsce Ludowej oraz jak przepisy regulujące tę tematykę były stosowane w ówczesnej praktyce.