A child at the museum. Polish museums In the context of the popularization of art
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2021/70.2/5Keywords:
the democratization of art, the art popularization, educational and artistic programmes for childrenAbstract
The issues discussed in the article are the result of two contemporary trends both in culture and science: the democratization of culture and the growing interest in the issues of children and childhood. The issue of the democratization of culture was analyzed from the first half of the 20th century in the texts of José Ortega y Gasset, Theodor Adorno, and later Karl Mannheim. John Dewey took up the issues related to childhood and democracy at the beginning of the 20th century. As one of the pioneers of pragmatic aesthetics, he emphasized the importance of aesthetic experience in human development. The basis of his upbringing was triggering individual abilities to achieve social goals. The issues of childhood in sociology in the 1950s were addressed by Talcott Parsons, who still viewed children rather more objectively. Since the 1990s the problem of childhood has been reflected in the development of interdisciplinary research within the framework of children studies. By juxtaposing both problem areas, the following text is an attempt to analyze the educational activities of exhibition establishments in terms of making art more attractive for children. The main issue discussed in the article is whether and to what extent educational programmes constitute an efficient tool for promoting art. Are they a form of reaching children who have no contact with art, or are they only a tool for reproducing the existing hierarchy based on the elitist role of art, to which only privileged groups have access? And finally, what is the role of a child in these educational programmes: an active subject realizing their needs or an object necessary for the implementation of cultural policy?
References
ARC Rynek i O pinia. 2016. https://arc.com.pl/wyniki-badan/ [dostęp: 03.01.2017].
Barthes Roland. 1999. „Śmierć autora”. Teksty Drugie 54/55: 247–253.
Bell Daniel. 2014. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Warszawa: Aletheia.
Bourdieu Pierre. 2001. Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. Kraków: Universitas.
Bourdieu Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Warszawa: Scholar.
de Certeau Michel. 2008. Wynaleźć codzienność. Sztuki działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Chałubiński Mirosław. 1992. Antropologia i utopia. Jednostka a społeczeństwo w poglądach Ericha Fromma. Warszawa: Scholar.
Czyżewski Marek. 2009. „Działania «neopozorne». Uwagi na temat przeobrażeń komunikowania publicznego i życia naukowego”. Przegląd Socjologiczny LVIII(1): 9–31.
Dewey John. 1972. Demokracja i wychowanie. Warszawa: Ossolineum.
Eco Umberto. 2008. Dzieło otwarte. Forma i niedookreśloność w poetykach współczesnych. Warszawa: Czytelnik.
Franckiewicz-Olczak Izabela. 2017. „Nowe media w muzeum. Demokratyzacja kultury a unifikacja muzeów i aktywizacja odbiorców”. Studia Sociologica 9: 106–114.
Franckiewicz-Olczak Izabela. 2019. Zrozumieć sztukę współczesną. Programy edukacyjne dla dzieci i młodzieży w polskich muzeach i galeriach. W: Potencjał dobrego sąsiedztwa. Edukacja kulturalna w Polsce i w Niemczech, E. Wrotnowska-Gmyz, M. Kosiorek, M. Nizioł, W. W arzocha (red.), 302–315. Warszawa: Wydawnictwo NCK.
Franckiewicz-Olczak Izabela. 2020. Między egalitaryzmem sztuki a elitaryzmem muzeum. W: Sztuka ma znaczenie, D. Rode, M. Składanek, M. Ożóg (red.), 307–318. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Giddens Anthony. 2003. Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Poznań: Zysk i S-ka.
Gajda Kinga. 2016. Cztery typy muzeów – podział dokonany wedle modeli edukacji. Raport z badań Kraków. http://www.ic.europeistyka.uj.edu.pl/documents/31861989/141312500/Kinga+Anna+Gajda%2C+Cztery+typy+muzeum+%E2%80%93++podzia%C5%82+dokonany+wedle+modeli+edukacji%2C+Aneta+Pazik%2C+Strony+internetowe+muze%C3%B3w/65b3e5d4-e664-4c21-adba-f44b19a80d3d [dostęp: 12.02.2017].
Grodny Seweryn, Jerzy Gruszka, Kamil Łuczaj. 2013. „O zawężeniu wyższego gustu estetycznego. Analiza zjawiska wszystkożerności kulturowej w Polsce”. Studia Socjologiczne 2(209):127–148.
Heckman James, Stefano Mosso. 2014. The economics of human development and social mobility. http://www.nber.org/papers/w19925.pdf [access: 12.02.2017]. https://www.facebook.com/pg/swietliceartystyczne/about/?ref=page_internal [dostęp: 12.03.2020].
Idzikowski Bogdan. 2012. „Interdyscyplinarne konteksty animacji kultury”. Rocznik Lubuski 38 cz. 2: 157–167.
Jakubowski Witold. 2010. „Kultura i sztuka popularna jako obszar działań edukacyjnych”. Ars inter Culturas 1: 35–45.
