Florian Znaniecki’s humanistic coefficient in new contexts of autobiographical experience
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.2/5Keywords:
pragmatism, humanistic coefficient, experience, action, autobiographical methodAbstract
This article deals with the continued relevance of the ideas and theories of Florian Znaniecki, one of the most original Polish sociologists of the 20th century. We are particularly attentive to the notion of the humanistic coefficient which, as one of the basic Znaniecki’s ideas, contains an inspiring background for the analysis of the problem of multisensority of experience. We underline the relevance of experience and action with references to pragmatism and technique – and source- -related issues of the autobiographical method. Experience constitutes an immanent feature of the humanistic coefficient. It should, hence, be analysed in the perspective of contemporary fields of creative action that, enforce on subjects an appropriate character of competences and, its roots in the developing spheres of multimedia experience. It is especially true about problems concerning these spheres of reality, in which multisensority of the recording process of the experience allows to bring casual and expert interpretations closer. The chance for this closeness stems from work on interrelated methods of binding experience, and formal notions used both in theoretical and practical actions.
References
Baert Patrick, Filipe Carreira da Silva. 2010/2013. Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, tłum. S. Burdziej. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Bergson Henri. 1907/2004. Ewolucja twórcza, tłum. F. Znaniecki. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Bielecka-Prus Joanna. 2014. „Po co nam autoetnografia? Krytyczna analiza autoetnografii jako metody badawczej”. Przegląd Socjologii Jakościowej 10(3): 76–95. www.przegladsocjologiijakosciowej. org [dostęp: 22.11.2015].
Buchner Anna, Maciej Maryl. 2015. Nowi literaci. Warsztat twórczy blogerów w kontekście współczesnych przemian kultury literackiej. W: Rzeczywistość i zapis. Problemy badania tekstów w naukach społecznych i humanistycznych, W. Doliński, J. Żurko, K. Grzeszkiewicz-Radulska, S. Męcfal (red.), 33–51. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Depraz Natalie. 2006/2010. Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnacka. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Dobrowolska Joanna. 2018. Dramat jako dokument osobisty? Tkacze Gerharta Hauptmanna w świetle kategorii świadectwa i literackich form zapisu doświadczenia. W: Zanurzeni w codzienności. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński, G. Woroniecka, M. Stabrowski
(red.), 111–136. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Donguy Jacques. 2014. Poezja eksperymentalna. Epoka cyfrowa (1953–2007), tłum. M. Madej. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Dulczewski Zygmunt. 1984. Florian Znaniecki. Życie i dzieło. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Glaser G. Barney, Anselm L. Strauss. 1967/2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, tłum. M. Gorzko. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Grathoff Richard. 1999. Od rzeczywistości kulturowej do nauk o kulturze. Chicago–Poznań– Champaign: trajektoria pracy socjologa. W: Teoria socjologiczna Floriana Znanieckiego a wyzwania XXI wieku, E. Hałas (red.), 11–37. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego.
Grzeszkiewicz-Radulska Katarzyna, Aneta Krzewińska. 2015. „O tym, jak napisać biografię naukową (łódzka szkoła metodologiczna)”. Przegląd Socjologiczny 64(4): 27–49.
Hałas Elżbieta. 1991. Znaczenia i wartości społeczne. O socjologii Floriana Znanieckiego. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Hałas Elżbieta. 2001. Symbole w interakcji. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Hopfinger Maryla. 2010. Literatura i media po 1989 roku. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Jakubczak Franciszek. 2000. „Po dwudziestu trzech latach – najważniejsze i najtrudniejsze. Słowo od Redakcji”. Pamiętnikarstwo Polskie 1–2(26–27): 3–12.
Kacperczyk Anna. 2014. „Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii”. Przegląd Socjologii Jakościowej 10(3): 32–74. www.przegladsocjologiijakosciowej.org [dostęp: 16.10.2015].
Kafar Marcin. 2016. „Prawdziwe zmyślenie” w praktyce badawczej. Między doświadczaniem „bycia w terenie” a doświadczaniem literatury – podróż z Paulem Austerem. W: Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, M. Kafar (red.), 147–172. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego.
Kaźmierska Kaja. 2007. „Ramy społeczne pamięci”. Kultura i S połeczeństwo 51(2): 3–23.
Kilias Jarosław. 2017. Goście ze Wschodu. Socjologia polska lat sześćdziesiątych XX wieku
a nauka światowa. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Kmita Jerzy. 1985. Kultura i poznanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kotowa Barbara. 1999. Kulturowe a priori poznania. W: Wiedza a założeniowość, A. Motycka (red.), 43–56. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Krasowska Agata. 2016. Piszę więc jestem. Stawanie się podmiotowości w tekstach. W: Rzeczywistość i zapis. Problemy badania tekstów w naukach społecznych i humanistycznych, W. Doliński, J. Żurko, K. Grzeszkiewicz-Radulska, S. Męcfal (red.), 67–82. Łódź: Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego.
Kubala Konrad. 2019. Racjonalność w dyskursach o pracy w P olsce (po)tranformacyjnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kubera Jacek, Łukasz Skoczylas (eds.). 2017. Contemporary migrations in the humanistic coefficient perspective. Florian Znaniecki’s thought in today’s social science research. Frankfurt am Main: Peter Lang Edition.
