Polemika Leona Pinińskiego na temat corpus possessionis z wybranymi przedstawicielami XIX-wiecznej nauki prawa
DOI:
https://doi.org/10.26485/SPE/2021/118/6Słowa kluczowe:
Leon Piniński, F.C. von Savigny, R. von Jhering, polska romanistyka prawnicza, possessioAbstrakt
Przedmiot badań: Wiek XIX to czas intensywnej dyskusji na temat possessio, którą toczyli najznamienitsi przedstawiciele europejskiej, głównie niemieckiej nauki prawa. Oryginalnym i pozytywnie ocenionym wkładem polskiej myśli prawniczej do tej polemiki było dwutomowe dzieło Leona Pinińskiego pt. Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht.
Cel badawczy: Celem artykułu jest zaprezentowanie teoretyczno-krytycznych rozważań L. Pinińskiego na temat corpus possessionis, które znalazły się na wstępie do pierwszego rozdziału monografii, poświęconego nabyciu posiadania rzeczy przez zawłaszczenie. Autor prowadził je w formie polemiki z poglądami wybranych przedstawicieli XIX-wiecznej doktryny, w tym F.C. von Savigny’ego, B. Windscheida, A. Randy i R. von Jheringa.
Metoda badawcza: W artykule zastosowana została metoda historyczno-prawna.
Wyniki: Teoretyczna dyskusja L. Pinińskiego z poglądami wybranych przedstawicieli nauki prawa na temat corpus possessionis ma dziś charakter wyłącznie historyczny. Tym niemniej na-leży docenić znakomity warsztat polskiego romanisty, świetną orientację w aktualnych w owym czasie poglądach na temat possessio, a także logiczną, wnikliwą i merytoryczną argumentację. Wyniki te rozbudzają naukową ciekawość co do autorskiej koncepcji posiadania L. Pinińskiego, także w kontekście interpretacji rzymskiego materiału źródłowego.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Avenarius M., „Strohal, Emil”, Neue Deutsche Biographie 2013/25, Berlin, s. 570–571.
Bekker E.I., Das Recht des Besitzes bei den Römern: Festgabe an Johann Caspar Bluntschli zum Doktorjubiläum, Leipzig 1880.
Bruns C.G., Das Recht des Besitzes im Mittelalter und in der Gegenwart, Tübingen 1848.
Cosack K., Der Besitz des Erben, Weimar 1877.
Cvetler J., „Randa, Antonin von”, Österreichisches Biographisches Lexikon, t. 8, Wien 1983, s. 410–411.
Czech-Jezierska B., Profesor Leon Piniński – wybitny lwowski uczony przełomu XIX i XX wieku, w: T. Guz, W. Bednaruk, M.R. Pałubska (red.), Ius et historia: księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Jerzemu Markiewiczowi, Lublin 2011, s. 169–192.
Dajczak W., Romantyczne inspiracje i bariery polskiej dyskusji o posiadaniu w XX wieku, Studia Iuridica 2016/66, s. 75–89.
Dietz R., „Goldschmidt, Levin”, Neue Deutsche Biographie, t. 6, Berlin 1964, s. 617–618.
Exner A., Die Lehre vom Rechtserwerb durch Tradition nach österreichischem und gemeinem Recht, Wien 1867.
Gans E., Ueber die Grundlage des Besitzrechts: eine Duplik, Berlin 1839.
Goldschmidt L., Handbuch des Handelsrecht, 1. Aufl., Bd. 1, Abth. 2, Erlangen 1868.
Hauser L., Stellvertretung im Besitz, Leipzig 1870.
Hollerbach A., „Ihering, Rudolf von”, Neue Deutsche Biographie, t. 10, Berlin 1974, s. 123–124
Jhering R. von, Der Besitzwille. Zugleich eine Kritik der herrschenden juristischen Methode, Jena 1889.