Jankowski Dierżymir. 1993. Edukacja kulturalna, czyli jaka? Rozważania o pojęciu, znaczeniu i współczesnych problemach. W: Edukacja kulturalna. Szkoła i rodzina, D. Jankowski (red.), 8–23. Kalisz: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny.
Jankowski Dzierżymir. 1994. „Współczesne rozumienie i znaczenie edukacji kulturalnej. Biuletyn
TWWP 1(XXI): 89–93.
Karczewski Leszek. 2012. Kłopoty z partycypacją. Nowa muzeologia i agoniczna demokracja. W: Edukacja kulturalna jako projekt publiczny, A. Skórzyńska, M. Kosińska, K. Sikorska (red.), 89–108. Poznań: Galeria Miejska Arsenał.
Kargul Józef. 2012. Upowszechnianie, animacja, komercjalizacja kultury. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kłoskowska Antonina. 2005. Kultura masowa. Krytyka i obrona. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Krajewski Marek. 2011. Instytucje kultury a uczestnicy kultury. Nowe relacje. Przykład MS2 w Łodzi. W: Strategie dla kultury. Kultura dla rozwoju. Zarządzanie strategiczne instytucją kultury, M. Śliwa (red.), 26–37. Kraków: Małopolski Instytut Kultury.
Krajewski Marek, Filip Schmidt. 2017. Plastyka i muzyka w szkołach podstawowych i gimnazjalnych w Polsce. Wybrane ustalenia badawcze. http://www.mkidn.gov.pl/media/ docs/2015/20150325_raport_pm_4.pdf [dostęp: 12.02. 2017].
Lutyński Jan. 1990. Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa. Warszawa: PIW.
Mannheim Karl. 1956. Essays on the sociology of culture. London: Routledge and Kegan Paul.
Mead Margaret. 2000. Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: PWN.
Miś Lucjan, Katarzyna Ornacka. 2016. „«Dziecięcy zwrot» w socjologii i polityce społecznej”. Przegląd Socjologiczny LXV(2): 33–56.
NCK . 2016. Kondycja sztuk wizualnych. Percepcja i społeczny obieg sztuki współczesnej w Polsce. Raport z badań. https://nck.pl/badania/raporty/kondycja-sztuk-wizualnych-percepcja-ispoleczny- obieg-sztuki-wspolczesnej-w-polsce [dostęp: 12.02.2017].
Pieczka Franciszek. 2000. Hermeneutyczny wymiar podstawowych pytań estetyki. W: Estetyki filozoficzne XX wieku, K. Wilkoszewska (red.), 91–113. Kraków: Universitas.
Rorty Richard. 1993. Edukacja i wyzwania postnowoczesności. W: Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogikach, Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), 96–102. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Smolińska-Theiss Barbara. 1993. Dzieciństwo w małym mieście. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Sontag Susan. 2012. Przeciw interpretacji i inne eseje. Kraków: Karakter.
Strzyczkowski Konstanty. 2009. „Szlachectwo nie zobowiązuje. Zmiany we wzorach konsumpcji kulturowej”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny LXXI(1): 195–219.
Szkołut Tadeusz. 1998. Człowiek ponowoczesny wobec tradycji kulturowej – implikacje pedagogiczne. W: Pedagogika kultury: historyczne osiągnięcia, współczesne kontrowersje wokół edukacji kulturalnej, J. Gajda (red.), 207–217. Lublin: UMCS.
Szuman Stefan. 1962. O sztuce i wychowaniu estetycznym. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Szymborska Karolina. 2016. „Children studies jako perspektywa metodologiczna. Współczesne tendencje w badaniach nad dzieckiem”. Teksty Drugie 1: 189–205.
Warzywoda-Kruszyńska Wielisława. 2015. “«Investing in children»: A dominant discourse on childhood and children in 21th century”. Przegląd Socjologiczny LXIV(1): 9–26.
Wojnar Irena. 1966. Perspektywy wychowawcze sztuki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Wojnar Irena. 2000. Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Wojnar Irena, Bogdan Suchodolski. 1988. Humanizm i edukacja humanistyczna. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Van Lancker Wim. 2013. “Putting the child-centered investment strategy to the test: Evidence for the EU27”. European Journal of Social Security 15(1): 4–27.
Zamki na piasku. Instytucje sztuki w P olsce. 2014. https://magazynszum.pl/zamki-na-piaskuinstytucje- sztuki-w-polsce-zapis-debaty/ [dostęp: 18.03.2021].
Zarycki Tomasz. 2009. „Kapitał kulturowy – założenia i perspektywy zastosowania teorii Pierre’a B ourdieu”. Psychologia Społeczna 4 1–2 (10): 12–25.
Żakowska Katarzyna, Agata Kępińska. 2017. Między zabawą a sztuką. Raport z badania jakościowo-ilościowego. Warszawa: NCK.
Żmijewski Artur. 2007. „Stosowane sztuki społeczne”. Krytyka Polityczna 11/12: 14–24.