Kubera Jacek, Łukasz Skoczylas, Żaneta Szerksznis. 2017. Towards a revival of Znaniecki’s achievements? Florian Znaniecki’s theory and methodology: Their presence in citation databases and possible applications in contemporary migration studies. In: Contemporary
migrations in the humanistic coefficient perspective. Florian Znaniecki’s thought in today’s social science research, J. Kubera, Ł. Skoczylas (eds.), 215–249. Frankfurt am Main: Peter Lang Edition.
Kuhn S. Thomas. 1996/2009. Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka. Warszawa: Aletheia.
Kuliniak Radosław, Dorota Leszczyna, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak (red.). 2017. Korespondencja Władysława Weryhy z K azimierzem Twardowskim. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Kuszyk-Bytniewska Mariola. 2008. „Odkrywanie Znanieckiego. O niezrealizowanej recepcji Floriana Znanieckiego”. Rocznik Lubuski 34(2): 123–141.
Kuszyk-Bytniewska Mariola. 2013. „Znaniecki i H usserl o rzeczywistości kulturowej i jej badaniu. Onto-epistemologiczna interpretacja współczynnika humanistycznego”. Studia metodologiczne 31: 145–181.
Leśniewski Norbert. 2001. O hermeneutyce doświadczenia (na przykładzie Diltheya i H eideggera). W: Doświadczenie, T. Buksiński (red.), 141–162. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Manterys Aleksander. 2000. Klasyczna idea definicji sytuacji. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW.
Marciniak Łukasz. 2012. Paradygmat kodowania (Coding paradigm) i zogniskowane kodowanie kategorii (Axial coding). W: Słownik socjologii jakościowej, K.T. Konecki, P. Chomczyński (red.), 215–218. Warszawa: Difin.
McLuhan Marshall. 1962/2017. Galaktyka Gutenberga. Tworzenie człowieka druku, tłum. A. Wojtasik. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Mokrzycki Edmund. 1971. Założenia socjologii humanistycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nellen Klaus. 1993. „Język” i „świat przeżywany” w myśli Husserla. W: Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne, Z. Krasnodębski, K. Nellen (tłum. i red.), 130–152. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pieniążek Marek. 2018. „Wiersze bez tekstu”. Poetyckie interfejsy w technologii rzeczywistości rozszerzonej (AR). W: Zanurzeni w codzienności. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński, G. Woroniecka, M. Stabrowski (red.), 171–190, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Piotrowski Andrzej. 1998. Ład interakcji. Studia z socjologii interpretatywnej. Łodź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Płoszczyniec Antoni. 2018. Henryka Elzenberga sposób życia podług wartości – w świetle Kłopotu z istnieniem. W: Zanurzeni w codzienności. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński, G. Woroniecka, M. Stabrowski (red.), 69–94. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu
Warszawskiego.
Sitek Wojciech. 2010. Paradygmaty, aporie i instytucjonalizacja socjologii w kontekście twórczości Floriana Znanieckiego. W: Socjologia humanistyczna Floriana Znanieckiego. Przesłanie dla współczesności, E. Hałas, A. Kojder (red.), 133–142. Warszawa: Wydawnictwo
Uniwersytetu Warszawskiego.
Szacki Jerzy. 1986. Znaniecki. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Szczepański Jan. 1967. Socjologia. Rozwój problematyki i metod. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szlachcicowa Irena. 2018. Liryczne mgły i ślady codzienności – o trudzie zapisywania i czytania świata. W: Zanurzeni w codzienności. Analizy pogranicza literatury i biografii, W. Doliński, G. Woroniecka, M. Stabrowski (red.), 27–48. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Świda-Ziemba Hanna. 2003. Urwany lot. Pokolenie inteligenckiej młodzieży powojennej świetle listów i pamiętników z lat 1945–1948. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Tuchańska Barbara. 2014. „Nauka a codzienność”. Nauka 3: 79–101.
Wejland Andrzej Paweł. 2011. Horyzont – nawrócenie – narracja. Tożsamość i obcość w naukowym świecie humanistów. W: Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, M. K afar (red.), 15–35. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wierzchosławski P. Rafał. 2016. Florian Znaniecki, Alfred Schutz, milieu analysis and expert studies. In: Life-world, intersubjectivity and culture. Contemporary dilemmas, E. Hałas (ed.), 244–262. Frankfurt am Main: Peter Lang.
Wincławski Włodzimierz. 2002. „Wyimki z kalendarza socjologii polskiej”. Przegląd Socjologiczny 51(1): 191–234.
Wincławski Włodzimierz, Lucyna Stetkiewicz. 2011. „Listy Eileen i Floriana Znanieckich do Józefa Chałasińskiego z lat 1933–1960”. Roczniki Historii Socjologii 1: 159–168.
Woroniecka Grażyna. 2013. „Badania na małych próbach celowych – kilka refleksji z perspektywy budowania teorii”. Przegląd Socjologiczny 62(1): 33–42.
Ziółkowski Marek. 2010. Człowiek jako twórca wiedzy. Podmiotowość a uwarunkowania kulturowe i społeczne. W: Socjologia humanistyczna Floriana Znanieckiego. Przesłanie dla współczesności, E. Hałas, A. Kojder (red.), 163–178. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Znaniecki Florian. 1991/1919. Rzeczywistość kulturowa. W: „Humanizm i poznanie” i inne pisma filozoficzne, F. Znaniecki, 459–928. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Znaniecki Florian. 2008/1934. Metoda socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Znaniecki Florian. 1992/1952. Nauki o kulturze. Narodziny i rozwój, tłum. J. Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Znaniecki Florian. 1988/1922. Wstęp do socjologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
