Evidence of strong aeolian abrasion in fluvial deposits immediately before the Odrian ice sheet advance in an area of the Middle Vistula river
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1998/37/8Keywords:
fluvioperiglacial deposits, round mat grains, Saalian till, Central PolandAbstract
In Central Poland, in addition to earlier investigated two series of fluvioperiglacial deposits preceding the Wartian (Saalian II) and Vistulian (Weichselian) ice sheet advance, the third series accumulated before the Odrian (Saalian I) ice sheet transgression has been identified. lts stratigraphic position is best recognized in the middle Vistula River valley. This valley section was situated in the area covered by the Odrian ice sheet, and then behind the Wartian ice sheet extent. Here, fluvial deposits underlying Odrian tills were studied at sites: Dębno, Puławy-Włostowice and Zwoleń. These are characterized by the very high content (up to 80-90%) of round mat grains. This testifies that grains were transported long term by the wind which afterwards supplied them to valleys in severe, continental periglacial environment. Thus, in the formation of fluvioperiglacial deposits preceding three succeeding transgressions of Scandinavian ice sheets (Odrian
References
Ashley, G. M., Hamilton, T. D., 1993 - Fluvial response to late Quaternary climatic fluctuations, Central Kobuk Valley, northwestern Alaska. Jour. Sed. Petrol., 63; p. 814-827.
Baraniecka, M. D., Goździk, J., Ziomek, J., 1994 - Lithologic, mineralogic and petrographic composition of tills from the vicinity of Bełchatów. Acta Geogr. Lodziensia, 68; p. 28-46.
Barcicki, M., Cichosz-Kostecka, A., Goździk, J., Mycielska-Dowgiałło, E., Prószyńska-Bordas, H., 1991 - Wiek i geneza leja krasowego w Mirówku w świetle badań sedymentologicznych (summary: Age and origin of the karst pit deposits at Mirówek in the light of sedimentological investigations). In: A. Kostrzewski (ed.), Geneza, litologia i stratygrafia utworów czwartorzędowych. Geografia, 50; p. 23-33. Wyd. Naukowe Uniw. im. Adama Mickiewicza (Adam Mickiewicz University Press). Poznań.
Blatt, H., Middleton, G., Murray, R., 1980 - Origin of sedimentary rocks. Prentice Hall, New Jersey.
Cailleux, A., 1942 - Les actions éoliennes périglaciaires en Europe. Mém. Soc.Géol., France, 46; 76 pp.
Czerwonka, J. A., Krzyszkowski, D., 1992 - Pleistocene stratigraphy of the central part of Silesian Lowland, southwestern Poland. Bull. Polish Acad. Sci., Earth Sci., 40; p. 203-233.
Dylik, J., 1969 - L'action du vent pendant le dernier âge froid sur le territoire de la Pologne Centrale. Biul. Peryglacjalny. 20; p. 29-44.
Dylikowa, A., 1967, - Wydmy środkowopolskie i ich znaczenie dla stratygrafii schyłkowego plejstocenu. In: Czwartorzęd Polski, Warszawa; p. 353-371.
Good, T. R., Bryant, I.D., 1985 - Fluvial-eolian sedimentation an example from Banks Island, N.W.T., Canada. Geografiska Annaler, 67 A; p. 33-46.
Goździk, J., 1980 - Zastosowanie morfoskopii i graniformametrii do badań osadów kopalni węgla brunatnego "Bełchatów". Studia Regionalne, t IV (IX). Warszawa-Łódź, PWN; p. 101-114.
Goździk, J. S., 1981 - Les changements du processus éoliens dans la Pologne Centrale au cours du Vistulian (Würm). Recherches Gèographiques à Strasbourg., 16-17; p. 115-120.
Goździk, J., 1987 - Osady i struktury peryglacjalne w klasyfikacji stratygraficznej czwartorzędu Polski (summary: Periglacial sediments and structures in stratigraphic classification of the Quaternary in Poland). Kwart. Geol., 31; p. 175-184;
Goździk, J., 1991 - Sedimentological record of aeolian processes from the Upper Plenivistulian and the turn of Pleni- and Late Vistulian in Central Poland. In: S.Kozarski (ed.), Late Vistulian (=Weichselian) and Holocene Aeolian Phenomena in Central and Northern Europe. Ztschr. f. Geomorph., Suppl-bd, 90; p. 51-60.
Goździk, J., 1992 - Prewarciańskie osady eoliczne w stropie rzecznych utworów formacji "Chojny" w kopalni "Bełchatów". (summary: Prewartanian aeolian sediments above the fluvial deposits of Chojny formation in Bełchatów mine). Acta Geogr. Lodz., 63; p. 7-19.
