Historical populism: Conceptualising an analytical framework
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2023/72.4/1Keywords:
historical populism, affective capitalism, populist narrative, crisis of representation, People-in-NationAbstract
This article is devoted to building an analytical framework and conceptualising historical populism as a form of shaping messages relating to the historical past. For this purpose, I will combine arguments from research on populism as a form of narrative with research on populist discourse in the politics of memory [Lipiński 2020; Riedel 2022] and the discourse theory of Ernest Laclau [2009; 2010], who combines the post-structuralist perspective with the psychoanalytic theory of social bonds developed by Sigmund Freud [2012]. The conceptualisation carried out will indicate the importance of images of the past in building strong affects that translate into the effective building of collective identities. Constructing populist narratives based on the phantasmal formula of People-in-Nation – as I will show – is one of the forms of resistance to global capitalism, and at the same time is an effect of the form of life that affective capitalism imposes on us.
References
Albertazzi Danielle, Duncan McDonnell. 2008. Twenty-first century populism. The spectre of Western European democracy. Houndmills, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Arato Andrew, Jean L. Cohen. 2021. Populism and civil society. The challenge to constitutional democracy. Oxford: Oxford University Press.
Bauman Zygmunt. 2018. Retrotopia: Jak rządzi nami przeszłość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Berlin Isaiah, Richard Hofstadter, Donald MacRae, Leonard Schapiro, Hugh Seton-Watson, Alain Touraine F. Venturi, Andrzej Walicki, Peter Worsley. 1968. “To define populism”. Government and Opposition 3(2): 137–179.
Blühdorn Ingolfur, Felix Butzlaff. 2019. “Rethinking populism: Peak democracy, liquid identity and the performance of sovereignty”. European Journal of Social Theory 22(2): 191–211. DOI: https://doi.org/10.1177/1368431017754057.
Boltanski Luc, Eve Chiapello. 2022. Nowy duch kapitalizmu. Warszawa: Oficyna Naukowa Ewa Pajestka-Kojder.
Burszta Wojciech J. 2013. Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Iskry.
Canovan Margaret. 2007. Polityka dla ludzi. Populizm jako ideologia demokracji. W: Demokracja w obliczu populizmu. Y. Mény, Y. Surel (red.), 57–82. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Czubaj-Kuźmin Sylwia. 2020. Politolingwistyczne badania nad populizmem. Perspektywa narracyjna. W: Badania nad dyskursem populistycznym: Wybrane aspekty. A. Stępińska, A. Lipiński (red.), 95–105. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.
Dejneka Piotr. 2019. Populizm a sfera publiczna: Czy populizm zrewitalizuje sferę publiczną w Europie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
De Waele Jean-Michel, Anna Pacześniak. 2010. Populizm w Europie. Defekt i przejaw demokracji? Warszawa: Oficyna Naukowa.
Dybel Paweł. 2009. Polityka jako antagonizm: Implikacje myśli społecznej Sigmunda Freuda. W: Koncepcje polityki. W. Wesołowski (red.), 211-236. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Eatwell Roger, Mathew Goodwin. 2020. Narodowy populizm. Zamach na liberalną demokrację. Katowice:Wydawnictwo Sonia Draga.
Fisher Max. 2023. W trybach chaosu. Jak media społecznościowe przeprogramowały nasze umysły i nasz świat. Kraków: Szczeliny.
Frieske Kazimierz W. 2019. „Pochwała populizmu. Esej polemiczny”. Kultura i Społeczeństwo 63(4): 103–123. https://doi.org/10.35757/KiS.2019.63.4.6.
Freud Sigmund. 2012. Psychologia zbiorowości i analiza ego. W: Poza zasadą przyjemności. S. Freud, 171–228. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ionescu Ghita, Ernest Gellner. 1969. Introduction. In: Populism. Its Meanings and National Characteristics. G. Ionescu, E. Gellner (eds.), 3–8. London: Weidenfeld&Nicolson.
Jameson Frederic. 2011. Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Janicki Kamil. 2021. Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Karppi Tero, Lotta Kähkönen, Mona Mannevuo, Mari Pajala, Tanja Sihvonen. 2016. “Affective capitalism: Investments and investigations”. Ephemera: Theory and Politics in Organization 16: 1–13.
Karwat Mirosław. 2023. Populizm jako żywa antynomia. Tezy przekorne. W: Postpolityka, postprawda, populizm: Definiowanie (nie)oczywistych pojęć. M. Sokołowski (red.), 53–73. Toruń: Adam Marszałek.
Krajewski Marek. 2022. „Atmosfera afektywna. Poznawcza użyteczność pojęcia”. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 3: 285–301.
Kubik Jan. 2023. Populizm i demokracja: romans czy dysonans? Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
Laclau Ernest. 2009. Rozum populistyczny. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW TWP.
Laclau Ernest. 2010. Co oznacza populizm. W: Populizm. O. Wysocka (red.), 99–116. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Leszczyński Adam. 2020. Ludowa historia Polski. Warszawa: W.A.B.
Lipiński Artur. 2019. „Banalny antykomunizm i podział postkomunistyczny. Konstruowanie pamięci zbiorowej w polskim dyskursie politycznym”. Studia Polityczne 47/2: 51–74.
