Anonimizacja w badaniach biograficznych – dylematy metodologiczne i etyczne

Abstrakt

Tematem artykułu jest anonimizacja danych, która obok formularza świadomej zgody uznawana jest za podstawowy wymóg wyznaczony przez standardy etyczne we współczesnych badaniach socjologicznych i w tej perspektywie często jest ona traktowana jako działanie techniczne w procesie przygotowania materiału badawczego do analizy. Celem artykułu jest ukazanie wybranych dylematów związanych z anonimizacją i zaproszenie do dyskusji nad kwestiami, które bywają bezrefleksyjnie akceptowane jako procedury sformułowane przez komisje etyczne.

Podążając za literaturą przedmiotu, pokazuję, że ujmowanie anonimizacji wyłącznie w kategoriach elementu praktyki badawczej pomija jej wpływ na proces badawczy i konsekwencje w wymiarze ontologicznym, metodologicznym i analitycznym. W drugiej część artykułu podejmuję dyskusję nad kwestią realnej możliwości ukrycia tożsamości osób badanych przez praktykę anonimizacji, zwłaszcza współcześnie, gdy internet stał się agregatem informacji pozostawianych w sieci intencjonalnie lub przypadkowo przez jego użytkowników. Przedstawione w artykule rozważania odnoszę w pierwszym planie do socjologicznych badań jakościowy, a szczególnie badań biograficznych.