Goździk, J., 1995a - Wpływ procesów eolicznych na genezę górno-plenivistuliańskich aluwiów w Środkowej Polsce (summary: Impact of aeolian processes on the formation of Upper Plenivistulian alluvium in Middle Poland). Acta Univ. Lodziensis, Folia geogr., 20; p. 99-107.
Goździk, J., 1995b - Wybrane metody analizy kształtu ziarn piasków dla celów paleogeograficznych i stratygraficznych (summary: Selected methods of analysis of the sand grain shape for paleogeographic and stratigraphic studies). In: E. MycielskaDowgiałło, J. Rutkowski (editors), Badania osadów czwartorzędowych. Wybrane metody i interpretacja wyników. Warszawa 1995; p. 115-132.
Klatkowa, H., Załoba, M., Forysiak, J., 1996 - Nowy profil osadów plejstoceńskich i holoceńskich w środkowej Polsce. Streszczenia referatów, komunikatów i posterów III Konferencji "stratygrafia plejstocenu Polski", Wigry 2-4 września 1996 r.
Kuenen, P. H., 1960 - Experimental abrasion, 4; Eolian action. Jour. Geol., 68; p. 427-449.
Krzyszkowski, D., 1993 - The Wartian Siedlec Sandur (Zeslitzer Sander) southwards the Trzebnica Hills, Silesian Lowland, Southwestern Poland: re-examination after fifty years. Eiszeit. u. Gegenwart, 43; p. 53-63.
Krumbein, W. C., 1941 - Measurement and geological record significance of shape and roundness of sedimentary particles. Jour. Sed. Petrol., 11; p. 64-72.
Linde, K., Mycielska-Dowgiałło, E., 1980 - Some experimentally produced microtextures on grain surface of quartz sand. Geografiska Annaler, 62 A.
Maruszczak, H., 1968 - Przebieg zjawisk w strefie peryglacjalnej w okresie ostatniego zlodowacenia w Polsce. In: R. Galon (ed.) - Ostatnie zlodowacenie skandynawskie w Polsce. Prace Geograficzne IG PAN, 74; p. 157-220.
Maruszczak, H., 1995 - Glacial cycles of loess accumulation during the last 400 ka and global rhythms of paleogeographical events. Ann. U.M.C.S., 50; p. 127-156.
Powers, M. C., 1953 - A new roundness scale for sedimentary particles. Jour. Sedim. Petrol., 23; p. 117-119.
Pożaryski, W., Maruszczak, H., Lindner, L., 1994 - Chronostratigraphy of Pleistocene deposits and the evolution of the middle Vistula river valley particular attention to the gap trough the South Polish Uplands. Prace Inst. Geol., 147; p. 1-58.
Pożaryski, W., Maruszczak, H., Lindner, L., 1995 - The four Scandinavian glaciations in the Vistula gap of the South Polish Uplands. Bull. Polish Acad. Sci., Earth Sci., 43; p. 17-27.
Różycki, S. Z., 1972 - Plejstocen Polski środkowej (Pleistocene of the Central Poland). PWN, Warszawa, 316 p. (in Polish only).
Schild, R., 1988 - L'homme de Neandertal, 8:149-167. "The Middle Paleolithic of the North European Plain at Zwoleń: perliminary results" by R. Schild, and Z. Sulgowska, an contributions of A. Gautier, A. Bluszcz, H. J., Jensön, H. Króik and J. Tomaszewski.
Stankowski, W., Krzyszkowski, D., 1991 - Stratygrafia czwartorzędu okolic Konina. (summary: The Quaternary stratigraphy of the Konin area). In: Przemiany środowiska geograficznego obszaru Konin-Turek. Wyd. Nauk. UAM w Poznaniu; p. 20-31.
Van Huissteden, J., 1990 - Tundra rivers of the last glacial: sedimentation and geomorphological processes during the Middle Pleniglacial in Twente, eastern Netherlands. Medd. Rijks Geol. Dienst, 44,3; p. 1-138.
Winnicki, J., 1990 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, arkusz Trzebnica. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
Winnicki, J., 1997 - Budowa geologiczna Wzgórz Trzebnickich w świetle nowych badań (summary: Geological structure of the Trzebnica Hills in the light of new investigation). Kwart. Geol., 41; p. 365-380.
Żarski, M., 1991 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Ark. Dęblin. Inst. Geol., Warszawa.
Żarski, M., 1996 - Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski 1:50 000. Ark. Kozienice. Inst. Geol., Warszawa.
