Вариативность числовых форм в древнерусской письменности: singularis vs pluralis

Wariantywność form w zakresie liczby w piśmiennictwie staroruskim: singularis vs pluralis

Abstrakt

_{https://doi.org/10.26485/RKJ/2018/66/33}

_{Artykuł w języku rosyjskim}

_{Autor rozważa w artykule niecodzienny typ wariantywności w języku staroruskim: singularis vs pluralis. Jego uwagę zwracają przede wszystkim takie sytuacje we współczesnym języku rosyjskim, gdy zamiast dawnej wariantywności form liczby występują formy singularia tantum i pluralia tantum. Zdaniem autora przypadki wariantywności form w zakresie liczby można wyjaśnić podwójną naturą znaków językowych – sygnifikatywnych i denotatywnych. Forma gramatyczna liczby pojedynczej jest wyrażeniem significatum i w żadnym wypadku nie koreluje z potencjalnym gramatycznym znaczeniem jednostkowości. Wręcz przeciwnie, zastąpienie wyjściowych, oryginalnych form wyrazu w liczbie pojedynczej liczbą mnogą jest właśnie spowodowane semantycznym nasyceniem form pluralnych, odzwierciedlających złożoność obiektów lub ich substancjonalną (rzeczową) intensywność. Oznaczony, pozytywny człon opozycji – pluralis – sygnalizuje realność, konkretność, bytowość określanych obiektów, podczas gdy nieoznaczony, negatywny człon okazuje się być związanym z ideą (konceptem) nazwanych obiektów. W intensywnej interakcji członów opozycji rozwija się wtórna, odzwierciedlona kategorialność, w wyniku której prywatywna, jednostronna opozycja może funkcjonować jako ekwipolentna, dwukierunkowa.}