O narracji dzieła sztuki w przestrzeni narracyjnej: Anselm Kiefer w muzeum Luwru i Olafur Eliasson w Wersalu

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest dziełom dwóch wybitnych artystów współczesnych: Anselmowi Kiefe­rowi i Olafurowi Eliassonowi. Dzielą ich różnice pokoleniowe, światopoglądowe, tworzywo ich sztuki, łączy podobne pojmowanie funkcji dzieła, jako nośnika przekazu narracyjny. Miejsce w jakim dzieło jest wystawiane, historyczna wartość, mieszcząca się w nim opowieść zmuszają do odwrócenia, przyjętego przez konwencje, znaczenia obecności sztuki współczesnej w dwóch najważniejszych muzeach Francji o światowym znaczeniu: Kiefera w Luwrze i Eliassona w Wer­salu. Ekspozycja dzieł tych artystów w miejscach, będących dla Francuzów, także dla świata, obiektami o znaczeniu historycznym, symbolicznym i artystycznym, pozwoliło rozszerzyć ich funkcję narratywną, odmienić tradycyjne postrzeganie miejsca wystawienia sztuki współczesnej. Złączenie współczesności z historią to także próba otwarcia granic wyznaczonych przez trady­cyjne sytuowanie miejsca – dzieła sztuki – artysty – odbiorcy. Celem obu prezentacji było wska­zanie jak można zmienić postrzeganie sztuki najnowszej, gdy pojmowana jest jako kontynuacja wielkich narracji historycznych.

W 2007 Kiefer w Luwrze wystawił prace, które zostały wykonane na prośbę kuratorów: Athanor, Danae i Hortus conclusus (2007). Artysta włączył swe dzieła w ramy narracji – miejsca, historii, filozofii, religii, historii sztuki, tradycji i współczesności. W 2016 Eliasson w ogrodach i pałacu w Wersalu zaprezentował instalacje-rzeźby, włączając w historyczną architekturę i zało­żenia ogrodowe dzieła, których przekazem jest niepokój i troska o losy współczesnego świata. Tak jak iluzyjny był świat, w którym żyli mieszkańcy Wersalu Ludwika XIV, tak i my obecnie trwamy w iluzji świata bez granic, świata o niekończących się zasobach natury, uspakajając swe sumienia pozornymi działaniami mającymi chronić nas przed katastrofą ekologiczną, której sami będziemy winni – mówi Eliasson.