Jhering R. von, Ueber den Grund des Besitzschutzes: Eine Revision der Lehre vom Besitz, 2. verbesserte und vermehrte Auflage, Jena 1869.
Kindel W., Die Grundlagen des römischen Besitzrechts, Berlin 1883.
Landsberg E., „Windscheid, Bernhard”, Allgemeine Deutsche Biographie, t. 43, Leipzig 1898, s. 423–425.
Lang-Hinrichsen D., „Bekker, Ernst Immanuel”, Neue Deutsche Biographie, t. 2, Berlin 1955, s. 25.
Lenz G., Das Recht des Besitzes und seine Grundlagen. Zur Einleitung in die Wissenschaft des Römischen Rechts, Berlin 1860.
Liebe V. von, Der Besitz als Recht in thesi. Civilistische Abhandlung, Braunschweig 1876.
Meischeider E., Besitz und Besitzschutz: Studien über alte Probleme, Berlin 1876.
Nancka G., Szkoła naukowa czy tylko kuźnia talentów? Lwowskie środowisko romanistyczne w latach 1857–1939, Czasopismo Prawno-Historyczne 2020/LXXII/2, s. 219–235.
Nörr D., „Savigny, Carl von”, Neue Deutsche Biographie, t. 22, Berlin 2005, s. 470–473.
Pfaff I., „Exner, Adolf”, Allgemeine Deutsche Biographie, t. 48, Leipzig 1904, s. 456–459.
Pikulska-Radomska A., Skrzywanek-Jaworska D., Leona hr. Pinińskiego Wprowadzenie do teorii posiadania, w: A. Lityński, A. Matan, M. Mikołajczyk, D. Nawrot, G. Nancka (red.), Verus amicus rara avis est. Studia poświęcone pamięci Wojciecha Organiściaka, Katowice 2020, s. 664–676.
Piniński L., Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Bd. 1, Leipzig 1885.
Piniński L., Der Thatbestand des Sachbesitzerwerbs nach gemeinem Recht. Eine zivilistische Untersuchung, Bd. 2: Sukzession in den Besitz, Besitzerwerb animo solo, Besitzwille, Lehre von den juristischen Willenserklärungen, Leipzig 1888.
Randa A., Der Besitz nach österreichischem Rechte, mit Berücksichtigung des gemeinen Rechtes, des preußischen, französischen und italienischen, des sächsischen und züricherischen Gesetzbuches, Zweite, durchgesehene und durch die Besitzklagen vermehrte Auflage, Leipzig 1876.
Savigny F.C. von, Das Recht des Besitzes, 7. aus dem Nachlasse des Verfassers und durch Zusätze des Herausgebers vermehrte Auflage von Adolf Friedrich Rudorff, Wien 1865.
Schubert W., Die Entstehung der Vorschriften des BGB über Besitz und Eigentumsübertragung. Ein Beitrag zur Entstehungsgeschichte des BGB, Berlin 1966.
Warnkönig L.A., Institutionis Iuris Romani Privati, 3. Aufl., Bonnae 1834.
Wendt O., Rechtssatz und Dogma. Theorie und Praxis, Jahrbücher für die Dogmatik des heutigen römischen und deutschen Privatrechts 1884/22, s. 299–415.
Wiaderna-Kuśnierz R., Prawo rzymskie na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w okresie międzywojennym (1918–1939), Toruń 2015, s. 141–180.
Windscheid B., Lehrbuch des Pandektenrechts, 3. Aufl., Bd. 1, Frankfurt a.M. 1887.
Zdrada J., „Piniński Leon Jan (1857–1938)”, Polski Słownik Biograficzny, t. 26, Wrocław 1981, s. 332–337.
Zielonacki J., Der Besitz nach dem römischen Rechte, Berlin 1854.
http://www.biographien.ac.at; stan na 25.01.2021 r.
https://www.deutsche-biographie.de; stan na 25.01.2021 r.
https://www.ipsb.nina.gov.pl; stan na 25.01.2021 r.
