Zgnilec amerykański jako choroba zakaźna pszczół miodnych – wybrane aspekty prawno-środowiskowe

Abstrakt

Przedmiot badań: Publikacja dotyczy problematyki związanej ze zwalczaniem choroby za­kaźnej pszczół miodnych (Apis mellifera), jaką jest zgnilec amerykański (Paenibacillus larvae, American foulbrood, zgnilec złośliwy), w świetle polskich unormowań prawnych. Przedsta­wione rozważania obejmują co do zasady ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, a także rozporządzenie Ministra Rol­nictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 lipca 2016 r. w sprawie zwalczania zgnilca amerykańskiego pszczół oraz Kodeks dobrej praktyki produkcyjnej w pszczelarstwie jako regulację niemającą mocy wiążącej. Ponadto przedmiotem artykułu jest także wykazanie roli pszczół w całym eko­systemie wraz z danymi statystycznymi prezentującymi m.in. liczbę pszczelarzy i pni pszcze­lich w Polsce za lata 2009–2018 oraz liczbę ognisk zgnilca amerykańskiego w Polsce w latach 2012–2018.1

Cel badawczy: Teza badawcza zmierza do udzielenia odpowiedzi na podstawowe pytanie –czy rozwiązania przyjęte w polskim prawodawstwie w wystarczający sposób chronią populacjępszczoły miodnej przed zagrożeniem w postaci zgnilca amerykańskiego. Metoda badawcza: W publikacji zastosowano formalno-dogmatyczną analizę tekstu prawnego z perspektywy nauk biologicznych i weterynaryjnych. W tym celu wykorzystano w opracowaniu także informacje uzyskane z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Środowiska, Instytutu Ogrodnictwa – Zakładu Pszczelnictwa w Puławach, a także raporty pokontrolne Naj­wyższej Izby Kontroli.

Wyniki: Zdaniem Autorów polskie regulacje prawne w zakresie zwalczania zgnilca amerykań­skiego należy co do zasady ocenić pozytywnie, choćby z uwagi na fakt, że jako jedyne schorzenie zakaźne pszczół miodnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie od 1946 r. pod­lega z urzędu obowiązkowemu zwalczaniu. Nie oznacza to jednak, że nie dostrzeżono żadnych mankamentów w analizowanych unormowaniach prawnych. Takim przykładem jest chociażby brak ustawowego obowiązku rejestracji założonych pasiek w weterynaryjnych jednostkach or­ganizacyjnych przez wszystkie podmioty utrzymujące pszczoły wraz informowaniem o każdej zmianie stanu prawnego lub faktycznego związanego z prowadzoną działalnością.