Lipiński Artur. 2020. Constructing “The Other” as a populist communication strategy. The case of the “refugee crisis” in the discourse of the Polish press. W: Populist discourse in the Polish media. A. Stępińska (red.), 155–180. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.
Łuczewski Michał. 2017. Kapitał moralny: Polityki historyczne w późnej nowoczesności. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
Machcewicz Paweł. 2017. Muzeum. Kraków: Znak Horyzont.
Machiavelli Niccolò. 2009. Rozważania nad pierwszym pięcioksięgiem historii Rzymu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Mannheim Karl. 1992. Ideologia i utopia. Lublin: TEST.
Markowska Barbara. 2019. „Herosi czy ofiary? Kapitał moralny Polaków w narracji Muzeum II W ojny Światowej w Gdańsku”. Kultura i społeczeństwo 63(2): 163–190. https://doi.org/10.35757/KiS.2019.63.2.7.
Markowska Barbara. 2021. Historyczny populizm: Strategie dyskursywne w polskim przekazie telewizyjnym w roku świętowania stulecia niepodległości. W: Dyskurs historyczny w mediach masowych: reprezentacje przeszłości w polskiej i ukraińskiej sferze medialnej. B. Markowska (red.), 237–284. Warszawa: Scholar.
Marks Karol. 2011. 18 brumaire’a Ludwika Bonaparte. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Massumi Brian. 2013. „Autonomia afektu”. Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 6: 112–135.
Mazzoleni Gianpietro. 2010. Populizm i środki przekazu. W: Populizm. O. Wysocka (red.), 368–394. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Mény Yves, Yves Surel. 2007. Zasadnicza dwuznaczność populizmu. W: Demokracja w obliczu populizmu, Y. Mény, Y. Surel (red.), 28–53. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Mouffe Chantal. 2020. W obronie lewicowego populizmu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Mudde Cas. 2010. Populistyczny Zeitgeist. W: Populizm. O. Wysocka (red.), 338–367. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Mudde Cas, Cristobal Rovira Kaltwasser (eds). 2013. Populism in Europe and the Americas: Threat or corrective for democracy? New York: Cambridge UP.
Mudde Cas, Cristobal Rovira Kaltwasser. 2017. Populism. A very short introduction. Oxford: Oxford UP.
Müller Jan-Werner. 2017. Co to jest populizm? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Nalewajko Ewa. 2021. „Elity pod presją negatywnych emocji”. Kultura i społeczeństwo 65(3): 3–25. https://doi.org/10.35757/KiS.2021.65.3.1.
Napiórkowski Marcin. 2019. Turbopatriotyzm. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Norris Pippa, Ronald Inglehart. 2019. Cultural backlash: Trump, Brexit, and authoritarian populism. New York: Cambridge UP.
Oswald Michael (ed.). 2022. The Palgrave handbook of populism. Cham: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80803-7_34.
Pobłocki Kacper. 2021. Chamstwo. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Rauszer Michał. 2021. Siła podporządkowanych. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Rauszer Michał. 2023. Ludowy antyklerykalizm: Niedopowiedziana historia. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Riedel Rafał. 2022. Authoritarian populism and collective memory manipulation. W: The Palgrave handbook of populism. M. Oswald (ed.), 195–211. Cham: Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-030-80803-7_11.
Sadura Przemysław, Sławomir Sierakowski. 2023. Społeczeństwo populistów. Warszawa: Krytyka Polityczna.
Slaby Jan, Rainer Mühlhoff. 2019. Affect. W: Affective societies. Key concepts. J. Slaby, Ch. von Scheve (eds.), 25–41. London – New York: Routledge.
Sloterdijk Peter. 2011. Gniew i czas. Esej polityczno-psychologiczny. Warszawa: Scholar.
Starnawski Marcin. 2017. „Populizm antyislamski a socjalizacja polityczna w kontekście polskim”. Praktyka Teoretyczna (26)4: 62–92. https://doi.org/10.14746/prt.2017.4.3.
Stępińska Agnieszka, Lipiński Artur. 2020. Badania nad dyskursem populistycznym: Wybrane aspekty. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.
Szacki Jerzy. 2004. Pytania o populizm. W: Filozof w polis. M. Kowalska (red.), 57–67. Białystok: Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku.
Szpociński Andrzej. 2021. Współczesna kultura historyczna i jej przemiany. Warszawa: Scholar.
Taggart Paul. 2010. Populizm, lud i rdzenna kraina. W: Populizm. O. Wysocka (red.), 77–98. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Torre Carlos de la (ed.). 2019. Routledge handbook of global populism. New York–London: Routledge.
Torre Carlos de la, Oscar Mazzoleni (eds.). 2023. Populism and key concepts in social and political theory. Leiden–Boston: Brill.
Wodak Ruth. 2008. Dyskurs populistyczny: Retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego. W: Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. N. Fairclough, A. Duszak (red.), 185–211. Kraków: Universitas.
Žižek Slavoj. 2001. Przekleństwo fantazji. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Łódzkie Towarzystwo Naukowe
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
