Typy semantyczne trójek aspektowych. Wstępne rozpoznanie

_________________________________

Abstrakt

Jednym z istotnych etapów rozwoju aspektu słowiańskiego było wyodrębnienie się trójek aspektowych w następującym układzie chronologicznym: czasownik niedokonany (simplicjum) – perfektiwum prefiksalne (pozwalające na skonkretyzowanie rodzaju akcji) – wtórne imperfektiwum sufiksalne, tak jak w przykładzie robić – zrobić – *zrabiać. Następny krok rozwojowy to zanik wtórnego czasownika niedokonanego (*zrabiać), jednak nie w każdej trójce ten człon zanikł. W artykule postawiono pytania o to, dlaczego wtórne imperfektiwum nie uległo całkowitej redukcji i jaką funkcję pełni obecnie, a także czy pod względem znaczeniowym trójki wykazują podobieństwa (a jeśli tak, to jakie). Aby to zbadać, zanalizowano zbiór 664 trójek aspektowych, których trzecie człony (wtórne imperfektiwa) podzielono według prefiksów i określono na tej podstawie typy semantyczne trójek. Wskazano także na możliwe dalsze kroki badawcze.

BIBLIOGRAFIA

_{Agrell Sigurd, 1918, Przedrostki postaciowe czasowników polskich, Akademia Umiejętności, Kraków.}

_{Janda Laura A., Endresen Anna, Kuznetsova Julia, Lyashevskaya Olga, Makarova Anastasia, Ness et Tore, Sokolova Svetlana, 2013, Why Russian Aspectual Prefixes Aren’t Empty: Prefixes as Verb Classifiers, Slavica Publishers, Bloomington.}

_{Laskows ki Roman, 1998, Kategorie werbalne. Aspekt, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, red., Gramatyka współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1–2, s. 157–171.}

_{Łaziński Marek, 2011, Polish aspectual prefixes, their order and functions: A study based on the National Corpus of Polish, „WORD Structure”, t. 4(2), s. 231–243.}

_{Masłow Jurij, 1984, Wozniknowienie kategorii sowierszennowo/niesowierszennowo wida, w: J. Masłow, Oczerki po aspektołogii, Izd-wo Leningradskowo uniwersiteta, Leningrad, s. 102–110.}

_{Piernikarski Cezar, 1969, Typy opozycji aspektowych czasownika polskiego na tle słowiańskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.}

_{Przybylska Renata, 2006, Schematy wyobrażeniowe a semantyka polskich prefiksów czasownikowych do-, od-, prze-, roz-, u-, Wydawnictwo Universitas, Kraków.}

_{Śmiech Witold, 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków.}

_{Wróbel Henryk, 1998, Schemat klasyfikacji czasowników odczasownikowych. Derywaty semantyczne. Derywaty aspektowe, w: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, red., Gramatyka współczesnego języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, t. 1–2, s. 542–568.}