Intermedialność awangardy albo awangarda intermedialności. Próba odpowiedzi na pytanie „czy awangarda jest intermedialna?”

Abstrakt

_{Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie „czy awangarda jest intermedialna?” Intermedialność nie jest pojęciem nowym na gruncie teorii sztuki i mediów, gdyż ma ono długą historię, która sięga 1965 roku, kiedy Dick Higgins opublikował esej Intermedia. Artysta wyraził wtedy swoją myśl jako intermedialny program awangardowy. Artykuł charakteryzuje główne jego założenia, dokonuje zdefiniowania pojęcia „intermedium”, określa podstawowe strategie intermedialne. W dalszej części tego tekstu podejmuję dyskusję na temat teorii mediów i medialności w sztuce awangardowej jako problemu intermedialnego, poszukuję relacji intermedialnych w poszczególnych dziełach sztuki i zwracam uwagę na uprzedmiotowienie sztuki, które doprowadziło do powstania intermedialnych ready-mades i poème-objets. Ważnym aspektem intermedialnej działalności artystów awangardowych wydaje się również zawieszenie pomiędzy dwoma opozycyjnymi biegunami: „estetyką gestu” i „strategią dyskursu”. W kolejnych etapach omawiania intermedialnych praktyk artystów awangardowych odnoszę się do strategii alegorii opisanej w Teorii awangardy Petera Bürgera, której celem jest wypracowanie pojęcia nieorganicznego/awangardowego dzieła sztuki. Jego wyznacznikiem jest montaż, który można porównać do procesu scalania heterogenicznych elementów w „nową” całość, podobnie jako mediów w jedno intermedium. W tym kontekście montaż można rozumieć jako proces intermedialny. Odpowiedź na pytanie „czy awangarda jest intermedialna?” nie jest jednoznaczna. Przedstawione teorie intermedialne wydają się anachroniczne, albo wręcz błędne, ponieważ nikt obecnie nie rozumie intermedialności tak jak awangarda w latach 60.}